Dzieciobójstwo w Galicji

Ad patres

[Na tamten świat]

 

Obowiązujące w dawnej Rzeczypospolitej prawo magdeburskie (miejskie) przewidywało karę śmierci za dzieciobójstwo: według obyczaju ma żywo być zakopana, a potem palem przebita. Wszakoż przestrzegając tego, żeby druga za srogością takowego skazania na desporacją [desperacja] nie przyszła, może być utopiona. Początkowo obowiązywało też w zajętej przez Austrię Galicji.

Zabójstwa noworodków przez matki wynikały z chęci ukrycia grzechu, uniknięcia społecznej hańby, lub jeżeli była prostytutką pozbycia się trudności w uprawianiu profesji. Kobieta mogła być uwolniona od kary jeżeli noworodek był z widocznymi wadami rozwojowymi.

W Zamościu opiekę nad dziećmi niechcianymi (podrzutkami) przejmowały władze miasta. Znajdowały kobietę, która za opłatą przejmowała opiekę nad niemowlakiem. Po odchowaniu dziecko było umieszczane w przytułku.

Po przejęciu Galicji Austriacy traktowali ją jako wewnętrzną kolonię, poddaną bezwzględnej eksploatacji ekonomicznej. Doprowadziło to do niesłychanej nędzy, głód był codziennością, zwłaszcza ludności chłopskiej i małomiasteczkowej.

Aleksander Kotsis. Matula umarli.

     Nie byłem w stanie wyszukać czy to w Europie czy Azyi Kraju,

    w którymby na głowę mniej produkowano,

    w którymby się gorzej i nędzniej żywiono jak w Galicji.

Stanisław Szczepanowski (poseł do parlamentu austriackiego).

W 2 połowie XIX wieku średnia życia w Galicji wynosiła dla mężczyzn 27 lat a dla kobiet 28, 5 i była najkrótszą w Europie. Połowa dzieci nie dożywała 5 lat. Galicjanin mało pracuje, bo za mało je, nędznie się żywi bo za mało pracuje, wcześnie umiera bo się nędznie odżywia.

Rodziny nad którymi wisiała ciągła groźba głodu nie miały możliwości utrzymywania licznego potomstwa. Dzieciobójstwo stało się sposobem na rozwiązanie rodzicielskich problemów związanych z opieką nad dziećmi. Odbywało się to na dwa sposoby: jeszcze przed urodzeniem poprzez spędzanie płodu (aborcja) przez „babki” lub oddanie dziecka do „fabryki aniołków”, gdy matka sama nie chciała go pozbawić życia. Prowadzące ten interes, najczęściej kobiety za drobną opłatą brały niemowlaki na „wychowanie”, a następnie zabijały go na różne sposoby, przede wszystkim zagładzając. Najczęściej pozbywano się dzieci pochodzących ze związku pozamałżeńskiego, chorych lub kalekich, dziewczynki oraz zbyt szybko urodzone po poprzednim.

Aleksander Kotsis. Dzieci przed chatą.

Orzeczone kary śmierci przez sądy w Galicji, przed wykonaniem były przesyłane do Wiednia w celu zatwierdzenia. Zauważono, że wyroki śmierci za zabicie noworodków zdarzają się często  w Galicji, a nie są przez prawo dokładnie określone. Dlatego cesarz Józef II w dniu 27 lutego 1776 r. wydał dwa uniwersały: instrukcję dla władz oraz zakaz zabójstwa dzieci, mające za zadanie zlikwidowanie dzieciobójstwa w Galicji.

                           Instrukcja dla władz miast, dominiów i sądów w Galicji.

[..] Z wielką Naszą powziąwszy przykrością, iż Występek tracenia dzieci samej naturze przeciwny mocno szerzyć się począł, mocą niniejszego Uniwersału tegoż dnia wydanego i tamże ogłosić się mającego nie tylko dla zapobieżenia temu szkaradnemu Występkowi ale też poskromienia onego wszelkimi sposobami ogólnym Państwom, Zwierzchnościom i Sądom za Prawidło następującą dać Instrukcję [..].

Instrukcja dotyczyła kobiet ciężarnych, ze związku pozamałżeńskiego. Według instrukcji wszystkie władze lokalne miały zwracać uwagę jak rodzice postępują ze swoimi brzemiennymi córkami, czy ich nie karzą. Jeżeli źle, wtedy natychmiast władze, lub przez sądy, sekretnie miały upomnieć rodziców i nakazać im pod ciężką odpowiedzialnością aby udzielały im należytego wsparcia. Mieli zwrócić uwagę rodzicom, których honor został podważony niesławą córek [dziecko pozamałżeńskie], że mają jej dopomóc w przyszłym porodzie. Wyżywienie kobiety i później dziecka spoczywało na uwodzicielu, jeżeli nie był w stanie temu podołać, to rodzice jego sądownie mają być do tego przymuszeni. W przypadku gdy jest blisko porodu i nie można czekać, to ten obowiązek spoczywa na rodzicach ciężarnej. Jednocześnie jej rodzice mają wystąpić przeciw uwodzicielowi i jego rodzicom do sądu. Gdyby jednak zabrakło środków na jej utrzymanie lub byłaby to cudzoziemka, której ze względu na bliski poród odesłać nie można do swojego kraju, na ten czas władze miejscowe mają ją umieścić w przytułku, gdzie ma być utrzymywana do czasu aż władze uznają to za potrzebne. Wszystkie władze łącznie z duchowieństwem nie mogły napiętnować publicznie ciężarnej ani ukarać grzywną, można ją było ukarać więzieniem lub lekką pracą.

                                                Zakaz zabójstwa dzieci

[..] Jakośmy z wielką powzięli przykrością iż w pomienionych Królestwach Naszych [Galicji i Lodomerii] okrutny od białogłowskiej płci dla występku ułomności ciała częstokroć popełniany bywa zabójstwa dzieci kryminał [..].

     Uniwersał podaje do wiadomości jakie obowiązują kary dla matek i osób pomagających w dzieciobójstwie. Matka która zabiła dziecko własnymi rękoma ma być ścięta, a po włożeniu do trumny serce jej ma być przebite palem. Gdyby narodzone dziecko zmarło przez brak opieki, nie zawiązanie pępowiny lub zamorzenie głodem, ma być ścięta ale bez przebijania palem. Winnej częstego tej zbrodni popełniania, zabicia nie ochrzczonego dziecka lub okrutnego zabicia, mają być ucięte ręce i głowa, przed ścięciem ma być rozpalonymi kleszczami przypiekana. Można też było stosować inne, sroższe rodzaje śmierci. Gdyby dziecko zmarło przy porodzie lub matka nie wiedziała o potrzebie zawiązania pępka, ale gdy ciążę i poród ukrywała ma być karana sądownie. Wszyscy pomocnicy przyczyniający się do zabójstwa dziecka mają być ścięci.

     Powodem zabójstwa dzieci najczęściej był wstyd i obawa przed karą publiczną. Dlatego na podstawie uniwersału postanowiono, że kobiety które zaszły w ciążę w związku pozamałżeńskim, gdy powiadomią rodziców i przyjaciół, nie mają być karane publicznie tylko niewielką, skrytą karą. Te które ukrywają ciążę mają surową ponieść karę. Akuszerki (baby) zobowiązane były przysięgą aby poród utrzymać w tajemnicy pod karą krzywoprzysięstwa. Kobiety, które ze swoimi uwodzicielami  nie wzięły ślubu, a uczciwie się sprawują i nie ukrywały ciąży, wraz z dzieckiem otrzymają przywrócenie sławy i honoru od królewskiego rządu. Takie oświadczenia ubogim mają być dawane bezpłatnie. Te które ukrywały ciążę nie mogą otrzymać takiego oświadczenia. Kobiety ukrywające ciążę i osoby im w tym pomagające, jeżeli przy porodzie dziecko umrze mają być surowo karane.

Aleksander Kotsis. Matula pomarli.

     Rodzice, a przede wszystkim matki pozwalające swoim córkom na obcowanie z amantami, a nie udzielające później pomocy ciężarnej oraz ciążę ukrywające, oraz opiekunowie i krewni którzy ukrywają ciążę osób u nich zamieszkałych, sądownie mieli być karani. Rodzice nie mają obowiązku informowania o ciąży swych córek, tylko aby mieli staranie na bezpieczny poród.

    Uwodziciele, a ojcowie dzieci pod przyrzeczeniem lub nadzieją małżeństwa dla obcowania zwodzący, a ciężarną złośliwie porzucający i niezajmujący się porodem ani potrzebami swojego dziecka, podlegają karze więzienia lub publicznej pracy, karze podlegają również ci, którzy pomagają do stwarzania okazji uwodzicielowi.

     Wszyscy służący domowi, gospodarz i gospodynie wiedzący o ciąży mają powiadomić rodziców lub opiekunów, krewnych lub gospodarza lub gospodynię, jeżeli uważają, że nic to nie da, wtedy powinni powiadomić władze lub sąd, inaczej będą karani sądownie.

    Władze lub sądy, gdy zostaną powiadomione przez rodziców, nierządników, opiekunów, gospodarzy, krewnych lub gdy same się dowiedzą, natychmiast sekretnie mają podjąć działania do postawienia ciężarnej przed sądem. W przypadkach wątpliwych należy sprowadzić baby przysięgłe lub inne kobiety, które mają stwierdzić, czy kobieta jest ciężarna. Tak aby nie zaszkodziło to porodowi, inaczej będą karane sądownie.

     Nakazuje się wszystkim władzom i sądom by osobom ciężarnym udzielili pomocy, a w czasie postępowania wyjaśniającego przed porodem lub po, dopytywać się kto był uwodzicielem, w razie dzieciobójstwa, kto wiedział o tym lub pomagał ukryć. Wszyscy winni w obu przypadkach powinni ponieść zasłużoną karę. Gdy sama ciężarna przyzna się, to ma być karana według obowiązującego prawa.

     Ponieważ najczęściej ofiarami były dzieci urodzone przez kobiety w stanie wolnym (bękarci) oraz ze stosunków w cudzołóstwie (nadbękarci), dlatego 28 sierpnia 1783 r. ukazał się uniwersał zakazujący szykanowania tych dzieci. Zakała z nieprawego łoża w publicznych służbach lub rzemiosłach, przy świadectwach zniesione jest.

       Kolejny kodeks karny (austriacki) z 1803 r. nie przewidywał kary śmierci za dzieciobójstwo, tylko karę więzienia. Kary były zróżnicowane, zależały od stanu matki. Za zabicie dziecka nieślubnego od 5 do 20 lat, ślubnego od 5 do dożywocia. Matce, która zabiła dziecko umyślnie, nie udzielając mu pomocy po porodzie, groziła kara od 5 do 10 lat więzienia.

      Mordowanie dzieci (fabryki aniołków) miało miejsce w Galicji jeszcze w XX wieku. Na zakończenie można powiedzieć, że obecnie w XXI wieku ta „tradycja” w narodzie nie zaginęła.

Stankiewicz Zbigniew

Mieszkańcy Zamościa 1632- 1649

 

W marcu 1632 r. sukcesorzy zmarłego Jakuba Czarneckiego sprzedali dom za 260 złp. w Zamościu (brak bliższego określenia na jakiej ulicy) Albertowi Grabowicowi aptekarzowi. Sukcesorami Jakuba Czarneckiego byli: Stanisław Czarnecki, Anna jego siostra, żona Jakuba Kruszyny; Felicyta, siostra zmarłego Jakuba.

W maju 1632 r. Elżbieta, wdowa po Walentym Balancie sprzedał za 420 złp. dom in Zamosci (w Zamościu) Krzysztofowi Sznikowskiemu passamentariusowi (pasamonik). Sąsiedztwo: dom sukcesorów Muszki i dom sukcesorów Jakuba Głowienki kowala.

W listopadzie 1632 r. sukcesorzy zmarłego Walentego Krzeminskiego przeprowadzili wizję domu w Zamościu. Sąsiedztwo: Komorowski.

Opis: Bartłomiej piekarz i Jan Krzemiński, sukcesorzy Walentego Krzemińskiego

„W izbie u drzwi zamek odięty, u komnaty także zamek odięty, y połowice posadzki ceglaney wybrano, okna złe, ramy pogniłe, piec niedobry, w kuchni od samnilika nie masz sciany, ale dziura wielka, piwniczney szyiey kawalec zawalił się. Na gore schodki obrane, drzwi nie masz chaki została, pokładu na sieni nie masz, który mienili bydź dobry y zupełny, a terasz iedno tarcić trzy, ścianki od pana Komorowskiego obrane y wiązanie pochilone szkodliwie. Na tyle stajenka na ktorey był pokład spustoszona barzo, y pokładu nie masz. Mienili tesz isz tamrze była szopa, ktorey terasz nie masz. Dach barzo dziurawy tegosz domu”.

W lipcu 1632 r. sukcesorzy Mikołaja piekarza in Anteurbio Zamoscensis  (z przedmieścia) przeprowadzili taksację domu o wartości 260 złp. Sąsiedztwo: Dom Jana Crucificis (stelmacha) i dom Mateusza Sczyłowskiego.

W styczniu 1633 r. otaksowano mały domek sub vallo (pod wałem) po zmarłym Stanisławie Seraphinowiczu na 70 złp. Sąsiad: dom Jana Zeranskiego.

W styczniu 1633 r. sukcesorzy zmarłego Stanisława Seraphinowicza sprzedali dom w Zamościu in vallum (przy wałach) Wojciechowi Mroczkowiczowi szewcowi i Katarzynie jego żonie za 70 złp. Sąsiad: Jan Zeranski.

W marcu 1633 r. dokonano wizję seu Praedium (posiadłości) Muratowskiego. Sąsiedztwo: browar Gietnera.

Opis: „Widzielismy isz iest piwnica zła, zawaliła się, komor dwie w sieni na nich jest połap, na sieni kilka desczek połapu, w izbie piec zły, okna potłuczone, schodki na gore. Dach wszystek zły, około ogrodu płota nie masz, od Pana Gietnerowskiego browaru także płota nie masz.”

W kwietniu 1633 r. dokonano wyceny domu w Zamościu na 160 złp. po zmarłym Mikołaju Niedzwiadku.

W maju 1633 r. Jan Jaroszewicz darował plac w Zamościu Ewie, wdowie po Jakubie Currificis (stelmachu). Sąsiedztwo: Moysic Żyd i Piotr Chylinski.

W maju 1633 r. otaksowano dom w Zamościu na 200 złp. po zmarłym Andrzeju Mudriku (z Płoskiego). Sąsiedztwo: Teodor Kolszyk i Daniel Surmik.

W czerwcu 1633 r. Józef kowal i jego żona Anna sprzedali za 100 złp. dom narożny przy wałach w Zamościu Adamowi Lenarcikowi. Sąsiedztwo: dom Jana figuli (garncarza) zwanego Lwowczyk.

We wrześniu 1633 r. Zuzanna, wdowa po Kirkorze Apurcipura Ormianinie i kupcu darowała dom w Zamościu Mikołajowi Hadziewiczowi, Ormianinowi, zięciowi Zuzanny. Dom ten był kupiony od Szymona Mardyrosowicza. Sąsiedztwo: dom potomków Apurcipury i dom „Baliowski”.

W kwietniu 1643 r. przeprowadzono wizję domu w Zamościu, należącego do Jana Więckowica.

Opis: „ Sam browar ze wszystkim nowy y z naczyniem z przykadkami trzema, to iest y z kadzią, y tak nowy y kotlina nowa półkotła nowego, naczynie insze do browaru należące wszystko nowe, y dachowka nowa, y komin nowy. Na samem domu sczyt ztełu nowy. Twierdzie ze go y z dachem na domu trzydzieści złp. kostuje. Studnią tesz odnowił y żóraw nowy dał y sciankowanie gdzie do studniej chodzą….Ukazał tesz piec w izbie wielkiej na dole nowy wystawiony, tylko cztery rzędy na wierzchu starego kafla. Polewey stronie do izby wchodząc podwaliny poklękły y sciana upadła. Za piecem po prawey stronie od wierzchu sciana także poprężona i poklękła. Komin izdebny z kuchnie wielki na gorze pokazał barzo nadwątlony y naprowany renowatiej potrzebujący. Także słupy które na izbie stoią dla których izba dla ciężaru upada nadwątlone y sprochniałe.”

W kwietniu 1634 r. Katarzyna Tarnogorzyna, żona Wojciecha Tarnogory (z Tarnogóry?) szewca sprzedała za 170 złp. dom in platea ad valum versus (na ulicy w stronę wałów) Iwanowi Weresczakowi. Sąsiedztwo: Paweł Koral i dom Kotuchwickich.

W lipcu 1634 r. Sebastian Baranowicz piekarz przekazał prawa do części kamienicy (hyppocaustum – hipokaust) w Zamościu o wartości 26 złp. na rzecz Mikołaja Duracza.

W sierpniu 1634 r. Barbara, wdowa po Tomaszu Słodowniku anteurbana (przedmieszczanina) sprzedała mały domek na przedmieściu w Zamościu Janowi i Katarzynie Kołtanik. Sąsiedztwo: Jan Kołtanik i Szymon Polesczyk.

W październiku 1634 r. Nabłonna i Mateusz Nabłonny, jej syn sprzedał za 158 złp. dom w Zamościu Mikołajowi Zwierkowicowi. Sąsiedztwo: Gabriel Lecurionis i Andrzej Snopek.

W lutym 1635 r. Jan Gąsiorek pileator (czapnik) przedmieszczanin sprzedał dom na przedmieściu Zamościa za 280 złp. Mateuszowi Sokalskiemu satellus. Sąsiedztwo: sukcesorzy Grabowieckiego seu (lub) Mołodeiowica i Janowa solarka.

W lipcu 1635 r. Stefan Adamowicz przeprowadził wizję swojego domu w Zamościu.

Opis: „sklep dolny dobry, tylko w zpodnom murowanym, szczerbina u węgła. Daley z sklepu co przy sklepie na całe piwnice wąsko a długo idzie stoie wszytka, pokład zły, zawalina znaczy y niebezpieczno, z ty dziury widać wzdłusz wszytko. Sklep gorny wszystek y we wnątri y powierzchu porysowany y podstemplowany, tylko że potynkowano y pozasmarowywano. W sklepie y piecza i okien nie masz. W sieni przed sklepem podstemplowanie ledaiakie.”

W sierpniu 1635 r. Stanisław Żołędzki przedmieszczanin sprzedał dom in Anteurbis a tergo domus (na przedmieściu na tyłach domu) Wojciecha Łukawica – za 330 złp. Teodorowi Łobay’owi. Sąsiedztwo: Paweł piekarz i Alexy Garbari.

We wrześniu 1635 r. Jakub Marco organarius (organista) przedmieszczanin wycenił na 350 złp dom na przedmieściu Zamościa. Sąsiedztwo: Joachim Suszkowic (kuśnierz) i Jadwiga Banachowa.

W grudniu 1635 r. Wojciech Kankowic przedmieszczanin zapisał na domu sumę 50 złp. na rzecz Provisor Montis Dresneroviana (Prowizor Banku Pobożnego). Sąsiedztwo: wdowa Gruszecka.

W styczniu 1636 r. Sebastian Śliwa i Anna Śliwina jego żona przekazali prawa do części domu w Zamościu w kwocie 100 złp. na rzecz Jana Niedoborskiego i żony Agnieszki. Sąsiedztwo: Honoriusz Marcin Szkopowski i Anna Lewoszowa.

W marcu 1636 r. sukcesorzy zmarłego Jana Wrotnego, Bartłomiej i Regina zapisali na domu w Zamościu sumę 80 złp. na rzecz Jana Blecharza. Sąsiedztwo: Krzysztof Bieszczuk i Andrzej młynarz.

W marcu 1636 r. Felicja Świątkowa, po zmarłym Laurentym Świątku sprzedała dom za 300 złp. na przedmieściu Zamościa Janowi Kameckiemu kredencerzowi i Annie Kameckiej, jego żonie. Sąsiedztwo: Marek Zareba.

W marcu 1636 r. Andrzej Czernicki sprzedał za 90 złp. dom in platea a tergo (na ulicy z tyłu) w Zamościu Christianusowi (chrześcijaninowi) Welsz. Sąsiedztwo: Dominik Złotnicki i Albert Rutowski rajca.

W maju 1636 r. Katarzyna Walancikowa, wdowa po  zmarłym Walentym Ostrowskim Walanciku darowała domus cum horto (dom z ogrodem) na przedmieściu Zamościa Jakubowi i Krzysztofowi Walancikom i Annie, córce Katarzyny. Sąsiedztwo: Famatorum luca Jawor (Słynny Luca Jawor) i Mateusz Wojciechowicz.

W lipcu 1636 r. Helena Tartimowa krawcowa i Andrzej jej syn sprzedali dom na przedmieściu Zamościa za 150 złp. Janowi Kniaziowi Lubickiemu. Usytuowanie in anteurbio Zamoscensis (przedmieście Zamościa). Sąsiedztwo: Simonis (Szymon) Pawłowski.

We wrześniu 1636 r. Piotr Rudawski piekarz wycenił dom na przedmieściu na 200 złp. Sąsiedztwo: Leopoliensi i Mateusz Kularski.

W listopadzie 1636 r. Walenty Dąbrowski sprzedał za 350 złp. narożny dom na przedmieściu Albertowi Żuręmskiemu. Sąsiad: Andrzej Tursycki.

W listopadzie 1636 r. Albert Żuręmski i jego żona Anna sprzedali za 350 złp. dom na przedmieściu Janowi Szpaczkowi. Sąsiedztwo: Leopiliensi acialiter i AndrzejTursycki.

W styczniu 1637 r. Gabriel Rzeczkowski i Katarzyna jego żona sprzedali dom in anteurbio Zamosc Pałaszce, wdowie po Hrycko Młynarczyku. Sąsiedztwo: Mikołaj Żwiorek.

W lutym 1637 r. Grzegorz Pietrzyk Lignifaber (kołodziej) sprzedał dom w Zamościu za 75 złp. Janowi i Zofii Maiowic. Sąsiedztwo: a tergo (od tyłu) Waskowej i Andreas (Andrzej) Devidson.

W lutym 1637 r. Jan i Helena Złotko sprzedali za 200 złp. dom z ogrodem w Zamościu Laurentemu Jachowicowi. Sąsiedztwo: Phedorius Samier i Waśko Złotko.

W lutym 1637 r. Katarzyna Wawrzencowa vulgo Sczepanowa objęła na podstawie testamentu dwie części domu, który leżał na Podwalu w Zamościu. Połowa domu – cech szewski, druga połowa: Łucja, córka Jakuba Królika. Dom sąsiadował z ulicą i domem Żyda Moszko.

W marcu 1637 r. Michał Restiarii przeprowadził inwentarz dóbr i wycenę (300 złp.) domu w Zamościu. Opis: Naprzód w sieni od Garczaria ścianek nie masz trzech wszystko także z drugiej strony. Komina także ani kuchenki nie masz. Piwniczka niewielka, w której w jednej stronie od zadełku ściana wali się porżęta. Pokładu na górze nie masz – tylko ogrodzony….Izba sama w sobie wszystkim dobra.

W marcu 1637 r. Anna Rafsicka żona zmarłego Jana Rafsickiego sprzedała dom i ogród za 290 złp. Mateuszowi Balickiemu Lancioni Percinus i jego żonie Katarzynie. Dom znajdował się hic in Anteurbio Zamoscensi (na przedmieściu). Sąsiedztwo: Jakub Margol i Tomasz Braxatricis (piwowar).

W kwietniu 1637 r. Anna Tarnogrodzka żona zmarłego Jana Tarnogrodzkiego sprzedała za 160 złp. mały domek z ogrodem in anteurbio Zamoscensi Janowi Horianiwic’owi. Sąsiedztwo: Luca Rusin i Krzysztof ze Żdanowa.

W maju 1637 r. Jan Wyrwik dictum Chylicki z żoną Katarzyną sprzedali za 90 złp. dom in Anteurbio Zamoscensis Janowi Dobczykowi. Sąsiedztwo: Stanisław Brascatoris i Piotr.

W czerwcu 1637 r. Jan Saynog piekarz wycenił dom in Anteurbio Zamoscensi na 200 złp. Sąsiedztwo: na tyłach domu Rychwalskiej.

W lipcu 1647 r. Infidelis (niewierny) Moyses (Mojżesz) Abramowic Żyd i jego żona Samsonowa sprzedali za 600 złp. dom hic Zamosc ad vallum  (w Zamościu przy wałach) Bachdasaro Liu(n)arowic’owi Ormianinowi, kupcowi zamojskiemu. Sąsiedztwo: Albert Smerd i dom Armenica Ecclesiastica (ormiański kościelny). Acta Adv. Sygn. 9 pagin. 232-232 v.

W sierpniu 1637 r. Zachariasz Possadowski dokonał zapisu na domu in Anteurbio Zamoscensi w kwocie 100 złp. na rzecz Pietatis Dresnerowiani (Banku Pobożnego). Sąsiedztwo: Suworina Jadyka.

W sierpniu 1637 r. Jan Saynog i jego żona Elżbieta sprzedali za 220 złp. dom Georgio (Jerzy) Braer’owi. Sąsiedztwo: Jeho Pitentoris i Andreas Jasistoris.

We wrześniu 1637 r. Jakub Lorek przeprowadził inwentaryzacje dóbr: domus et praedium (dom i posiadłość). Opis: ….”sklep dobry murowany…w izbie około pieca ławy, blacha w kuminie…u drzwi komornych haka nie masz….w sieni śpiżarnia…krata w sklepie żelazna już dobyta”.

W październiku 1637 r. Albert Piotrowski i Dorota jego żona sprzedali dom in Anteurbio Zamoscensi  Józefowi Doleszkowicowi kowalowi i Elżbiecie jego żonie za 260 złp. Sąsiedztwo: Piotr kowal i Serafin Ahenarij.

W październiku 1637 r. Stanisław Wielącki i Anna Wielączka jego żona sprzedali za 100 złp. dom in Anteurbio Zamoscensi Teodorowi Tymaszowic Ogrysko. Sąsiedztwo: Daniełko i Albert Łukowic.

W październiku 1637 r. Stanisław Włodzin krawiec sprzedał za 200 złp. mały domek z ogrodem na przedmieściu Zamościa Pawłowi Kargołowskiemu piekarzowi. Sąsiedztwo: Popławski i altera parte in platea Szpitalna (po drugiej stronie ulicy Szpitalnej).

W grudniu 1637 r. Jan Antonik i Małgorzata Krzywuszczanka jego żona sprzedali za 250 złp. dom z ogrodem Janowi Winiarskiemu Hortulano (ogrodnikowi). Sąsiedztwo: Wnierkowski i Jakub.

W styczniu 1638 r. Stanisław Abramowic sprzedał dom w Zamościu (St. 25) za 2000 złp. Marcinowi Fołtynyczowi profesorowi Akademii Zamojskiej. Sąsiedztwo: kamienica narożna i kamienica Szczebrzeska. Acvta Adv. Sygn. 10 pagin. 3v-4v.

W marcu 1638 r. nastąpił podział majątku w tym kamienicy (lapidea et bono rum) (kamienicy i towarów) na cztery części po zmarłej Elżbiecie Morowej dicta Angielczykowej.

Prima sors: Izba dolna. Sklep sukienny przy niej. Piwnica pod tym sklepem. A te obrała sobie Panna Urszula.

Secunda sors: Izba nad dolna izbą. Komnata z niej. Izba w piwnicy która iest y zpiecem. Pan Kinasz z Panią swoją Małżonką.

Tertia sors: Izba wielka. Izdebka zniey. Piwnica mała. A te część obrał sobie P. Habrek z Małżonką swą.

Qarta sors: Sklep przedni. Sklep mniejszy tilny gdzie iest piec. Sklepik ciemny na górze. Piwnica pod sklepem eiusdem sortis. A te część obrała sobie Pani Mirosławska.

Kuchnia zwierzchnia na dwóch. Dolna na dwóch. Gmachy tylne komory łasnia staynia spólne mają bydz z strychem. Poprawa dachów, ochędóstwo kosztem spólnym ma bydz odprawowane.

W czerwcu 1638 r. Paweł Jaiko wycenił mały domek in Anteurbio Zamoscensi na 100 złp. Sąsiedztwo: Szymon Jaiko i Jan Obrocki kowal.

W lipcu 1638 r. Anna Skibikowa, wcześniej żona zmarłego Marcina Śledzia, obecna żona Tomasza Skibika sprzedała dom in Anteurbio Zamoscensi Piotrowi Chylickiemu docto Wyrwik i Małgorzacie jego żonie za 580 złp. Sąsiedztwo: Kucharska Viduae (wdowa) i Mateusz dicta zwany Wągrodny piekarz.

W lipcu 1638 r. Andrzej Nerka kuśnierz i jego żona Anna sprzedali za 50 złp. tugurium chatę in Anteurbio Zamoscensi in platea Albertowi Węgrzynkowi. Sąsiedztwo: Mikołaj Vectoris i Venditoris (woźnica i kupiec–sprzedawca) a tergo (od tyłu) Jakuba Braxatoris piwowara.

We wrześniu 1638 r. Jan Kratowicz i Marek Janiszewicz sprzedali dom w Zamościu za 330 złp. Andrzejowi Wołoszowicowi. Sąsiedztwo: Piotr Elsner.

We wrześniu 1638 r. Małgorzata Klimkowa Vidua de Villa (wdowa ze wsi) Brzeziny i Grzegorz Klimkowicz jej syn sprzedali dom in suburbio Zamoscensi (na przedmieściu Zamościa) za 240 złp. Hiacyntowi Pniewskiemu. Sąsiedztwo: Andrzej Roszczyn i Kucharzowskiego Pomarium (sad owocowy).

W styczniu1639 r. Michał Ręczynski wydzierżawił dom z ogródkiem na przedmieściu zamojskim za 30 złp. od Phedora Uchanskiego. Sąsiedztwo: Ptuhas Janov i Bursousowa.

W lutym 1639 r. Mateusz Chruscicki i Zofia jego żona zastawili dom in Anteurbio Zamoscensi za 110 złp. u Szymona Dłuskiego. Sąsiedztwo: Luca Zielopolski i Jan Carpentari (cieśla).

W lutym 1639 r. Konrad Kuc sprzedał mały domek z ogrodem In Anteurbio Zamoscensi za 200 złp. Andrzejowi Kostenis Lipskiemu. Sasiedztwo: Budczakowski (ska) I Fundus Armenicus (ormiańskie gospodarstwo).

W lutym 1639 r. Bonawentura Muldorphi przeprowadził wizję kamienicy w Zamościu in Via (na drodze). Sąsiedztwo: Turobinka.

Opis zniszczonego domu: …W izbie wielkiey naprzód okna złe zwątlałe szyb niedostałe nadgniłe. Piec dość zły ledaiaki…Łazienka beła porządna, beły kocieł teras nie masz….gdzie ta łazienka beła y tam nie masz Podłoga w tey łazience zrobiona. Zamek beł teras nie masz na górze twierdzili y że drzwi beły teras nie masz do drugiej komory ściankowania nie masz poprzecznego w izbie nade drzwiami posieczono. Na górze idąc drzwi nie masz y desk pobocznych na górze w izdebce nad izbą u szafy zamek oddarty kwatera jedna niedobra szyby nie masz stoły nie te. Piec zły. Drzwi do komnaty posieczone. W komnacie okno wybite deseczkami założone. Za tą izdebką w ganku deseczek nie masz. Przy boku teyze izdebki wzgore ściankowania nie masz. W wielkiej izbie na górze stołu nie masz ławy są. Piec dobry okna niedobre y okiennice złe Natele za izdebką zasuw nie masz y ganku y okiennic. Na ganku przy wielkiej izbie przy drzwiach ściankowania mnie masz. Natele studnia beła porządna teras nie masz zagubiona. Gdzie winiarnia beła teras stajenka spustoszona. Koryta beły u studniey teraz ich nie masz tamże natele ściany Turobinkiey nie masz. Drzwi sienne posieczone…..z otworu.

W marcu 1639 r. Grzegorz Tarabara syn zmarłego Sebastiana Tarabary sprzedał za 150 złp. dom z ogrodem in Anteurbio Zamoscensi Serafinowi Lechowicowi Ahenarius (kotlarz). Sąsiedztwo: Samuel Padowski i Mrzygłodzik.

W kwietniu 1639 r. Joachim Mirkowic i Wroszka Mirkowna jego siostra sprzedali dom z ogrodem Stanisławowi Lwowczykowi murarzowi za 210 złp. Dom był usytuowany in Anteurbio Zamoscensi a tergo domorum nova locationis …..na tyłach domu, nowy najem. Sąsiedztwo: Szymon Mitka i Grzegorz Bąk.

W kwietniu 1639 r. Małgorzata Klimkowa i Grzegorz Klimkowicz jej syn sprzedali dom (brak wyceny) in Anteurbio Zamoscensi Hiacyntowi Pniowskiemu. Brak wskazania sąsiedztwa.

W maju 1639 r. Bartłomiej i Anna Mrzygłodkow aktorzy wycenili dom w Zamościu na 80 złp. Sąsiedztwo: Walenty Żydkowic i Serafin Ahenarius kotlarz.

W maju 1639 r. dokonano inwentaryzacji dóbr po zmarłym Pawle Ciotczyku.

Opis: „Dom iako sam w sobie iest z ogródkiem zatylnym….piec nadpsuwany listwa przy jednej ścienie przez wszystko…W sieni komora iedna….Piwnica ledaiaka słaba naprawy potrzebna. Nad komorami wanna…”

W maju 1639 r. Józef Doleszkowic kowal zapisał na domu in Anteurbio Zamoscensi  sumę 90 złp. na rzecz Provisoribus Dresnerowianis. Sąsiedztwo: Piotr kowal i Serafin kotlarz.

W maju 1639 r. Albert Lenarcik szewc i Dorota jego żona sprzedali za 100 złp. dom z ogrodem in Anteurbio Zamoscensi Bartłomiejowi piwowarowi i Ewie, jego żonie. Sąsiedztwo: Szymon Grabowiecki i Grzegorz piscatoris rybak.

W maju 1639 r. Omelian Skorczyk sprzedał za 60 złp. dom z ogrodem hic Zamosci Andrzejowi Turskiemu. Sąsiedztwo: sukcesorzy Zegarta i Roman Skwara.

W maju 1639 r. Jakub i Elżbieta Burda zapisali na domu in Anteurbio Zamoscensi sumę 160 złp. na rzecz Pawła Horocha de Oryszow (z Horyszowa). Sąsiedzi: domus Succorum (sukcesorów?) Farbowanego  i Mateusz Tibary (pończosznik?).

W maju 1639 r. Takies Owanisowicz Ormianin zapisał dług na domu (500 złp.) w Zamościu na rzecz Warterysa Kirkorowicza wójta ormiańskiego. Sąsiedztwo: dom Gabriela Skęnderowicza i dom Synana Paziumowicza.

W czerwcu 1639 r. Anna Słodowiczka żona zmarłego Mikołaja Słodownika i jej córka Zofia Słodowiczanka sprzedały dom in Anteurbino Zamoscensi Benedyktowi Tabur’owi za 320 złp. Sąsiedztwo: Anna Zarębina i Mateusz Wagrodny piekarz.

W czerwcu 1639 r. Choma Telatynski zastawił część domu z ogrodem tylnym za 100 złp. na Przedmieściu Zamojskim na rzecz Tomasza Telatynskiego cieśli. Sąsiedztwo: Wojciech Pastuszczyk i Michałkowa.

We wrześniu 1639 r. Owanis Mychytarowicz Ormianin i kupiec sprzedał połowę domu w Zamościu Sułtanowi Sahwielowiczowi Ormianinowi i kupcowi za 660 złp. Sąsiedztwo: dom potomków Murata Dzwonnika i dom potomków Buniata.  Acta Armenica sygn. 1 pagin. 112-112v.

We wrześniu 1639 r. Sułtan Sachwielowicz Ormianin i kupiec sprzedał dom w Zamościu Owanisowi Mychytarowiczowi Ormianinowi i kupcowi za 300 złp. Sąsiedztwo: dom Mendla Smuyłowicza Żyda i dom Isaia Uchurłowicza.

W marcu 1640 r. Jan Figulus (garncarz) sprzedał dom in platea acialiter a vallo (na ulicy po przeciwnej stronie wału) za 182 złp. Adamowi Lenarcikowi i Annie jego żonie. Sąsiedztwo: Tarnogorska.

W marcu 1640 r. Wojciech Namysłowski pileator anteurbanus przedmiejski kapelusznik i Zuzanna jego żona sprzedali dom in Anteurbio za 150 złp. Jakubowi Piorowic’owi figulus garncarz i Katarzynie Janiszewicownej jego żonie. Sąsiedztwo: wdowa Skopkowa i area vacua (pusty plac).

W maju 1640 r. Tomasz Puzdrowski aptekarz i rajca zapisał trzecią część domu w Zamościu na rzecz wdowy po Tomaszu Puzdrowskim. Sąsiedztwo: dom Wojciecha Rutowskiego i dom Rychwalskiego.

W sierpniu 1640 r. wyceniono dom in platea po zmarłej Zofii Szepietczance wdowie, siostrze Reginy Szepietczanki na 200 złp. Sąsiedztwo: wdowa Jastrzębska i Banianka.

We wrześniu 1640 r. Wojciech Sznerd kupiec sprzedał dom w Zamościu za 150 złp. Sebastianowi lignifaber stolarz i Zofii Cieślinie, jego żonie. Sąsiedztwo: dom „Szczęśninski” Rybaczki i dom „Wieląnczynski”.

W listopadzie 1640 r. Aswadur Muratowicz i Ruza (Róża) jego żona Ormianie sprzedali część domu w Zamościu za 40 złp. Torosowi Iwaszkowicowi i Annie jego żonie Ormianom. Sąsiedztwo: Jakub Kramarz i Stanisław Włodzik krawiec.

W styczniu 1641 r. Piotr Chylicki sprzedał dom in Suburbio na przedmieściu za 470 zlp. Marcinowi Libno Niemcowi i Annie jego żonie przedmieszczanom. Sąsiedztwo: Kularski i Mateusz Wągrodny piekarz.

W marcu 1641 r. Anna Mateuszowa rzeźniczka, wdowa po Mateuszu Woyciechowiczu rzeźniku, przedmieszczanie, wyceniła dom z ogrodem  in Anteurbio na 400 złp.

W marcu 1641 r. Jadwiga Stolarka wdowa po Bartłomieju kupcu Wolkanowskim i po Walentym kupcu przeprowadziła inwentaryzację domu w Zamościu. Sąsiedztwo: Krzysztof mularz (murarz).

Opis: „Studnia zawalona w domu, którą trzeba naprawić z grontu”.

„Dom w którym naprzod izba z strychukami. Ściany w ziemi osłabiałe. Podwaliny podgniłe. Dach wszytek wniwecz, sien spustoszała, scian nie masz, sczyt na ulicę pochylony, w izbie strop wszytek pogniły. Owo wszytko napsowano, pogniłe, pobutwiało. Pod iedną scianą izdebną troie drzewa wypadło, prawie wszytka sciana zgniła od domu Krzysztofa Mularza, piec w izbie na deskach zły popsowany”.

W kwietniu 1641 r. Katarzyna Szydłowicowa, wdowa po Józefie Szydłowicu kuśnierzu, przedmieszczaninie, sprzedała dom na przedmieściu za 350 złp. Tymoteuszowi Szydłowicowi, bratu zmarłego Józefa. Sąsiedztwo: Ika i Hryc kuśnierz.

W kwietniu 1641 r. Stanisław Kołacek, syn zmarłego Mateusza Siennika zwanego Kołacek i Wojciech, brat Stanisława, sprzedali dwie części domu za 90 złp. Marcinowi Węglinskiemu. Dom znajdował się ad vallum in Platea Figulina acialiter (na ulicy Garncarskiej ? w kierunku wału). Sąsiedztwo: Jerzemey a tergo (z tyłu)  a latere (z boku) Mużyczyney Ambrożyny. A. Adv. syg. 11 pagin. 191v-192v.

W czerwcu 1641 r. Anna Bartoszowa Nowicka kramarka, wdowa przeprowadziła inwentarz dóbr w Zamościu.

W czerwcu 1641 r. Stanisław Lwowczyk murarz, przedmieszczanin, sprzedał za 300 złp. dom na przedmieściu Tysko Plisikowi i Lewko Raccykowi, braciom de Orysza, przedmieszczanom. Sąsiedztwo: Bąkowa i Mitkowa.

W lipcu 1641 r. Jerzy Devidson kupiec zapisał na kamienicy w Zamościu sumę 600 złp. na rzecz Andrzeja Devidsona kupca. Sąsiedztwo: Jakub Weir (Weymer?) kupiec.

W lipcu 1641 r. Jan Kinast ławnik i Katarzyna Morowna, jego żona wykonali zapis na części domu na sumę 600 złp. na rzecz Jakuba Weymera kupca.

W październiku 1641 r. Wawrzyniec Gorczyca i Anna jego żona zastawili część kamienicy w Zamościu na sumę 700 złp. Opis: „…Izbę wielką, sień, izdebkę w sieni, kramnicę, kuchnię, zatyłek, piwnicę, sklep, gore…Alkierz z izby wielkiey, łazienkę z Alkierza, stajenkę iedną, transyt iden, na gorze przedniey komorę trzecią dla schowania legumin, kuchnia, studnia i podworze dla drew”.

W marcu 1642 r. Daniel Bortatycki vector (woźnica) i Anna Bortatycka, jego żona sprzedali dom in Suburbio na przedmieściu Wojciechowi Sawickiemu za 250 złp. Sąsiedztwo: Stanisław vector (woźnica) i Orłowski satrapa Castrensis.

W marcu 1642 r. na mocy testamentu Jan Szaniawski i Agnieszka Modzelewska, dzieci zmarłych: Jana i Zofii Szaniawskich objęły dom w Zamościu. Sąsiedztwo: Walenty Dąbrowski i Jan Kinast.

W kwietniu (1642 r.?) Mateusz Stabrowski i Regina jego żona zapisali 50 złp. na chacie-piekarni (piekarnia w domu) na rzecz Piotra Urzędowsczyka i Agnieszki jego żony. Sąsiedztwo: Grzegorz Grabowiecki i Paweł Czubaty.

W maju 1642 r. Mateusz Szepcz pisarz zapisał na domu w Zamościu sumę 3.000 złp. na rzecz ks. Andrzeja Kłopockiego doktora świętej teologii, kanonika i prepozyta zamojskiego. Sąsiedztwo: Paweł Słotowski Tenutarius Bonorum Goray (skarbnik dóbr w Goraju) i Adam chirurg.

W lipcu 1642 r. Agnieszka Turzycka, wdowa po Andrzeju Turzyckim i Andrzej Turzycki, jej syn doktor filozofii i profesor Akademii Zamojskiej zapisali na domu na przedmieściu sume 100 złp. na rzecz prowizora Fundacji Banku Pobożnego w Zamościu. Sąsiedztwo: Jan Wilcopolski i Mathiaszka Kowalka (wdowa po kowalu Mateuszu?).

W lipcu 1642 r. Jan Matczynski i Ewa Zaykowna, jego żona zapisali na domu na przedmieściu sumę 200 złp. na rzecz Wojciecha Szulmierskiego rajcy.

W sierpniu 1642 r. Szymon Niedzielski przeprowadził wizję domu w Zamościu (brak opisu). Sąsiad: Piżymał kupiec.

W grudniu 1642 r. Jan kredencarz i Anna jego żona zapisali na domu na przedmieściu sumę 100 złp. na rzecz prowizora Fundacji Banku Pobożnego w Zamościu. Sąsiad: Zarębina i Assan.

W marcu 1643 r. Zuzanna Bienkowicowa, wdowa po Wojciechu Bienkowicu sprzedała dom na przedmieściu Jakubowi Wierzchowskiemu i Zofii jego żonie. Sąsiedztwo: Mikołaj Łucznik i Stanisław Gąszka szewc.

W marcu 1643 r. Jan Slisz i Regina Sliżowa małżonkowie sprzedali dom z ogrodem i łąką na przedmieściu za 506 złp. Iwanowi Wawryszkowicowi de villa Oberca. Sąsiedztwo: Stanisław Gruszecki i Mikołaj Zrzebiec.

W marcu 1643 r. Jan Sczerba i Ewa jego żona sprzedali za 450 złp. dom na przedmieściu Janowi Sliszowi i Reginie, jego żonie. Sąsiedztwo: pop Geraszowski i Tarabarzynscy.

W marcu 1643 r. Piotr i Marcin Kolmanowiczowie, synowie zmarłego Hanusa Kolmanowicz murarza sprzedali dom na przedmieściu za 380 złp. O.O. Franciszkanom w Zamościu. Sąsiedztwo: Teodor Żerebko.

W sierpniu 1643 r. Jan Kinast ławnik i poborca zapisał na domu w Zamościu sumę 1300 złp. na rzecz Mariny Woronowicownej, córki Hiacynta Woronowicza, żony Jana Kinasta. Sąsiedztwo: kamienica „Muldorphowska” i dom Agnieszki Kronowskiej alias Modzelowskiej.

W styczniu 1644 r. Jan Misiowski krawiec i Katarzyna jego żona sprzedali w Zamościu dom za 300 złp. Andrzejowi Łoyk’owi przedmieszczaninowi. Sąsiedztwo: Predium (nieruchomość) Hieronima Kołakowskiego Academiae Zamoscensi Rectoris (rektora Akademii Zamojskiej).

W marcu 1644 r. sprzedano dom na przedmieściu po zmarłym Pawle Walkowiczu (brak kwoty). Sąsiedztwo: Joachim kuśnierz i Siemion Polupanowic.

W marcu 1644 r. Dorota Miturkowicowna, córka zmarłego Mikołaja Miturkowica, rajcy, zapisała na domu w Zamościu sumę 1000 złp. na rzecz mężą Jana Serwatowskiego chirurga. Sąsiedztwo: Wawrzyniec Krzeczkowic ławnik i Grzegorz Gębzicki stannarus et scabinus.

W kwietniu 1644 r. Jan Winiarski Hortulanus (ogrodnik) i Agnieszka jego żona sprzedali za 350 złp. dom in Surbio Plateae a Fundo „Fołtynowskie” – Tymoteuszowi Ihnatowiczowi. Sąsiedztwo: Koszc i Jakub.

W maju 1644 r. po zmarłej Reinie Walkowicowej dokonano wyceny dom hic Zamosci na 600 z złp. Sąsiedztwo: Joachim Suszkiewicz kuśnierz i Symeon Połupanowic.

W maju 1644 r. dokonano opisu domu Stanisława Goworskiego. Sąsiedztwo: Stunikowski i Sulmierski.

Opis: „Naprzód widzieli, że teraz zamek swieżo przybity, który był zapsowany y kluc do niego nowy. Z tychze drzwi do klamki skobla nie masz. Do drzwi izdebnych także zamek zepsowany do naprawy odięty y klucz złamany. Sluszak z muru wyruszony, trzeba go osadzić, fuzowanie we drzwiach obruszone troche y cegła około opadła y wapno wykruszyło się. Blaszki gdzie klucz wchodzi do zamku we drzwi nie masz, ławy u muru za drzwiami nie masz, a znać ze była. Ławki kole pieca nadwątlone. U ławy od kownacianych drzwi, w ktorey są dwie szafie spodniey deseczki nie masz. Nad tą ławą listwy nie masz, a znać ze była. U lichtarza u siestrzona wisącego rogi ieden z głowy wyszedł. W iednym oknie syb trzynaście spadanych, niektóre wedwoieym we troie, malowanych syb spadanych cztery, w drugim oknie syb spadanych także 4. Tablice w oknach porosbiiane. Listewki koło filarka miejscami podłupane, trzy sztuczki tylko są u dwoch stołow, cztery skrzynki do żadney klucza nie masz, złe były y zadrzewiałe, dał Goworski klucze naprawić, y zamkow poprawić. U szafy do zamkow klucza nie masz, ieno ieden, zamki ledaiakie pozardzewiałe. U pieca fundament miejscami podleniowany. Przypiecek się od sciany odwaleł y dziura nie mała. Cegły na rogach u niego podłupano. Posadzka kamienna iako w izbie tak w kownacie rzadko która cała, popadana. Z izby do kownaty idąc u fosowania od pieca listewki na rogu nie masz, y samo fuzowanie wyruszone, srodze obruszone. Zamek zaspeczony twardo chodzi, drzwi u iedney zawiasy wypadły; w kownacie komin nadpsuwany, tamze okno złe, syb dwadzieścia i dwie spadanych, iedna kwatera z ramy wypadła, to iest skło z ołowiem. Listew dwu nie masz a znać ze były. Tablica u okna rozkliniona, w framugach mieyscami wapno postrącane, także y w oknie. Wszytka kownata miejscami pozakopcona, sklepienie się porysowało. Z kownaty do kuchni idąc u drzwi zawiasa złamana, y fuzowanie trochę wyruchane. U drzwi żelaznych zasczepkow nie masz, klucza do zamku nie masz. Okienka iako do izby tak do kuchni nade drzwiami potłuczone szyby, złe. Drzwi z siąnki małey ku piwnicznym wschodow upadły u których zawiasa złamana. W sieni wiekszey doły, co drzewo pogniło, że ciecze z dachu y leda czym pozakładanu w kilku miejsc. Szyia piwniczna zła zschodow nie masz y wali się wszędzie iak zwierzchu tak pobokach, wschody od kuchni do izdebki nadpsuwane, drzwi na ziemi lezą, stopnia y słupka nie masz. Wschody z sieni do izdebki także nadpsuwane, w izdebce cegłe wyłupiono. W iednym okienku w izdebce syb spadanych ośm, w drugim też, nad okny y podle okien y pod okny glina opadła co zacieka z dachu. W okienku małym z izdebki do spiklerzyka szyba spadana. W spiklerzu od Sulmierskiego błony nie masz całey albo okna z ramami, a było iako znać. Z sieni do tegosz szpiklerzyka kwatery całey nie masz. W sieni kratka do piwnice zelazna, połamana, pręt średni. Piec kuchenny popadany y podblemowany, miejscami poprawy potrzeba. Do komorki potrzebney drzwiczki opadły, zawiasa złamana, stolec zepsowany y sciankowania nie masz, a znać ze było y drzwicki. Do wschodow u drzwi na gorę skobla nie masz, także y do drzwiczek do komorki w sieni od spiklerzyka siestrząn  opadł y ieden rog spiklerzyka. Na gorze słupek y balaszy popsowane y wybrane. Dach zły od miedze P. Stunikowskiego y wszędy ciecze co gonty miejscami powypadały. Scianki od tegosz Pana Stunikowksiego niedobre obwarowania potrzebują. Zaczym niebezpieczno by było ieno ze dobry sąsiad. Przy tey stronie schody do piwnice, zaczym ciecze nie kapie na nie, y ona się wali, tak niebezpieczno nią chodzić, pozapadało się miejscami, y ledaiakim łabusiem dziury pozatykane. Do sklepu wielkiego zacknienia nie masz, drzwi opadły, y nie mogą się zawrzeć. Skobel z muru wyłamany, rusza się, z muru cegła wypadła. Kładzi nie masz, spełna wesrzodku. Drąga nie masz a bywał. W sklepiku małym hak na drąg ułamany przy samym murze, iako tego znaki są, a drugi iest w piwnicy drzwianey. Sciany po bokach y w gore złe drzewiane sciany. Owo zgoła od ziemnych piwnic y sklepu zadnego zawarcia y zacknienia nie masz, ani wrzeciądzow. Dach miejscami poprawy potrzebuie.”

W maju 1644 r. Oleszko Wroblik i Katarzyna jego żona sprzedali w Zamościu za 170 złp. dom Mikołajowi Misiak’owi (Misko) de Wieprze (z Wieprzca). Sąsiedztwo: Maćkowa i Bartłomiej Auriga (woźnica).

W czerwcu 1644 r. Tomasz i Jakub studiosus Okuniowscy, synowie zmarłego Mikołaja Okuna szewca, sprzedali dom hic Zamosci ad vallum (w Zamościu przy wałach) za 260 złp. Andrzejowi Krasnickiemu Musicus (muzykowi). Sąsiedztwo: Tomasz Konował i od tyłu domu Jastrzębskiej.

We wrześniu 1644 r. Adam Krasnicki sprzedał dom w Zamościu przy wałach za 400 złp. małżonkom Sebastianowi Nowosielskiemu i Annie Nowosielskiej. Sąsiedztwo: domus et fundum (dom i gospodarstwo) Pieniąszka i dom Tomasza Konowała.

W listopadzie 1644 r. Katarzyna Przybyłowicowa, wdowa po Mateuszu Przybyłowicu przeprowadziła lustrację domu w Zamościu.

Opis: „Izba cała, piec dobry, komin murowany. Okna dobre, wiednym oknie trzech szyb nie masz, popadałych iest pietnaście. Ganek, szafa, listwy, szafa niska przes zawarcia. Kołdryny przy scienie zobudwu stron, drugą strone co przy loszku, do loszku Kołdryna, stoł z dwiema szufladami, zedel przy stole, ławy w koło nie barzo dobre. Kuchnia, w niey komin, w kominie komor dwie. Pokładu w sieni nie masz nie na podsieniu, dylow szesnaście. Nad podsieniem zosobna dylow 24. Żłob w sienie, przy wrotach w sciankach kilku dylow nie masz, ale y po przesłach dylow nie dostaie z dziesięciu. Zatyłku nie masz ieno pusto od sąsiada Szymona Piekarza, scianek nie masz nic. Dach dobry, piwnica nadbutwiała miejscami się sypie.”  

W lutym 1645 r. Jakub Okrzeyski i Magdalena jego żona sprzedali za 35 złp. mały domek na przedmieściu Tymoteuszowi Jarenkowicowi i Jadwidze jego żonie. Sąsiad: Łaszka.

W maju 1645 r. Jan Molodeż Oryszewski i Katarzyna Oryszewska żona sprzedali za 270 złp. dom w Zamościu Stefanowi Mądremu i Chwięunie Mądrowej. Sąsiedztwo: Wierzbicka i Katarzyna Prochownikowa Janeczkowa.

W maju 1645 r. Krystyna Lipnicka, wdowa po Piotrze Lipnickim przeprowadziła inwentarz dóbr (domu w Zamościu).

Opis: „Naprzod dom nowy budowany iako w sobie iest ze wszystkiem. W sieni komor dwie od podsienia, wschody od podsienia na gore. A dom ma wyjazd. Piwnica. W izbie szafa. Alkierz, szyby.”

W listopadzie 1645 r. Jan Floryanowic kupiec i Agnieszka Sznopkowna, jego żona zapisali na domu „Wołosowiczowski” sumę 100 złp. na rzecz Jana Getnera rajcy.

W kwietniu 1646 r. Ewa Zachariaszowa sprzedała dom na przedmieściu (brak kwoty i nabywcy). Sąsiedztwo: Szuskiewicz piekarz i droga publiczna.

W kwietniu 1646 r. Mateusz Chrościcki sprzedał dom (brak kwoty i nabywcy). Sąsiedztwo: Luca Zielopolski i Szaiowicz piekarz.

We wrześniu 1646 r. Jan Mniszek zapisał na domu 40 złp. na rzecz Jana Carpentarius (stolarz). Sąsiedztwo: Krzysztof Stonikowski i Jan Serrifaber (ślusarz).

W lutym 1648 r. Stanisław Grzegorzowicz krawiec i Regina Kołtusianka, jego żona sprzedali za 160 złp. dom na przedmieściu Mateuszowi Lazarowiczowi rymarzowi i Marinie jego żonie. Sąsiedztwo: Harsan i Kniaź Lubicki. Acta. Adv. Syg. 15 pagin. 18 v-19.

W marcu 1648 r. Cechmagister Lanionum (Starszy cechmistrz Cechu Rzeźników) zapisał na domu sumę złp. 120 na rzecz Adama Magrowicza. Sąsiedztwo: Kularski i Wągrodny.

W marcu 1648 r. Starszy cechmistrz Cechu Rzeźników dokonał zapisu (brak kwoty) na domu na rzecz  Mateusza Serwatki i Elżbiety cum uxore. Sąsiedztwo: Simonis piekarz i Luca Zielopolski.

W lutym 1649 r. przeprowadzono inwentarz dóbr w Zamościu po zmarłych Jakubie i Reginie Margolach. Sąsiad: Żyd.

Opis: „Naprzod izba sama w sobie, piec stary, komin w izbie przy piecu,…okna trzy w izbie całe, dobre. Izdebka na przedzie przy scienie murowaney od Żyda, piec stary z kominkiem, okien dwie, w nich szyb wybitych pięć….W sieni komor dwie starych, trzecia nowo zbudowana, bez zamkow wrzeciądzami…Na nowey komorze tok bez przykrycia, kuchnia z kominem od Izdebki. Trzeba przypustnice naprawić y od izby wielkiey w kominie dziura. Nade drzwiami w kuchni niezapierzona. Dach niezły, miejscami potrzeba naprawy. Piwnica niezła z dębiny, wschody do niey niedobre, drzwi do piwnice dobre…przysionek na gorze…Zatyłek pusty, dach potrzebuie poprawy. Wrota na tyle opadły…Na podsieniu pokład ladaiaki.”

W lipcu 1649 r. Justyna Osinska, wdowa po Adamie Osinskim wyceniła dom narożny w Zamościu na 400 złp. Sąsiedztwo: sukcesorzy Morawickiego.

W sierpniu 1649 r. Pani Sinanowa dokonała wyceny dom.

Opis: Naprzod w tym Domu Izba z Alkierzem dobra nowa. Izdebka z komnatą z kuchnią, Piwnica, Dach porządny, muru dwia sztuka. Tyli plac tak długi, iako y insze Grunty. Izba z Piwnicą y z pułsienią y sztuką muru, co na dole w Piwnicy, y z puł kuchnią złotych 600. Izdebka z komorą od Podsienia y Pułsieni z murem na Górze złotych 300. Alkierz z tyłem y Pułkuchni złotych 300 przez które miejsce wolno przechodzić.

Mieszkańcy w układzie alfabetycznym

Abramowic Mojżesz i żona Samsonowa Żydzi 1637 ul. przy wałach Zamość

Abramowic Stanisław 1638  (St. 25) Zamość

Adam chirurg 1642 Zamość

Adamowicz Stefan 1635 Zamość

Ahenarij Serafin 1637 przedmieście zamojskie

Andrzej młynarz 1636 Zamość

Antonik Jan i Małgorzata (Krzywuszanka) 1637 przedmieście zamojskie

Apurcipura Kirkor nie żył w 1633 i w. Zuzanna Ormianie Zamość

Assan 1642 przedmieście zamojskie

Balant Walenty nie żył 1632 i w. Elżbieta Zamość

Balicki Mateusz i Katarzyna 1637 przedmieście zamojskie

Banach Jadwiga 1635 przedmieście zamojskie

Banianka 1640 Zamość

Baranowicz Sebastian 1634 Zamość

Bartłomiej piwowar i Ewa 1639 przedmieście zamojskie

Bartłomiej woźnica 1644

Bąk Grzegorz 1639, Bąkowa 1641  przedmieście zamojskie

Bienkowic Wojciech nie żył 1643, w. Zuzanna przedmieście zamojskie

Bieszczuk Krzysztof 1636 Zamość

Blecharz Jan 1636 Zamość

Bortatycki Daniel i Anna 1642 przedmieście zamojskie

Braer Jerzy 1637 przedmieście zamojskie

Budczakowski (ska) 1639 przedmieście zamojskie

Buniat sukcesorzy 1639 Zamość

Burda Jakub 1639 Zamość

Bursousowa 1639 przedmieście zamojskie

Cech szewski 1637 Podwale

Cechmistrz rzeźników 1648 Zamość

Chruścicki (Chrościcki) Mateusz i Zofia 1639, 1646 przedmieście zamojskie

Chylicki Piotr Wyrwik i Małgorzata 1638, 1641 przedmieście zamojskie

Chylicki Wyrwik Jan i Katarzyna 1637 przedmieście zamojskie

Chylinski Piotr 1633 Zamość

Ciotczyk Paweł nie żył w 1639 Zamość

Czarnecki Jakub nie żył w 1632, s. Stanisław i siostra Jakuba-Felicyta (brak ulicy) Zamość

Czernicki Andrzej 1636 przedmieście zamojskie

Czubaty Paweł 1642 przedmieście zamojskie

Daniełko 1637 przedmieście zamojskie

Dąbrowski Walenty 1636, 1642 przedmieście zamojskie

Devidson Andrzej i Jerzy 1637, 1641,  Zamość

Dłuski Szymon 1639 przedmieście zamojskie

Dobczyk Jan 1637 przedmieście zamojskie

Doleszkowic Józef i Elżbieta 1637, 1639 przedmieście zamojskie

Duracz Mikołaj 1634 Zamość

Dzwonnik Murat sukcesorzy 1639 Zamość

Elsner Piotr 1638 przedmieście zamojskie

Farbowany sukcesorzy 1639 przedmieście zamojskie

Floryanowic Jan i Agnieszka 1645 Zamość

Foltynowic Marcin 1638 (St. 25) Zamość

Fundus Armenicus 1639 przedmieście zamojskie

Garbari Aleksy 1635 przedmieście zamojskie

Gąsiorek Jan 1635 przedmieście zamojskie

Gąszka Stanisław 1643 przedmieście zamojskie

Geraszowski pop 1643 przedmieście zamojskie

Getner Jan 1645 Zamość

Gębzicki Grzegorz 1644 Zamość

Gietner (browar) 1633 Zamość

Głowienka Jakub 1632 sukcesorzy Zamość

Gorczyca Wawrzyniec i Anna 1641 Zamość

Goworecki Stanisław 1644 Zamość

Grabowiecki Grzegorz 1642 przedmieście zamojskie

Grabowiecki Szymon 1639 przedmieście zamojskie

Gruszecka wdowa 1635 przedmieście zamojskie

Gruszecki Stanisław 1643 przedmieście zamojskie

Grzegorz piekarz 1639 przedmieście zamojskie

Grzegorzowic Stanisław i Regina (Kołtusianka) 1648 przedmieście zamojskie

Habrkowa (Abrekowa) Honorata Dorota 1638 Zamość

Hadziewicz Mikołaj Ormianin 1633 Zamość

Harsan 1648 przedmieście zamojskie

Horianiwic Jan 1637 przedmieście zamojskie

Horoch Paweł 1639 przedmieście zamojskie

Hryc kuśnierz 1641 przedmieście zamojskie

Hrycko Młynarczyk i w. Pałaszka 1637 przedmieście zamojskie

Ihnatowicz Tymoteusz 1644 przedmieście zamojskie

Ika 1641 przedmieście zamojskie

Iwaszkowic Toros i Anna Ormianie 1640 Zamość

Jachowic Laurenty 1637 Zamość

Jadyka Suworina 1637 przedmieście zamojskie

Jaiko Paweł i Szymon 1638 Zamość przedmieście zamojskie

Jakub 1637, 1644 przedmieście zamojskie

Jakub piwowar 1638 przedmieście zamojskie

Jan (stelmach) 1632, nie żył 1633, w. Ewa przedmieście zamojskie

Jan cieśla 1639 przedmieście zamojskie

Jan garncarz 1640 ul. przy wałach

Jan kredensarz i ż. Anna 1642 przedmieście zamojskie

Jan ślusarz 1646 Zamość

Jan woźnica 1646 Zamość

Janiszewicz Marek 1638 przedmieście zamojskie

Janowa solarka 1635 przedmieście zamojskie

Jaremkowic Tymoteusz i Jadwiga 1645 przedmieście zamojskie

Jaroszewicz Jan 1633 Zamość

Jasistoris Andrzej 1637 przedmieście zamojskie

Jastrzębska, wdowa 1640, 1644 ul. przy wałach Zamość

Jawor Luca 1636 przedmieście zamojskie

Joachim kuśnierz 1644 przedmieście zamojskie

Józef kowal i Anna 1633 przy wałach

Kankowic Wojciech 1635 przedmieście zamojskie

Kargołowski Paweł 1637 przedmieście zamojskie

Kinast Jan i ż. Kinastowa Katarzyna (Morowna) 1638, 1641, 1642, 1643 Zamość

Kirkorowicz Warterys Ormianin 1639 Zamość

Klimkowicz Grzegorz i matka Małgorzata 1638, 1639 przedmieście zamojskie

Kłopocki Andrzej ks. 1642 Zamość

Kolmanowicz Piotr i Marcin s. zm. Hanusa 1643 przedmieście zamojskie

Kolszyk Teodor 1633 Zamość

Kołakowski Hieronim 1644 Zamość

Kołtanik Jan i Katarzyna 634 przedmieście zamojskie

Komorowski 1632 Zamość

Konował Tomasz 1644 ul. przy wałach Zamość

Koral Paweł 1634 ul. przy wałach

Koszc 1644 przedmieście zamojskie

Kościół ormiański 1637 przy wałach Zamość

Kotuchniccy 1634 ul. przy wałach

Kramarz Jakub 1640 Zamość

Krasnicki Andrzej 1644 ul. przy wałach Zamość

Kratowicz Jan 1638 przedmieście zamojskie

Kronowska – Modzelowska Agnieszka 1643 Zamość

Królik Jakub i c. Łucja 1637 Podwale

Kruszyna Jakub i Anna (z Czarneckich) c. Jakuba 1632 Zamość

Krzeczkowic Wawrzyniec 1644 Zamość

Krzeminski Walenty nie żył 1632 sukcesorzy: Barłomiej i Jan Zamość

Krzysztof mularz 1641 Zamość

Krzysztof ze Żdanowa 1637 przedmieście zamojskie

Kuc Konrad 1639 przedmieście zamojskie

Kucharska 1638 przedmieście zamojskie

Kucharzowski 1638 przedmieście zamojskie

Kularski Mateusz 1636, 1641, 1648 przedmieście zamojskie

Lazarowicz Mateusz i Marina 1648 przedmieście zamojskie

Lechowic Serafin 1639 przedmieście zamojskie

Lecurionis Gabriel 1634 Zamość

Lenarcik Adam i Anna 1633, 1640 ul. przy wałach

Lenarcik Albert i Dorota 1639 przedmieście zamojskie

Lewoszowa Anna 1636 Zamość

Libno Marcin i Anna Niemcy przedmieście zamojskie

Linarowic Bachdasro Ormianin 1637 przy wałach Zamość

Lipnicki Piotr nie żył w 1645 i w. Krystyna Zamość

Lipski Andrzej Kostenis 1639 przedmieście zamojskie

Lorek Jakub 1637 Zamość

Lubicki Jan kniaź 1636, 1648 przedmieście zamojskie

Luca Rusin 1637 przedmieście zamojskie

Lwowczyk Jan 1633 przy wałach

Lwowczyk Stanisław 1639, 1641 przedmieście zamojskie

Łaszka 1645 przedmieście zamojskie

Łobay Teodor 1635 przedmieście zamojskie

Łoyk Andrzej 1644 Zamość

Łucznik Mikołaj 1643 przedmieście zamojskie

Łukawic Wojciech 1635 przedmieście zamojskie

Łukowic Albert 1637 przedmieście zamojskie

Maćkowa 1644 Zamość

Magrowicz Adam 1648 przedmieście zamojskie

Maiowic Jan i Zofia 1637 Zamość

Marco Jakub 1635 przedmieście zamojskie

Mardyrosowicz Szymon wzmiankowany 1633 Zamość

Margol Jakub i Regina 1637, nie żyli 1649 przedmieście zamojskie

Matczynski Jan i Ewa (Zaykowna) ż. 1642 przedmieście zamojskie

Mateusz pończosznik 1639 przedmieście zamojskie

Mateusz Sczyłowski 1632 przedmieście zamojskie

Mathiaszka kowalka 1642 przedmieście zamojskie

Mądry Stefan i Chięuna żona 1645 Zamość

Michał Restarii 1637 Zamość

Michałkowa 1639 przedmieście zamojskie

Mikołaj piekarz 1632 przedmieście zamojskie

Mikołaj woźnica i kupiec 1638 przedmieście zamojskie

Mirkowic Joachim i siostra Wroszka 1639 przedmieście zamojskie

Mirosławska Anna, c. Elżbiety Morowej 1638  Zamość

Misiak (Misko) Mikołaj 1644 Zamość

Misiowski Jan i Katarzyna 1644 Zamość

Mitka Szymon 1639, Mitkowa 1641 przedmieście zamojskie

Miturkowic Mikołaj nie żył 1644 i c. Dorota Zamość

Mniszek Jan 1646 Zamość

Mołodejowic sukc. Grabowieckiego 1635 przedmieście zamojskie

Morawicki sukcesorzy 1649 Zamość

Morowa Elżbieta Angielczykowa nie żyła w 1638 Zamość

Morowa panna Urszula c. Elżbiety 1638 Zamość

Moszko Żyd 1637 Podwale

Moysic Żyd 1633 Zamość

Mroczkowicz Wojciech i Katarzyna 1633 przy wałach

Mrzygłodkow Bartłomiej i Anna 1639 Zamość

Mrzygłodzik 1639 przedmieście zamojskie

Mudrik Andrzej 1633 Zamość

Muldorphi Bonawentura 1639 przedmieście zamojskie

Muratowicz Aswadur i Róża Ormianie 1640 Zamość

Muratowski 1633 Zamość

Muszka sukcesorzy 1632 Zamość

Mużyczyna Ambrożyna 1640 przy wałach ul. Garncarska

Mychytarowicz Owanis Ormianin 1639 Zamość

Nabłonna i s. Mateusz Nabłonny 1634 Zamość

Namysłowski Wojciech i Zuzanna 1640 przedmieście zamojskie

Nerka Andrzej i Anna 1638 przedmieście zamojskie

Niedoborski Jan i Anna 1636 Zamość

Niedzielski Szymon 1642 Zamość

Niedźwiadek nie żył 1633 Zamość

Nowicka Anna (Bartoszowa) 1641 Zamość

Nowosielski Sebastian i Anna 1644 ul. przy wałach Zamość

Obrocki Jan 1638 przedmieście zamojskie

Okrzeyski Jakub i Magdalena 1645 przedmieście zamojskie

Okuniowscy bracia Tomasz i Jakub, s. zm Mikołaja Okuna 1644 ul. przy wałach Zamość

Orłowski zarządca 1642 przedmieście zamojskie

Oryszewski (Molodeż) Jan i Katarzyna 1645 Zamość

Osinska Justyna w. po Adamie 1649 Zamość

Ostrowski Walencik Walenty nie żył 1636, wdowa Katarzyna przedmieście zamojskie

Owanisowicz Takies Ormianin 1639 Zamość

Padowski Samuel 1639 przedmieście zamojskie

Pastuszczyk Wojciech 1639 przedmieście zamojskie

Paweł piekarz 1635 przedmieście zamojskie

Pawłowski Szymon 1636 przedmieście zamojskie

Paziumowicz Synan 1639 Zamość

Pieniąszek 1644 ul. przy wałach Zamość

Pietrzyk Grzegorz 1637 Zamość

Piorowic Jakub i ż. Katarzyna Janiszewicowna 1640 przedmieście zamojskie

Piotr kowal 1637 przedmieście zamojskie

Piotrowski Albert i Dorota 1637 przedmieście zamojskie

Piscina 1644 Zamość

Pitentoris Jeho 1637 przedmieście zamojskie

Piżymał kupiec 1642 Zamość

Plisik Tysko, brat Raccyka 1641 przedmieście zamojskie

Pniewski (Pniowski) Hiacynt 1638, 1639 przedmieście zamojskie

Polesczyk Szymon 1634 przedmieście zamojskie

Polupanowic (Połupanowic) Siemion (Symeon) 1644 przedmieście zamojskie i Zamość

Popławski 1637 przedmieście zamojskie

Possadowski Zachariasz 1637 przedmieście zamojskie

Prochownikowa Janeczkowa Katarzyna 1645 Zamość

Przybyłowic Mateusz nie żył 1644, w. Katarzyna Zamość

Ptuhas Janov 1639 przedmieście zamojskie

Puzdrowski Tomasz nie żył w 1640, wdowa, Zamość

Raccyk Lewko, brat Plisika 1641 przedmieście zamojskie

Rafsicki Jan nie żył w 1637, w. Anna przedmieście zamojskie

Ręczynski Michał 1639 przedmieście zamojskie

Rhode Franciszek i Katarzyna 1641 Zamość

Roszczyn Andrzej 1638 przedmieście zamojskie

Rudawski Piotr 1636 przedmieście zamojskie

Rutowski Albert 1636, Wojciech 1640 Zamość

Rybaczka 1640 Zamość

Rychwalski i Rychwalska 1637, 1640 przedmieście zamojskie

Rzeczkowski Gabriel i Katarzyna 1637 przedmieście zamojskie

Sachwielowicz Sułtan Ormianin 1639 Zamość

Samier Teodor 1637 Zamość

Sawicki Wojciech 1642 przedmieście zamojskie

Saynog Jan i Elżbieta 1637 przedmieście zamojskie

Sczerba Jan i Ewa 1643 przedmieście zamojskie

Sebastian stolarz i ż. Zofia Cieślina 1640 Zamość

Serafin kotlarz 1639 Zamość

Serafin kowal 1639 przedmieście zamojskie

Serafinowicz Stanisław 1632, nie żył – sukcesorzy 1633 przy wałach

Serwatka Mateusz i Elżbieta 1648 Zamość

Serwatowski Jan i Dorota (Miturkowicowna) 1644 Zamość

Siennik Mateusz – Kołacek nie żył 1641, s. Stanisław i Wojciech przy wałach ul. Garncarska

Sinanowa Ormianka 1649 Zamość

Skęnderowicz Gabriel 1639 Zamość

Skibik Tomasz i Anna (1-v. Śledziowa) 1638 przedmieście zamojskie

Skopkowa wdowa 1640 przedmieście zamojskie

Skorczyk Omelian 1639 Zamość

Skwara Roman 1639 Zamość

Slisz Jan i Regina 1643 przedmieście zamojskie

Słodownik Mikołaj nie żył 1639, ż. Anna, c. Zofia przedmieście zamojskie

Słodownik Tomasz i w. Barbara 1634 przedmieście zamojskie

Słotowski Paweł 1642 Zamość

Smerd Albert 1637 przy wałach Zamość

Smuyłowicz Mendel Żyd 1639 Zamość

Snopek Andrzej 1634 Zamość

Stabrowski Mateusz i Regina 1642 przedmieście zamojskie

Stanisław piwowar 1637 przedmieście zamojskie

Stanisław woźnica 1642 przedmieście zamojskie

Stonikowski Krzysztof 1646 Zamość

Stunikowski 1644 Zamość

Sulmierski 1644 Zamość

Surmik Daniel 1633 Zamość

Suszkiewicz (Suszkowic) Joachim 1635, 1644 Zamość przedmieście

Szaiowicz piekarz 1646 Zamość

Szaniawski Jan i Zofia nie żyli 1642, dzieci: Jan Szaniawski i Agnieszka Modzelewska Zamość

Szepcz Mateusz 1642 Zamość

Szepietczanka Zofia nie żyła w 1640, siostra Zofii, Zamość

Szkopowski Honoriusz Marcin 1636 Zamość

Sznerd Wojciech 1640 Zamość

Sznikowski Krzysztof 1632 Zamość

Szpaczek Jan 1636 przedmieście zamojskie

Szpitalna ulica 1637 przedmieście zamojskie

Szulmierski Wojciech 1642 przedmieście zamojskie

Szuskiewicz piekarz 1646 przedmieście zamojskie

Szydłowic Józef nie żył w 1641, w. Katarzyna, brat zm. Tymoteusz Szydłowic przedmieście zamojskie

Szymon piekarz 1644, 1648 Zamość

Śledź Marcin nie żył w 1638 i Anna przedmieście zamojskie

Śliwa Sebastian i Anna 1636 Zamość

Świątek Laurenty nie żył 1636, w. Felicja 1636 przedmieście zamojskie

Tabur Benedykt 1639 przedmieście zamojskie

Tarabara Grzegorz s. zm. Sebastiana 1639 przedmieście zamojskie

Tarabarzynscy 1643 przedmieście zamojskie

Tarnogora Wojciech i Katarzyna 1634, 1640 ul. przy wałach

Tarnogrodzka Anna i Jan nie żył w 1637 przedmieście zamojskie

Tartimowa Helena i s. Andrzej 1636 przedmieście zamojskie

Telatynski Choma i Tomasz 1639 przedmieście zamojskie

Tomasz piwowar 1637 przedmieście zamojskie

Turobinka 1639 przedmieście zamojskie

Turski Andrzej 1639 Zamość

Tursycki Andrzej 1636 przedmieście zamojskie

Turzycka Agnieszka w. po Andrzeju Turzyckim i s. Andrzej 1642 przedmieście zamojskie

Uchanski Phedor 1639 przedmieście zamojskie

Uchurłowicz Isaia 1639 Zamość

Wągrodny Mateusz 1638, 1639, 1640, 1648 przemieście zamojskie

Walencik Jakób, Krzysztof i Anna, dzieci W. Ostrowskiego 1636 przedmieście zamojskie

Walkowicowa Reina nie żyła w 1644 Zamość

Walkowicz Paweł nie żył 1644 przedmieście zamojskie

Waskowa 1637 Zamość

Wawrzencowa Szczepanowa Katarzyna 1637 Podwale

Weir Jakub 1641 Zamość

Wejmer Jakub 1641 Zamość

Welsz Krzysztof 1636 przedmieście zamojskie

Weresczak Iwan 1634 ul. przy wałach

Węgliński Matcin 1641 przy wałach ul. Garncarska

Węgrzynek Albert 1638 przedmieście zamojskie

Wielącki Stanisław i Anna 1637 przedmieście zamojskie

Wierzbicka 1645 Zamość

Wierzchowski Jakub i Zofia 1643 przedmieście zamojskie

Więckowic Jan 1634 Zamość

Wilcopolski Jan 1642 przedmieście zamojskie

Winiarski Jan 1637, i ż. Agnieszka 1644 przedmieście zamojskie

Włodzik Stanisław 1640 Zamość

Włodzin Stanisław 1637 przemieście zamojskie

Wnierkowski 1637 przedmieście zamojskie

Wojciechowicz Mateusz 1636, nie żył 1641, w. Anna  Matiaszowa Rzeźniczka przedmieście zamojskie

Wolkanowski Bartłomiej nie żył w 1641 i w. Jadwiga Stolarka, wdowa po Walentym, Zamość

Wołoszowic Andrzej 1638 przedmieście zamojskie

Worowicowna Marina, c. Hiacynta Woronowica, ż. Jana Kinasta 1643 Zamość

Wroblik Oleszko i Katarzyna 1644 Zamość

Wrotny Jan nie żył w 1636, sukc. Bartłomiej i Regina Zamość

Zachariaszowa Ewa 1646 przedmieście zamojskie

Zareba (Zaręba) Marek 1636, Zerębina Anna 1639, 1642 przedmieście zamojskie

Zegart sukcesorzy 1639 Zamość

Zeranski Jan 1632, 1633 przy wałach

Zielopolski Luca 1639, 1646, 1648 przedmieście zamojskie

Złotko Jan i Helena, Waśko 1637 Zamość

Złotnicki Dominik nie żył 1636 Zamość

Zrzebiec Mikołaj 1643 przedmieście zamojskie

Zwierkowic Mikołaj 1634 Zamość

Żerebko Teodor 1643 przedmieście zamojskie

Żołędzki Stanisław 1635 przedmieście zamojskie

Żuremski Albert i Anna 1636 przedmieście zamojskie

Żwiorek Mikołaj 1637 przedmieście zamojskie

Żydkowic Walenty 1639 Zamość

___________________________________________________________________________________________________

opracowanie: Ewa Lisiecka
Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Lublinie. Akta Miasta Zamościa. Advocatalia. Kwerenda l. 70 XX w.

 Zamość na wieki niemiecki

Video lupum

[O wilku mowa, a wilk tuż] [1]

Vide, cui fidas

[Patrz, komu ufasz]

 

Poniższy artykuł został zamieszczony anonimowo w Kolonistenbriefe [Listy kolonistów] nr 16 z 15 sierpnia 1943 roku. Gazeta była wydawana dla kolonistów niemieckich w podwójnym języku niemiecko-polskim, bowiem większość kolonistów nie znała jednak niemieckiego. Każda rodzina otrzymywała darmowy egzemplarz. Wszyscy niemieccy przybysze mieli się czuć jak u siebie, gdyż według niemieckiej propagandy Zamość od początków swojego powstania, był ośrodkiem niemieckości na wschodzie. Podtrzymywano w ten sposób wśród nasiedleńców przeświadczenie, że tylko dzięki wysiłkowi zamieszkujących go kolonistów niemieckich był możliwy jego rozwój. Artykuł zawiera oczywiście wiele przekłamań historycznych, na co chcemy zwrócić uwagę Czytelnika.

Wartheland Ansiedlung dt. Bauern aus Ostpolen Mai 1940

 

„Jednym z ośrodków niemieckiego życia na wschodzie w dystrykcie lubelskim jest Zamość znany każdemu Niemcowi na tym obszarze jako „Padwa wschodu”. Kiedy po raz pierwszy przejeżdża się przez szeroką równinę do Zamościa, kiedy spodziewasz się, że zobaczysz wschodnie miasteczko, jakimi są wszystkie inne tutejsze miasta. Tymczasem skręcając na rynek ma się złudzenie, jakoby się było przemieszczonym na północ Włoch. Ratusz w formie bloku z wysmukłą wieżą i dwoma skrzydłami schodów na zewnątrz, panuje na środku placu, otoczonego na około pięknymi ozdobnymi domami mieszczańskimi, posiadającymi charakterystyczne cechy: płaskie dachy i altanowe korytarze łączące je razem. Istotnie miasto zbudowane jest na wzór Padwy.

W roku 1580 Zamość założył Wielki Kanclerz Jan Zamoyski w swoich posiadłościach, jako prywatne miasto. Chciał on w ten sposób stworzyć zachodnio-europejskie centrum kultury, dlatego w budowlach przejawiają się wzory włoskie. Jan Zamoyski dążył także do założenia w Zamościu Akademii, która swym poziomem dorównać miała Uniwersytetowi Krakowskiemu a nawet go przewyższać. Co dotyczyło budowli miasta, to wszystko wykonane zostało według jego życzenia.

Potwierdzenie tego  znajduję się w świadectwie jednego z żyjących Niemców [ówczesnych], który podkreślał naturalne położenie twierdzy miasta, jego potężne mury „różnorodne budynki naprawdę podziwu godnej architektury”. W urządzeniu akademii napotkał Zamoyski już na większe trudności, gdyż włoscy uczeni nie okazywali wiele ochoty, aby podążyć na wezwanie do tej uczelni. Wtedy zwrócił się do niemieckich sąsiadów i tutaj osiągnął większy skutek. Niemieccy humaniści pod kierownictwem uczonego Dawida Hilchera nawiązali ścisły kontakt z zamojską uczelnią. Napisy ich pióra ozdabiały niegdyś bramę miasta, ratusz i portal akademii.

Distr. Lublin/Cholmer Land Cholmer Umsiedlung: Einsatz der Gliederungen der Partei bei der Betreuung der Cholmer Umsiedler
1940/41

W roku 1585 Zamość otrzymał urząd burgrabiów według statutu toruńskiego. Tym samym Zamość uznany został prawnie jako miasto hanzatyckie. Wtedy oprócz niemieckich uczonych przybywali także niemieccy wieśniacy i rzemieślnicy, którzy na rozwój miasta i jego okolicy wpłynęli tak dodatnio, że Wielki Kanclerz powoływał do kraju coraz więcej Niemców. Toteż w Zamościu pod koniec XVI wieku pulsowało prawie wyłącznie niemieckie życie.

Niestety z chwilą śmierci przewidującego założyciela zmieniło się wiele. Główną przyczyną tej zmiany byli jezuici, którzy zazdrościli Niemcom wyznania ewangelickiego ich sukcesów i skłonili rodzinę Zamoyskich do odsunięcia się od nich. Lecz działalność ich promieniowała w dalszym ciągu w przyszłości a może nawet skłoniła hrabiego Zamoyskiego, żyjącego około roku 1780, do wzięcia udziału w józefińskiej kolonizacji niemieckich wieśniaków, właściwie przewidywanej tylko dla Galicji. W tym czasie powstały kwitnące niemieckie wsie w zamościeńskim powiecie. I jeszcze raz zdawało się, że tego terenu niemieckość skazana jest na upadek, ponieważ most łączący z Ojczyzną został zerwany [wojna w1809 r.] i otoczenie obcej narodowości w ciągu długiego czasu wywierało coraz to większe wpływy. W tym ostatniej godzinie [wojna w 1939 r.], okręg Zamościa przypadł Niemieckiemu Rządowi i obecnie Zamość zajmuje znowu środkowe miejsce w akcji niemieckiej odbudowy wschodu i zachowa właściwe miejsce po wsze czasy.”

fot. Bundesarchiv.

Ze względu na popełnione przez Niemców zbrodnie w czasie wojny, odtworzenie po wojnie sąsiedzkich powiązań polsko-niemieckich było niemożliwe.

    Odnoszę wrażenie, że nadal współcześnie większość Niemców utożsamia się z tymi tezami zawartymi w tym artykule. Bo któż jak nie oni mogli doprowadzić do rozwoju cywilizacyjnego wschodu.

Stankiewicz Zbigniew

 

Kolonistenbriefe 1943.08.15 Jg.3 F.16 – Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa (wbc.poznan.pl)

https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/569200/edition/481511

[1] Dosłownie, wilka widzę

List Hieronima Żaboklickiego z 2.06.1669r.

List Hieronima Żaboklickiego chorążego bracławskiego, pisany w Zamościu drugiego czerwca 1669 r., obecnie przechowywany wśród dokumentów i ksiąg po zamojskich reformatach w Krakowie, przesuwa datę podejmowanych starań o zasiedlenie zakonników w mieście o co najmniej pięć lat. W tym czasie majątkiem Ordynacji Zamojskiej zarządzała księżna Gryzelda Konstancja (z Zamoyskich) Wiśniowiecka, wdowa po Jeremim Wiśniowieckim, siostra nieżyjącego już trzeciego ordynata ze starszej linii kanclerskiej, Jana „Sobiepana” Zamoyskiego, dlatego też to do niej należała ostateczna decyzja w sprawie lokacji reformatów w Zamościu. Po czerwcowej wizycie zakonników w Zamościu i wstępnym rozpoznaniu możliwości i terenu pod zasiedlenie zakonu, Żaboklicki napisał list do prowincjała ruskiej prowincji reformatów we Lwowie p.w. MB Bolesnej, o. Krystyna Chojeckiego*, w którym wyraża swoją intencję w tej sprawie, ale zastrzega się jednak, iż sam nie może podjąć tak ważnej decyzji, a „…Xiężny JeyMści pani na Zamościu i dziedziczki teraz w Zamościu nie masz, a bez tey ta moia intentia do skutku prześ nie może…”.

Gdzie w tym czasie przebywała księżna Wiśniowiecka? Otóż, jej uwagę przykuwały sprawy ordynacji zamojskiej i istotne dla jej syna sprawy wagi państwowej. Stąd nieobecność dziedziczki w mieście o której wspomina Żaboklicki. Księżna w tym okresie często kursowała między Zamościem, Warszawą i Krakowem. Pani Justyna Bartkowska, autorka życiorysu Gryzeldy Wiśniowieckiej, pisze, że już wiosną 1668 r. księżna wybrała się do Warszawy na trzy miesiące. Formalnie w sprawach ordynacji, ale przyczyny tej bytności w stolicy były bardziej złożone. Abdykacja króla Jana Kazimierza wywołała lawinę spekulacji co do kolejnego władcy. Również w tym czasie księżna była blisko syna, Michała Wiśniowieckiego, a rok później nowina o wyborze go na króla zastała ją na nieszpornym nabożeństwie właśnie u reformatów w Warszawie. Po elekcji nowo obrany król odwiedził w pierwszej kolejności właśnie matkę. W Warszawie w życiu politycznym księżna uczestniczyła czynnie do września 1669 r., starając się, jak dowodzi Pani Justyna Bartkowska, wzmocnić stronnictwo królewskie prowadzonymi umiejętnie mediacjami. Zajęta była na tyle, że początkowo nie znalazła nawet czasu, żeby odpisać na list z gratulacjami od zamojskiego podskarbiego Macieja Antoniego Wacławowicza, którego potem za to przepraszała.* Wiśniowiecka powróciła na krótko do Zamościa na początku września i zapewne to wtedy dopiero Żaboklicki miał szansę przedyskutować z patronką swój pomysł, bo już dwa tygodnie później wyruszyła na koronację króla do Krakowa.

Ojcowie reformaci delegowani z klasztoru we Lwowie, przywieźli po drodze z Lublina do Zamościa list od prowincjała zakonu prowincji ruskiej we Lwowie, skierowany do chorążego Hieronima Żaboklickiego. Nie znamy jego treści. Jednak dowiadujemy się kilku informacji z odpowiedzi na ten list, jakiej udzielił chorąży bracławski. Wspomina on o wstawiennictwie gwardiana lwowskiego u Ojca Prowincjała w sprawie zgłoszonej intencji przez Hieronima Żaboklickiego, dotyczącej osiedlenia reformatów w Zamościu. Żaboklicki nadmienia także w swoim liście, że wskazał wysłannikom miejsce w mieście dogodne na osadzenie zakonu. Wyraża nadzieję, że ojciec prowincjał zaakceptuje jego propozycję i że przed kolejną kongregacją, która odbędzie się w prowincji w lipcu 1669 r., uda się pozyskać zgodę księżnej Wiśniowieckiej, która być może w międzyczasie powróci do miasta. Jednak z powodu elekcji syna dziedziczka nie przyjechała do Zamościa przed tym terminem. Chorąży Żaboklicki pomimo tego, że był najbliższym i zaufanym współpracownikiem księżnej, musiał liczyć się z jej zdaniem jako podwładny. Wiśniowiecka rządziła samodzielnie i niepodzielnie. Nie pozwalała innym wpływać na swoje decyzje, nawet tak poważanym dworzanom jak H. Żaboklicki. Kronikarz zamojski z tamtego okresu, Bazyli Rudomicz mylił się niestety, nadając chorążemu niemal pełnię władzy w mieście. Bez akceptacji księżnej niemożliwe było podjęcie takiej decyzji. Co ciekawe, jak wynika z listu, Żaboklicki spodziewając się powrotu księżnej przed lipcem 1669 r. do miasta, dowodzi, że w Zamościu nawet ci najbardziej zaufani Xżnej Jmci, nie mieli rozeznania we wszystkich ważnych sprawach, a co za tym idzie, nie spodziewali się wyboru Michała Wiśniowieckiego na króla. Także i tego, że księżna w związku z tym wydarzeniem, zabawi w stolicy znacznie dłużej niż się spodziewano.

Sam pomysł osadzenia reformatów w Zamościu mógł pojawić się jeszcze w 1668 r. skoro z listu wynika, że rozmowy zostały rozpoczęte przez H. Żaboklickiego przed datą ww. listu.

____________________________________________________________________________________________________________________________

Elektroniczna kopia dokumentu – listu Hieronima Żaboklickiego z 2.06.1669r., przechowywanego w Archiwum Prowincji Franciszkanów Reformatów w Krakowie – publikacja za zgodą Zarządu Prowincji – zdjęcie Małgorzata Morawek  (archiwista)

 

Mości Xieze Prowincyale Mnie wielce M Pan i Prziacielu

Byli tu oycowie z Lublina od WM Pana przysłani do mnie, przez których isz mnie WPan pisaniem swym nawiedzić raczyłeś, uniżenie WPanu dziękuię. In materia hac, o którą oznaymił JeMość Xiądz Gwardian Lwowski WM Panu, a to względem intentiey moiey, żem tu chciał przy Zamościu pokazać mieysce na Convent WM Panu, rozmówiłem się dostatecznie z Ichmościami temi od WM Pana zesłanemi i aperui Ich Mściom meam intentiam, w którey persistam pewnie, ieżely P. Bóg dopomoże, a WM Panowie acceptare zechcecie tym sposobem, iaki opowiedzą Ichmości oycowie ci, którzy tu byly u mnie, bo się na częstszą[odczyt niepewny] ich cale referris relatią. Napiszę ci ieszcze w tey materiey do WM Pana przed congregatią WM Panow, którą macie mieć in Julio, bo tesz Xiężny JeyMści pani na Zamościu i dziedziczki teraz w Zamościu nie masz, a bez tey ta moia intentia do skutku swego prześ nie może powroci tesz tym czasem Xżna JeyMść, z którą conferam, a potym oznajmię WM Panu, którego zostaię Życzliwym przyjacielem y Sługą H. Żaboklicki Ch. Br.

Elektroniczna kopia dokumentu – adresowej części listu Hieronima Żaboklickiego z 2.06.1669r., przechowywanego w Archiwum Prowincji Franciszkanów Reformatów w Krakowie – publikacja za zgodą Zarządu Prowincji – zdjęcie Małgorzata Morawek  (archiwista)

Wersja uwspółcześniona

(oba odczyty, w tym przekład z łaciny – Justyna Bartkowska):

Mości Księże Prowincjale, Mnie wielce M Pan(ie) i Przyjacielu

Byli tu ojcowie z Lublina od WM Pana przysłani do mnie, przez których iż mnie WPan pisaniem swym nawiedzić raczyłeś, uniżenie WPanu dziękuję. In materia hac [w tej kwestii], o którą oznajmił JeMość ksiądz Gwardian Lwowski WM Panu, a to względem intencji mojej, żem tu chciał przy Zamościu pokazać miejsce na konwent WM Panu, rozmówiłem się dostatecznie z Ichmościami temi od WM Pana zesłanemi i aperui [wyjawiłem] Ich Mściom meam intentiam [moją intencję], w której persistam [wytrwam] pewnie, jeżeli P. Bóg dopomoże, a WM Panowie acceptare [zatwierdzić] zechcecie tym sposobem, jaki opowiedzą Ichmości ojcowie ci, którzy tu byli u mnie, bo się na częstszą [odczyt niepewny] ich cale [całkowicie] referis [zdasz] relatią. Napiszę-ci jeszcze w tej materii do WM Pana przed congregatią [zgromadzeniem] WM Panow, którą macie mieć in Julio [w lipcu], bo też księżny jejmości, pani na Zamościu i dziedziczki, teraz w Zamościu nie masz, a bez tej ta moja intencja do skutku swego prześ [przyjść] nie może. Powróci też tymczasem księżna jejmość, z którą conferam [omówię], a potym oznajmię WM Panu, którego zostaję życzliwym przyjacielem i sługą H. Żaboklicki Ch.[orąży] Br.[acławski]

_________________________________________________________________________________________________

opracowanie: Justyna Bartkowska, Ewa Lisiecka

  • W AGAD przechowywany jest list z 7.08.1669 r. pisany przez księżną Wiśniowiecką z Warszawy do zamojskiego podskarbiego Macieja Antoniego Wacławowicza, którego treść dowodzi jak bardzo była zajętą osobą w tym czasie. Odpisując mu dopiero po miesiącu, tłumaczy Wacławowiczowi, że jego list zapodział się pomiędzy innymi. Nie miała wówczas czasu na „zamojskie sprawy” i jak dowodzi jej korespondencja, dopiero po upływie dwóch miesięcy dziękuje Wacławowiczowi za przekazane gratulacje wyboru syna na króla. W liście do podskarbiego nie omieszkała go jednak pochwalić i podziękować za dobre zarządzanie majątkiem. Do Zamościa wróciła przypuszczalnie w czasie dwóch pierwszych tygodni września, nie zabawiła jednak długo, gdyż ponownie wyjechała z miasta, tym razem do Krakowa na koronację króla. Czy miała czas na rozpatrzenie propozycji Żaboklickiego? W kontekście powyższych ustaleń wydaje się to wątpliwe. Po koronacji do miasta wróciła w grudniu, na krótko przed świętami.
  • Z części adresowej dokumentu (listu Żaboklickiego) wynika, że prowincjałem lwowskiego konwentu reformatów, do którego pisał H. Żaboklicki był w tym czasie O. Christianus (Krystyn) Chojecki. Dwukrotnie był obierany prowincjałem, w latach 1655-1657 i w okresie nas interesującym, czyli w latach 1667-1671. Cieszył się dużym zaufaniem i poważaniem wśród braci skoro powierzano mu także już wcześniej funkcje gwardiana w klasztorach w Solcu, Gliwicach, Lwowie i na Górze św. Anny. Ponadto w ciągu ponad 30 letniej posługi pełnił obowiązki: dwukrotnie definitora, kaznodziei, spowiednika, wikarego i magistra nowicjatu. Zmarł we Lwowie 23 10. 1678 r.
  • więcej na temat Hieronima Żaboklickiego tutaj: Testament Hieronima Żaboklickiego | (przewodnicyzamosc.pl)

źródła:

  1. Archiwum Prowincji Franciszkanów Reformatów w Krakowie. Kserokopie archiwaliów zamojskiego Klasztoru Reformatów w Zamościu (w zbiorach autora).
  2. https://ofm.krakow.pl/cms/index.php?page=o-krystyn-chojecki-ofmref&fbclid=IwAR2dehJSSNq_7MJXhkRGe8sLPkm8b60C9nLQKvEqxeodJXESx8EZtazzYdg
  3. AGAD AZ 1019, s. 14

Mieszkańcy Zamościa 1583-1698

Ulice różne w Zamościu (staropolskie).

Ulice różne

 

W lipcu 1583 r. Józef Lanio (rzeźnik) i Małgorzata jego żona sprzedali za 22 mk dom na Przedmieściu Szczebrzeskiem Alebrtowi de Żukow.

W listopadzie 1583 r. Stanisław rzeźnik i Anna jego żona sprzedali dom za 20 mk Janowi Sączkowiczowi de Chodel. Sąsiedztwo: Marek Textor (tkacz).

W styczniu 1584 r. Fiedor Choduń zapisał na hipotece domu sumę 20 mk na rzecz Wawrzyńca Tokarza.

W czerwcu 1584 r. Mateusz Cieśla dokonał zapisu hipotecznego na domu przy ul. Hrubieszowskiej w wys. 50 mk na rzecz Jana Nadolsky’ego.

W styczniu 1589 r. Anna szewcowa, wdowa po Janie szewcu sprzedała tugurium (schronienie – lepianka?) narożny przy ul. Szewskiej Jakubowi Lanio (rzeźnikowi) Wilkowicowi za 9 mk. Sąsiedztwo: dom Jana chirurga zamojskiego. Parcela budowlana: hortus (ogród).

W styczniu 1589 r. Condrus Ephipiarius i Paraska (Paraskewia?) jego żona sprzedali dom przy ulicy (brak wskazania której) za 26 mk polskich Sebastianowi Byczkowicowi. Sąsiedztwo: dom Krzysztofa Fabrilignarii (stolarza) i dom Jana Iuris (prawnika, sędziego) Bedelli.

W sierpniu 1589 r. Hanus Bartel negocjator (kupiec) sprzedał narożny dom „Szolny” na ul. Tyszowieckiej Mikołajowi Uhrowieckiemu rotmistrzowi wojsk Jana Zamojskiego za 300 flr. Sąsiedztwo: dom Kniazia z Wieprzowego Jeziora.

W październiku 1589 r. Jakub Skorza rzeźnik sprzedał na ul. Rachańskiej za 7 flr (area – obszar) Stanisławowi Propola. Inna zabudowa działki: macella lanionis (sklep mięsny – jatki?). W uwagach: „usque ad parietem Martini Lanifcieis…in latu longum vero octo ud nas” (…….aż do ściany Marcina rzeźnika?…..). Sąsiedztwo: angullo (na rogu) Alberti lanionis (rzeźnik).

W lipcu 1589 r. Jan Snopek i Anna jego żona sprzedali trzecią część działki (area) przy ul. Szewskiej Walentemu Kazipole za 6 flr 10 gr. Sąsiedztwo: Krzysztof Żronka i dom Feliksa. W uwagach: „in longitudine 14 ulnas – długości 14 łokci – a wpopszek od miedze domiedze”.

W czerwcu 1589 r. Venceslaus (Wienczysław) szewc i Krystyna jego żona sprzedali dom przy ul. Szewskiej Łukaszowi Praesbitero Ruthenorum za 80 mk. Sąsiedztwo: Mateusz Cieplinski i Venceslai Sutoris (Wienczysław) szewc. W uwagach: ogród sprzedany razem z domem.

W maju 1589 r. Jan Smolka szewc mieszkaniec Zamościa sprzedał dom na ul. Szewskiej za 50 flr. Bartłomiejowi Pankowiczowi. Sąsiedztwo: szewc Wienczysław i szewc Paweł Kula.

W maju 1589 r. Jan Ostrowski burgrabia malborski sprzedał za 120 flr. dom przy ul. Bełskiej Konstantemu Pellio (kuśnierzowi). Sąsiedztwo: dom Bartłomieja Pellificis (kuśnierza) i dom Szymona Króla. Uwagi: cum horto et prato (ogród i łąka) – sprzedane razem z domem.

W październiku 1589 r. Michał Poznanicus (z Poznania) zwany Chromy i jego żona Jadwiga sprzedali za 50 flr. dom narożny przy ul. Horodelskiej Stanisławowi Praecone. Sąsiedztwo: dom Wojciecha Przybyło.

W styczniu 1590 r. Wojciech Domoniowski i Anna jego żona sprzedali za 30 flr. dom przy ul. Szewskiej Wawrzyńcowi Goski Tczedoviensis i Zofii jego żonie. Sąsiedztwo: dom Krzysztofa Dokatoris (nauczyciela) i area deserta, a vallo sitta (pusty teren, otoczony wałem).

W lutym 1590 r. Feliks Flisz i Elżbieta, jego żona sprzedali plac przy ul. Szewskiej za 7 flr. Albertowi Chffisteh i Zofii jego żonie przy ul. Szewskiej. Sąsiedztwo: Stanistałw Pistor (piekarz) i platea publica ad vallum tendens acialiter (ulica publiczna rozciągająca się aż do wału).

W lutym 1590 r. Mikołaj Cwielicz i Marusia jego żona sprzedali za 5 flr. parcelę Albertowi Ostrowskiemu i jego żonie na ulicy Szewskiej. Sąsiedztwo: Tymoteusz szewc i Iwaskowicz Doleator (bednarz).

W lutym 1590 r. Benedykt vulgo dictum (zwanym) Banach Lanio (rzeźnik) i Helena jego żona sprzedali za 150 flr. dom przy ul. Rachańskiej (in Platea Rachensis) Mateuszowi Pietrzikowi mieszkańcowi Wieruszoviensis . Sąsiedztwo: dom Marcina murarza i dom Hartimi Rusina.

W kwietniu 1590 r. Błażej Czaika sprzedał za 40 flr. parcelę budowlaną Benedyktowi Lanio i jego żonie przy ul. Rachańskiej. Sąsiedztwo: Mateusz Pietrzyk i a vallo acialiter (na rogu wałów). W uwagach: „duas partes in latum sexdecim ul nas in longum vero ut aliae areae” („dwie części, szerokie i długie na szesnaście łokci, jak inne obszary” – tłumacz Google).

W kwietniu 1590 r. Paweł Zbaraski i Helena jego żona sprzedali dom drewniany za 37 flr. Mateuszowi Michalowskiemu ungarus na ulicy Horodelskiej. Sąsiedztwo: dom Domaradzkiego i dom Stanisława piekarza.

W maju 1590 r. Piotr Mazur i Katarzyna jego żona sprzedali dom na ul. Hrubieszowskiej (Rubieszoviensis) Andrzejowi Mazurkowi i Reginie jego żonie za 12 flr. Była to sprzedaż domu zmarłego Alberta Miecznikowicza ojca Katarzyny (żony Piotra Mazura). Dom odziedziczyła Katarzyna i jej brat Albert. Katarzyna i Piotr Mazur sprzedali część Alberta za jego wiedzą. Sąsiedztwo: dom Scibora i dom Stanisława cieśli.

W maju 1590 r. Stanisław Generalis (generał) Sobieski darował dom na ulicy Horodelskiej Michałowi Claudo (Claudus) Poznanus (z Poznania) i Jadwidze jego żonie. Sąsiedztwo: Albert Przybyło i via publica acialiter.

W czerwcu 1590 r. Tymosz ex villa Sitaniecz (z Sitańca) i Regina jego żona sprzedali dom na ul. Rachańskiej za 70 flr. Eufemii Chffedorowej wdowie i Maksymowi jej synowi. Sąsiedztwo: Stanisław Stalmach i platea publica aguariam nunapata acialiter.

W czerwcu 1590 r. Jan i Zofia Suchodolscy sprzedali plac przy ul. Hrubieszowskiej za 10 mk Sebastianowi (rostrucharz-handlarz koński) i Agnieszce jego żonie. Sąsiedztwo: Albert Przybyło i Jan Suchodolski.

W czerwcu 1590 r. Felix Flisz sprzedał dom przy ul. Szewskiej za 40 flr Mateuszowi Lenarcikowi. Sąsiedztwo: Stanisław piekarz i Jakub Propola (handlarz).

W czerwcu 1590 r. Michał Claudus alias Chromy i Anna jego żona sprzedali dom przy ul. Horodelskiej za 42 złp. Andrzejowi Potrzestek. Sąsiedztwo: Albert Przybyło i via publica acialiter.

W czerwcu 1590 r. Katarzyna Jurkowa wdowa mieszkanka Zamościa sprzedała dom przy ul. Szewskiej za 10 flr. Annie Jętwanowej, swojej córce. Sąsiedztwo: Thimkowicz szewc i Albert Skoprk.

W lipcu 1590 r. Jakub Skorka Lanio (rzeźnik) i Dorota jego żona sprzedali dom drewniany przy ul. Rachańskiej a Braxatoriis Civilibus (browar miejski) Rafaelowi Strzeptowskiemu sekretarzowi królewskiemu. Sąsiedztwo: dom Joachima Rusina i dom Piotra Procza.

W lipcu 1590 r. Krzysztof cieśla i Zofia jego żona sprzedali za 2 talary plac przy ul. Rachańskiej Marcinowi Rybitwie. Sąsiedztwo: dom Mateusza Stuoza (stróża?) i dom Marcina Rybitwy. W uwagach: „partem quartam in longum quatuordecim ul nas in latu vero decem ulnas” (czwarta część miała czternaście łokci długości i dziesięć łokci szerokości).

W lipcu 1590 r. Piotr Procz i Zofia jego żona sprzedali za 300 złp. dom przy ul. Turobińskiej (Thurobinensis) Janowi Constantinowiczowi Grekowi. Sąsiedztwo: Błażej Sichowicz i Hanus (Jan) murarz.

W lipcu 1590 r. Albert rzeźnik i Zofia jego zona sprzedali za 100 złp. dom przy ul. Rachańskiej Piotrowi Proczowi i Zofii, jego żonie. Sąsiedztwo: Rafael Sczeptowski (Strzeptowski) i Stanisław stelmach.

W lutym 1591 r. Anna, matka i jej córka Dorota Domaraczkie (Domaradzkie) sprzedały plac i mały domek (zbudowany na placu) za 10 mk  Janowi Szakowiczowi krwacowi i Annie jego żonie przy ul. Chełmskiej (Helmensos). Sąsiedztwo: Mateusz Ungarus krawiec i ex ad verso domu Wawrzyńca Pobratymowicza kuśnierza.

W marcu 1591 r. Krzysztof i Zofia Ziurek sprzedali dom przy ul. Chełmskiej za 40 mk Laboriosus Iwanko Jaczowiczowi i Jence jego żonie ex Zarudzia (z Zarudzia). Sąsiedztwo: dom Jana Snopkowicza i via ad valla tendens acialiter (na rogu drogi ciągnącej się ku wałom).

W czerwcu 1591 r. Błażej Sichowicz rajca i jego żona Jadwiga sprzedali dom przy ul. Turobińskiej za 300 złp. Janowi Cambra Grekowi. Sąsiedztwo: dom Jana Konstantynowicza Greka i acialem versus forum primarium.

W czerwcu 1591 r. Tomasz i Marusa Demko sprzedali plac (area alias quadram agri – obszar inny niż ćwierć pola) za 60 złp. przy ul. Chełmskiej Janowi Piczkowskiemu. Sąsiedztwo: dom Jana Paczkowskiego (Piczkowskiego?) i platrea publica acialiter.

W czerwcu 1591 r. wymieniany był w aktach (przy okazji innej sprawy) Mathys Kotuchna i Elżbieta jego żona, zamieszkali przy ul. Rachańskiej. Sąsiedztwo: dom Jakuba Mirosławka pellificis (kuśnierza) i dom Józefa Nurzinskiego.

W październiku 1591 r. Janus Kossa i Felicja, jego żona kupił dom przy ul. Szewskiej od Isthoka Naiazdy Hungarusa (Węgra) i Zofii jego żony. Sąsiedztwo: dom Jana Barbitonsoris (golarza) i dom Mateusza Żrebki.

W listopadzie 1591 r. Jan szewc zwany Lubelski i Regina jego żona sprzedali dom za 36 złp. na ul. Rachańskiej Albertowi Gebka i Annie jego żonie. Sąsiedztwo: Piotr Zielonka rzeźnik i Stanisław czapnik.

W styczniu 1592 r. Jakub Mierosławczik rzeźnik i Zofia jego żona sprzedali dom za 50 złp. przy ul. Rathensis (Rachańskiej?) Krzysztofowi Rataiczik i Annie jego żonie. Sąsiedztwo: Iwaskowicz Briz pellonis (rzeźnik) i Matusz Kotuchny.

W lutym 1592 r. Anna Domaradzka, wdowa po Janie Domaradzkim oraz Dorota i Albert, dzieci sprzedali mały domek za 30 złp. przy ul. Horodelskiej Iwano Gerero Klimczuczka i Chaffida jego żona. Sasiedztwo: Jan Paskowicz bodelli iuris i area deserta (cum area).

W maju 1592 r. Wawrzyniec Wołyniec szewc sprzedał dom za 30 złp. na ul. Szewskiej Ferensowi krawcowi. Sąsiedztwo: Wojciech Skopka i Mikołaj szewc.

W maju 1592 r. Adam Priwner murarz i Zofia jego żona sprzedał dom za 100 złp. na ul. Ormiańskiej Baltazarowi Balinowiczowi Ormianinowi. Sąsiedztwo: dom Iwana Aslanowicza Ormianina i area deserta.

W październiku 1592 r. Tomasz i Małgorzata Demko sprzedali dom za 150 złp. przy ul. Chełmskiej Wawrzyńcowi Gładkiemu i jego żonie Annie. Sąsiedztwo: dom Jana Paczkowskiego i platea publica acialiter.

W grudniu 1592 r. Jakub Kramarz alias funarius (właściciel zakładu pogrzebowego) i Katarzyna jego żona sprzedali dom przy ul. Ormiańskiej za 150 złp. na rzecz Muratosza Jakobowicz Ormianina. Sąsiedztwo: dom Loxy i dom Vasztanity. A.Adv. sygn. 1. Pagin. 115-115v.

W styczniu 1593 r. Franciszek Wołoszowicz Rusin szewc i Małgorzata jego żona zapisali na domu przy ul. Turobińskiej 70 złp. na rzecz Filipa Antoninis Greka. Sąsiedztwo: dom Krzysztofa Dłuskiego i dom zmarłego Jana Włocha murarza.

W styczniu 1593 r. Helena Hanusowa Mularka wdowa zapisała na domu przy ul. Turobińskiej 40 złp. na rzecz Jana Szaniawskiego Barbitonsor (golarza) i jego żony Zofii. Sąsiedztwo: dom Jana Konstantinowicza Greka i dom Andrzeja Budzinsczika.

W marcu 1593 r. Lurens Pobratimowicz pelifex (kuśnierz) i rajca sprzedał dom przy ul. Horodelskiej Tomaszowi Demko za 70 złp. Sąsiedztwo: Jan (niewyraźny odczyt Bródka?) piekarz i acialiter iusta plateam publicam (ulica publiczna).

W marcu 1593 r. Andrzej Serrifaber (ślusarza) i Anna jego żona sprzedali za 40 złp. dom przy ul. Rachanskiej Mikołajowi Sikora i jego żonie. Sąsiedztwo: Mathiae (Mateusz) Textoris (tkacz) i platea publica acialiter tendes. W uwagach: „…in area propria domunculam suam in posteriori parte domus sua…” (na terenie własnego domku na tyłach swojego domu…” – tłumacz Google).

 W marcu 1593 r. Ferens Ungarus (Węgier) krawiec sprzedał za 315 złp. dom przy ul. Brukowanej (in platea Castrensis) Stanisławowi Abrahamiah aurifaber et scabinus (złotnik i ławnik). Sąsiedztwo: dom Krzysztofa Bystrzickiego piekarza i acialiter platea publica. Acta. Adv. sygn. 1 pagin. 126v-127

W marcu 1593 r. Jakub Janiszewski rajca sprzedał dom za 60 złp. przy ul. Rachańskiej Piotrowi Achabi Schotus (Szkotowi). Sąsiedztwo: Jan Boguszawski i Wawrzyniec Sklarz (szklarz?).

W marcu 1593 r. Cossa Janus Węgier sprzedał za 50 złp. dom przy ul. Szewskiej Somki Caspar Węgrowi. Sąsiedztwo: łaźnia miejska i dom Macieja Zubra krawca. A. Adv. Sygn. 1. 127-127v

W kwietniu 1593 r. Ferens Szekiel Węgier sprzedał mały domek przy ul. Szewskiej Sipos Janusowi Węgrowi. Sąsiedztwo: dom Mateusza Żubra i dom Piotra Safianniloa sutoris (safiaticus – safiannik szewc).

W kwietniu 1593 r. Iwasko bednarz i Halfia (Hasia) jego żona sprzedali za 32 złp. dom przy ul. Szewskiej Matuszowi figulus (garncarz, kaflarz) Przeworski (z Przeworska). Sąsiedztwo: dom Łukasza popa Rusina i dom Piotra safiannika.

W maju 1593 r. Saffka Rosczeniek pellio (kuśnierz) i jego żona Learysza sprzedali dom przy ul. Rachańskiej za 120 złp. Iwanko Mollitor’owi. Sąsiedztwo: Steczkowic i dom Curilonis.

W lipcu 1593 r. Stanisław bednarz i Anna jego żona sprzedali dom (cum horto – z ogrodem) przy ul. Szewskiej za 22 mk Marcinowi Textor (tkacz, skuniennik). Sąsiedztwo: Tomasz szewc i Grygla Koska.

W październiku 1593 r. Krzysztof Dłuski sprzedał dom przy ul. Rachańskiej Sidorowi Hilkowiczowi za 30 złp. Sąsiedztwo: dom Pasko i dom Procza.

W październiku 31. (brak daty rocznej) Mateusz Figulus (garncarz, kaflarz) zapisał na domu przy ul. Szewskiej sumę 160 złp. na rzecz Kiliana Gorden Schotus (Szkota). Sąsiedztwo: Lenkowskie (odczyt poprawiany) i dom Alberta Odgrzyzny (Ac. Adv. Sygn. 1. Pagin. 273).

W czerwcu 1603 r. Stanisław Pileator (czapnik) Dishowic sprzedał dom za 90 złp. na ul. Rachańskiej Janowi Murarius Incola Zamoscensis (murarzowi mieszkańcowi Zamościa). Sąsiedztwo: Wawrzyniec Wół i dom „Gobczynskie”.

W lutym 1604 r. Regina i Katarzyna, córki Mateusza Latusky darowały dom na ul. Szewskiej Janowi Pellifex (kuśnierza) dicto Zapłata. Sąsiedztwo: dom narożny Adamy (Adama) Sybora.

W lutym 1604 r. Benedykt Lanio (rzeźnik) i jego żona Helena dokonali zapisu hipotecznego na domu przy ulicy Rachańskiej na sumę 60 złp. na rzecz Alberta Bemlycha. Sąsiedztwo: „Trobagowskie” i dom Marcina Pistoris (piekarza).

W czerwcu 1604 r. Jakub Jochan Szkot sprzedał za 140 złp. dom „Frankowskie” przy ul. Hrubieszowskiej Andrzejowi Mostrob Szkotowi. Sąsiedzi: dom Kraszyna i dom Miszkowskich.

W lipcu 1604 r. Benedykt Lanio (rzeźnik) dictum Kłodkowicz i Helena, jego żona sprzedali dom przy ul. Rachańskiej Albertowi Szumnykowi braxator (piwowar) i Zofii jego żonie za 130 złp.

W listopadzie 1604 r. Krzysztof zwany Wielki sprzedał za 100 złp. dom przy ul. Judaica (Żydowskiej) Grzegorzowi Kopanskiemu i jego żonie. Sąsiedztwo: dom Jakuba Judei (Żyda) i dom „Armenicani”.

W styczniu 1605 r. Wawrzyniec Finek i Anna jego żona sprzedali za 80 złp. dom przy ul. Żydowskiej Mateuszowi Sykiel’owi i Annie jego żonie. Sąsiedztwo: dom Żyda Mrugały i dom Jakuba.

W kwietniu 1605 r. Andrzej i Jan Słowińscy, synowie zmarłego Alberta Słowińskiego dicta Wnuk sędziego i Katarzyna wdowa po Albercie Słowińskim sprzedali dom przy ul. Brukowanej za 800 złp. Mikołajowi Uhrowieckiemu staroście chełmskiemu. Sąsiedztwo: dom Michała Berussi.

W maju 1605 r. Jakub Chmielowski zapisał na domu narożnym przy ul. Rachańskiej sumę 100 złp. na rzecz Mateusza syna Jakuba. W uwagach: dom ten kupiony był od Stanisława Ormianina. Sąsiedztwo: dom Mozdzanski. Acta Adv. Sygn. 1. Pagin. 260-260v.

W czerwcu 1606 r. Adam Zegarth frenifex (rymarz) sprzedał dom przy ul. Chełmskiej za 520 złp. Adamowi Lasson Scoto (Szkotowi). Sąsiedztwo: dom Wilhelma Moza i dom Stanisława Abramicza rajcy. A. Adv. Sygn. 2 pagin. 48 v -49 i 76 v-77 potwierdzenie sprzedaży.

W kwietniu 1606 r. Mateusz Kupczowicz i Anna jego żona mieszkanka Zamościa sprzedała za 170 złp. dom narożny przy ul. Rachańskiej Helenie Mularce (murarzowa), wdowie po Hansie (Hanusie) Murarii (murarzu). Sąsiedztwo: Aurificis .

W styczniu 1607 r. Walenty Mentowski sartor (krawiec) mieszkaniec Zamościa zapisał na domu przy ul. Szewskiej (tzw. „Barwierzowskie”) sumę 50 złp. na rzecz Mateusza Sabel i Anny jego żony.

W maju 1607 r. Anna Starikowana żona Jakuba Margola, mieszkańca Zamościa zapisała na domu przy ul. Żydowskiej sumę 60 złp. na rzecz Doroty Tomasowej, wdowy. Sąsiedztwo: dom Sacuto Żyda (Sefard) i dom Stanisława Krapa.

W czerwcu 1607 r. Jacek Zastawski sprzedał dom za 220 złp. na ul. Hrubieszowskiej Wojciechowi Bienkowiczowi i Urszuli wdowie po Wawrzyńcu Urszulaku. Sąsiedztwo: Mateusz Morawicki i Franciszek piekarz.

W czerwcu 1607 r. Franciszek piekarz sprzedał dom przy ul. Hrubieszowskiej za 200 złp. Jackowi Zastawskiemu i Annie jego żonie. Sąsiedztwo: Garwoliński Grzegorz i dom Jacka Zastawskiego.

W lutym 1608 r. Ferenc krawiec był wymieniany w aktach przy okazji innej sprawy, jako zamieszkały przy ul. Rachańskiej. Sąsiedztwo: dom Wasilowej i dom Mateusza Morawickiego.

W lutym 1608 r. Ferenc Sartor (krawiec) Ungarus (Węgier) sprzedał za 50 mk mały domek in Platea Rachańska seu Piekarska Andrzejowi Kopystowskiemu. Sąsiedztwo: dom Wasilowej i dom Mateusza Morawickiego telletextoris (tkacz).

W marcu 1608 r. Karp de Villa Deszkowice (z Deszkowic) zapisał na domu przy ul. Brukowanej 120 złp. na rzecz Jana Tokarczyka. Sąsiedztwo: dom narożny Jakuba frenificis (rymarz).

W kwietniu 1608 r. Jan i Szymon Mitkowice synowie zmarłego Alberta Mitko sprzedali dom przy ul. Szczebrzeskiej za 220 złp. Krzysztofowi Częstopianemu. Sąsiedztwo: dom Wojciecha Doliatoris (bednarz) dicta To(w)nobranski i versus Ecclesiam Parochialem (w kierunku kościoła parafialnego) Muratam acialiter sit tam.

W czerwcu 1608 r. Jakub Chmielowski i Anna jego żona zapisali na domu przy ul. Tyszowieckiej sumę 60 złp. na rzecz Błażeja Murarius (murarz). Sąsiedztwo: dom narożny Katarzyny zwanej Ślepa Kaśka.

W grudniu 1608 r. Mateusz Żuberek i Anna jego żona oraz Wojciech ich syn sprzedali dom przy ul. Szewskiej za 100 złp. Mikołajowi Kusik Tarnogrodensis ad presens incola Zamoscensis (z Tarnogrodu obecnie mieszkańca Zamościa). Sąsiedztwo: „Skopkowskie” i „Pawełkowskie”.

W lipcu 1609 r. Jakub Jan Szkot sprzedał za 180 złp. dom Kilianowi Szkotowi na ul. Hrubieszowskiej. Sąsiedztwo: dom „Wereszynski” i dom „Frankowskie”.

______________________________________________________________________________________________________

Mieszkańcy w układzie alfabetycznym

 

Abrahamiah Stanisław złotnik i ławnik 1593 ul. Brukowana

Abramicz Stanisław 1606 ul. Chełmska

Achabi Piotr Szkot 1593 ul. Rachańska

Albert (z Żukowa) 1583 ul. Szczebrzeska

Albert rzeźnik 1589, 1590 ul. Rachańska

Andrzej ślusarz i Anna 1593 ul. Rachańska

Antoninis Filip Grek 1593 ul. Turobińska

Aslanowicz (Asłanowicz) Jan Ormianin 1592 ul. Ormiańska

Balionowicz Baltazar Ormianin 1592 ul. Ormiańska

Banach Benedykt i Helena 1590 ul. Rachańska

Bartel Hanus 1589 ul. Tyszowiecka

Bartłomiej kuśnierz 1589 ul. Bełska

Bedelli Jan 1589 w Zamościu

Bemlych Albert 1604 ul. Rachańska

Benedykt rzeźnik i żona 1590 ul. Rachańska

Berussi Michał 1605 ul. Brukowana

Bienkowicz Wojciech i Urszula 1607 ul. Hrubieszowska

Bistrzicki Krzysztof 1593 ul. Brukowana

Błażej murarz 1608 ul. Tyszowiecka

Boguszawski Jan 1593 ul. Rachańska

Bródka Jan 1593 ul. Horodelska

Budzinsczik Andrzej 1593 ul. Turobińska

Byczkowic Sebastian 1589 w Zamościu

Cambra Jan Grek 1591 ul. Turobińska

Chffedorowa Eufemia wdowa i s. Maksym 1590 ul. Rachańska

Chffisteh Albert i Zofia 1590 ul. Szewska

Chmielowski Jakub i Anna, s. Mateusz 1605 ul. Rachańska, 1608 Tyszowiecka

Choduń Fiodor 1584 w Zamościu

Chromy (Claudo, Claudus) Michał i Jadwiga 1589, 1580, 1590 ul. Horodelska

Cieplinski Mateusz 1589 ul. Szewska

Condras Ephipiarius i Paraska 1589 w Zamościu

Cossa Janus (Kossa) Węgier i Felicja 1591, 1593 ul. Szewska

Curilonis 1593 ul. Rachańska

Cwielicz Mikołaj i Marusia 1590 ul. Szewska

Czaika Błażej 1590 ul. Rachańska

Częstopiany Krzysztof 1608 ul. Szczebrzeska

Demko Tomasz i Marusa (Małgorzata) 1591, 1592, ul. Chełmska, 1593 ul. Horodelska

Dishowic Stanisław 1603 ul. Rachańska

Dłuski Krzysztof 1593 ul. Turobińska, 1593 ul. Rachańska

Dom Ormiański 1604 ul. Żydowska

Domaradzkie Anna w. po Janie, c. Dorota s. Albert 1590, 1591, 1592 ul. Horodelska i ul. Chełmska

Domoniowski Wojciech i Anna 1589 ul. Szewska

Ferens (Ferenc) krawiec Węgier 1592 ul. Szewska, 1593 ul. Brukowana, 1608 ul. Rachańska

Finek Wawrzyniec i Anna 1605 ul. Żydowska

Flisz Feliks i Elżbieta 1589, 1590 ul. Szewska

Franciszek piekarz 1607 ul. Hrubieszowska

Garwoliński Grzegorz 1607 ul. Hrubieszowska

Gebka Albert i Anna 1591 ul. Rachańska

Gładki Wawrzyniec i Anna 1592 ul. Chełmska

Gorden Kilian Szkot b/daty ul. Szewska

Goski Wawrzyniec i Zofia 1590 ul. Szewska

Grygla Koska 1593 ul. Szewska

Hanus murarz 1590 ul. Turobińska

Hanusowa Helena mularka (wdowa po murarzu) 1593 ul. Turobińska, 1606 ul. Rachańska

Hartimi Rusin 1590 ul. Rachańska

Hilkowicz Sidor 1593 ul. Rachańska

Iwasko bednarz i Halfia (Hasia) 1593 ul. Szewska

Iwaskowic Briz 1592 ul. Rachańska

Iwaskowicz bednarz 1590 ul. Szewska

Jaczowicz Iwano i Jenka 1591 ul. Horodelska

Jakobowicz Muratsza Ormianin 1592 ul. Ormiańska

Jakub Jan Szkot 1609 ul. Hrubieszowska

Jakub rymarz 1608 ul. Brukowana

Jakub Żyd 1604, 1605 ul. Żydowska

Jan (Hanus?) Włoch murarz nie żył 1593 ul. Turobińska

Jan chirurg 1589 ul. Szewska

Jan golarz 1591 ul. Szewska

Jan murarz 1603 ul. Rachańska

Jan szewc i Anna 1589 ul. Szewska

Janiszowski Jakub 1593 ul. Rachańska

Jetwanowa Anna c. Katarzyny Jurkowej 1590 ul. Szewska

Joachim Rusin 1590 ul. Rachańska

Jochan Jakub Szkot 1604 ul. Hrubieszowska

Józef rzeźnik i Małgorzata 1583 ul. Szczebrzeska

Katarzyna zwana Ślepa Kaśka 1608 ul. Tyszowiecka

Kazipole Walenty 1589 ul. Szewska

Kilian Szkot 1609 ul. Hrubieszowska

Klimczuczka Iwano Gerero i Chaffida 1592 ul. Horodelska

Kłodkiewicz Benedykt i Helena 1604 ul. Rachańska

Kniaź (z Wieprzowego Jeziora) 1589 ul. Tyszowiecka

Konstantinowicz (Constantinowicz) Jan Grek 1590, 1593 ul. Turobińska

Konstanty kuśnierz 1589 ul. Bełska

Kopanski Grzegorz i żona 1604 ul. Żydowska

Kopystowski Andrzej 1608 ul. Rachańska (Piekarska)

Kotuchny Mateusz i Elżbieta 1591, 1592 ul. Rachańska

Kramarz Jakub i Katarzyna 1592 ul. Ormiańska

Krap Stanisław 1607 ul. Żydowska, 1608 ul. Brukowana

Kraszyna 1604 ul. Hrubieszowska

Król Szymon 1589 ul. Bełska

Krzysztof cieśla i Zofia 1590 ul. Rachańska

Krzysztof nauczyciel 1590 ul. Szewska

Krzysztof stolarz 1589 w Zamościu

Kula Paweł 1589 ul. Szewska

Kupczowicz Mateusz i Anna 1606 ul. Rachańska

Kusik Mikołaj 1608 ul. Szewska

Lasson Adam Szkot 1606 ul. Chełmska

Latuska Mateusz nie żył w 1604, córki Regina i Katarzyna ul. Szewska

Lenarcik Mateusz 1590 ul. Szewska

Loxa 1592 ul. Ormiańska

Lubelski Jan i Regina 1591 ul. Rachańska

Łaźnia miejska 1593 ul. Szewska

Łukasz duchowny (pop) Rusin 1589, 1593 ul. Szewska

Marcin murarz 1590 ul. Rachańska

Marcin piekarz 1604 ul. Rachańska

Marcin tkacz 1583, 1593 ul. Szewska

Margol Jakub i ż. (Starikowana) Anna 1607 ul. Żydowska

Mateusz cieśla 1584 ul. Hrubieszowska

Mateusz garncarz b/daty ul. Szewska

Mateusz krawiec Węgier 1591 ul. Chełmska

Mateusz s. Stuoza 1590 ul. Rachańska

Mateusz tkacz 1593 ul. Rachańska

Mazur Piotr i Katarzyna 1590 ul. Hrubieszowska

Mazurek Andrzej i Regina 1590 ul. Hrubieszowska

Mentowski Walenty 1607 ul. Szewska

Michalowski Mateusz 1590 ul. Horodelska

Miecznikowicz Albert nie żył w 1590, i dzieci: Katarzyna i Albert ul. Hrubieszowska

Mierosławczik Jakub i Zofia 1592 ul. Rachańska

Mikołaj szewc 1592 ul. Szewska

Mirosławka Jakub 1591 ul. Rachańska

Miszkowscy 1604 ul. Hrubieszowska

Mitkowic Jan i Szymon 1608 ul. Szczebrzeska

Mollitor Iwanko 1593 ul. Rachańska

Morawicki Mateusz 1607 ul. Hrubieszowska, 1608 ul. Rachańska

Mostrob Andrzej Szkot 1604 ul. Hrubieszowska

Moza Wilhelm 1602 ul. Chełmska

Mozdzanski 1605 ul. Rachańska

Mrugała Żyd 1605 ul. Żydowska

Nadolsky Jan 1584 ul. Hrubieszowska

Naiazdy Isthok i Zofia Węgier 1591 ul. Szewska

Nurzinski Józef 1591 ul. Rachańska

Odgrzyzna Albert b/daty ul. Szewska

Ostrowski Albert i żona 1590 ul. Szewska

Ostrowski Jan 1589 ul. Bełska

Paczkowski Jan (Piczkowski) 1591, 1592 ul. Chełmska

Pankowicz Bartłomiej 1589 ul. Szewska

Pasko 1593 ul. Rachańska

Paskowicz Jan 1592 ul. Horodelska

Pietrzyk (Pietrzik) Mateusz 1590 ul. Rachańska

Piotr safiannik 1593 ul. Szewska

Pobratimowicz Lurens 1593 ul. Horodelska

Pobratymowicz Wawrzyniec 1591 ul. Chełmska

Potrzestek Andrzej 1590 ul. Horodelska

Priwner Adam i Zofia 1592 ul. Ormiańska

Procz Piotr i Zofia 1590, 1593 ul. Rachańska

Propola Jakub 1590 ul. Szewska

Propola Stanisław 1589 ul. Rachańska

Przeworski Mateusz 1593 ul. Szewska

Przybyło Wojciech 1589 i Albert 1590 ul. Horodelska, Albert ul. Hrubieszowska

Rataiczik Krzysztof i Anna 1592 ul. Rachańska

Rosczeniek Saffka i Learysza 1593 ul. Rachańska

Rybitwa Marcin 1590 ul. Rachańska

Sabel Mateusz i Anna 1607 ul. Szewska

Sacuto Żyd (Sefardyjczyk) 1607 ul. Żydowska

Sączkowicz Jan (z Chodla) 1583 w Zamościu

Scibor 1590 ul. Hrubieszowska

Sebastian handlarz koni i Agnieszka 1590 ul. Hrubieszowska

Sichowicz Błażej i Jadwiga 1590, 1591 ul. Turobińska

Sikora Mikołaj 1593 ul. Rachańska

Sipos Janus Wegier 1593 ul. Szewska

Sklarz Wawrzyniec 1593 ul. Rachańska

Skopka Wojciech 1592 ul. Szewska

Skoprk Albert 1590 ul. Szewska

Skorza (Skorka) Jakub i Dorota 1589, 1590 ul. Rachańska

Słowiński Wnuk Albert nie żył w 1605, s. Andrzej i Jan, w. Katarzyna ul. Brukowana

Smolka Jan 1589 ul. Szewska

Snopek Jan i Anna 1589 ul. Szewska

Snopkowicz Jan 1591 ul. Horodelska

Sobieski Stanisław gen. 1590 ul. Horodelska

Somki Caspar Węgier ul. Szewska

Stanisław bednarz i Anna 1593 ul. Szewska

Stanisław cieśla 1590 ul. Hrubieszowska

Stanisław czapnik 1591 ul. Rachańska

Stanisław piekarz 1590 ul. Horodelska, 1590 Szewska

Stanisław Praecone 1589 ul. Horodelska

Stanisław rzeźnik i Anna 1583 w Zamościu

Stanisław stelmach 1590 ul. Rachańska

Steczkowic 1593 ul. Rachańska

Strzeptowski Rafael 1590 ul. Rachańska

Suchodolski Jan i Zofia 1590 ul. Hrubieszowska

Sybor Adam 1604 ul. Szewska

Sykiel Mateusz i Anna 1605 ul. Żydowska

Szakowicz Jan i Anna 1591 ul. Chełmska

Szaniawski Jan i Zofia 1593 ul. Turobińska

Szekiel Ferens Węgier 1593 ul. Szewska

Szumnyk Albert i Zofia 1604 ul. Rachańska

Thimkowicz szewc 1590 ul. Szewska

To(w)nobranski Wojciech 1608 ul. Szczebrzeska

Tokarczyk Jan 1608 ul. Brukowana

Tomasowa Dorota 1607 ul. Żydowska

Tomasz szewc 1593 ul. Szewska

Tymosz i Regina (z Sitańca) 1590 ul. Rachańska

Tymoteusz szewc 1590 ul. Szewska

Uhrowiecki Mikołaj 1589 ul. Tyszowiecka, 1605 ul. Brukowana

Urszulak Warzyniec nie żył 1607 i Urszula (ż. Biekowicza) ul. Hrubieszowska

Vasztanita 1592 ul. Ormiańska

Wasilowa 1608 ul. Rachańska

Wawrzyniec tokarz 1584 w Zamościu

Wielki Krzysztof 1604 ul. Żydowska

Wienczysław szewc i Krystyna 1589 ul. Szewska

Wilkowic Jakub 1589 ul. Szewska

Wołoszowicz Franciszek i Małgorzata 1593 ul. Turobińska

Wołyniec Wawrzyniec 1592 ul. Szewska

Wół Wawrzyniec 1603 ul. Rachańska

Zapłata Jan  1604 ul. Szewska

Zastawski Jacek i Anna 1607 ul. Hrubieszowska

Zbaraski Paweł i Helena 1590 ul. Horodelska

Zegarth Adam 1606 ul. Chełmska

Zielonka Piotr 1591 ul. Rachańska

Ziurek Krzysztof i Zofia 1591 ul. Horodelska

Złotnik 1606 ul. Rachańska

Zuber Maciej 1593 ul. Szewska

Zuberek (Żuberek) Mateusz i Anna, s. Wojciech 1608 ul. Szewska

Żrebka Mateusz 1591 ul. Szewska

Żronka Krzysztof 1589 ul. Szewska

_____________________________________________________________________________________________________

opracowanie: Ewa Lisiecka
Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Lublinie. Akta Miasta Zamościa. Advocatalia. Kwerenda l. 70 XX w.

Jeremiego Wiśniowieckiego stosunek do poddanych

Imię Jeremiego Wiśniowieckiego, tak ściśle związanego z rodziną Zamoyskich,  nieodmiennie przywodzi na myśl krwawe rozprawy z wojskami Chmielnickiego, a opowieści o okrucieństwie krwiożerczego magnata obrosły legendą. Jej wyrazy można znaleźć zarówno w literaturze ukraińskiej, jak i polskiej. Do utrwalenia obrazu księcia jako żądnego krwi sadysty przyczynił się również Jerzy Hoffman ze swoją filmową interpretacją „Ogniem i mieczem”, a popkultura chętnie ten obraz wchłonęła. Stąd wysyp różnego rodzaju memów i filmików popularyzujących historię w serwisie YouTube, gdzie najłagodniejszymi określeniami księcia są „Młot na Kozaków” czy „Polski Vlad Palownik”, a które jeszcze pogłębiają i utrwalają ten wizerunek.

Tymczasem jednak wgłębienie się w źródła epoki daje zaskakujące wyniki. I nie chcę już tu przybliżać niezliczonych pamiętników szlacheckich i relacji z ówczesnych wydarzeń, gdzie książę jest wychwalany pod niebiosa jako mąż opatrznościowy. Tym zajęli się jego biografowie, ja zaś chciałabym zwrócić uwagę na inne materiały, które w ferworze analiz dokonań wojskowych Wiśniowieckiego i sporów o właściwy sposób rozwiązania konfliktu z Chmielnickim przemknęły niezauważone. Mam tu na myśli świadectwa mówiące o stosunku księcia do poddanych.

Wskutek przedwczesnego zgonu ojca (w 1616) i stryja Jerzego (w 1618) Jeremi Wiśniowiecki jeszcze jako dziecko odziedziczył olbrzymie nadanie królewskie obejmujące Posule, tj. 2/3 dorzecza Suły, lewego dopływu Dniepru, znajdujące się w granicach Rzeczypospolitej (pozostała część należała do Moskwy). Zajmowało ono ok. 12 tys. km2. Tereny te były rozległe, ale pozostawały w dużym stopniu niezagospodarowane ze względu na regularne ataki Tatarów, podążających szlakiem murawskim na carskie ziemie. Stąd liczba ludności była stosunkowo niewielka, a osadnictwo skupione w nielicznych miasteczkach. Po uzyskaniu nadania na te ziemie Wiśniowieccy starali się je skolonizować, ale szybko stało się jasnym, że nie ma to większych szans powodzenia bez prywatnej siły zbrojnej[1].

Jeremi szybko dostrzegł swoją szansę i w zasadzie od momentu objęcia majątków rozpoczął szeroko zakrojoną akcję zasiedlania pustkowi. Zachęcał osadników korzystnymi warunkami – byli oni zwalniani od powinności nawet na dziesięć lat, mieli swobodę handlu i wyznania, chroniło ich książęce wojsko.  W ten sposób w ciągu ośmiu lat, pomiędzy 1640 a 1648 liczba dymów (gospodarstw) w dobrach Wiśniowieckiego wzrosła z 7,6 tys. do 38 tys.[2] Zaznaczyć należy, że większość tych osadników dobrowolnie decydowała się na zamieszkanie w dobrach Jeremiego, uznawszy, że warunki oferowane przez księcia były korzystne. Dobra Rumno (Romny), które w 1644 odzyskał od Adama Kazanowskiego, w cztery lata rozkwitły i stały się największym ośrodkiem handlowo-gospodarczym Zadnieprza, a sława romneńskich rzemieślników wykraczała daleko za granice Wiśniowiecczyzny. Handlowano wszystkim, od produktów rolnych po wyroby jubilerskie, a towary wędrowały zarówno do Gdańska, jak i do Moskwy. Rzemieślnicy byli zachęcani do zakładania cechów, zwalniani z powinności na rzecz księcia, który ponadto odkupywał od nich ich wytwory po korzystnej dla producentów cenie[3]. Przez dobra księcia prowadził szlak handlowy, co pozwalało na swobodny przepływ towarów, a stworzenie ubitych traktów przez stepy ułatwiło komunikację.

Wiśniowiecki gwarantował w swoich dobrach również swobodę wyznawania religii. Mimo, że sam krótko po osiągnięciu dorosłości przeszedł na katolicyzm[4], to dbał o równowagę pomiędzy wyznaniami i wspierał zarówno katolików, jak i prawosławnych. Budował kościoły, ale i obdarowywał nadaniami monastery i bractwa cerkiewne, jak choćby to w miejscowości Srybne, gdzie ufundował cerkiew, szkołę, szpital i miejsce spotkań bractwa. Bardzo istotne jest też, że nie zmuszał prawosławnych poddanych do przystąpienia do unii brzeskiej, co pozwalało unikać niepotrzebnych konfliktów[5]. Pod jego skrzydłami opiekę znaleźli również Żydzi, a ich entuzjazm znalazł swój wyraz potem w kronice Natana Hannowera[6]. W trakcie wymarszu z Zadnieprza wojsku książęcemu towarzyszyły setki rodzin żydowskich przenoszących się wraz z całym dobytkiem w głąb Rzeczpospolitej. Na dworze księcia dobrze się odnajdywali również arianie – byli nimi np. bracia Domaradzcy, jedni z głównych współpracowników Wiśniowieckiego.

Ciekawą rzeczą jest, że w przeddzień powstania Chmielnickiego książę skonfiskował w swoich dobrach kilkadziesiąt tysięcy rożnych rodzajów broni, którą podobno zwrócono potem właścicielom. Warto zauważyć również, że zadnieprzańscy poddani księcia wcale nie rwali się do tego, żeby za tę broń chwytać i poprzeć Kozaków. Po wymarszu księcia na Wołyń miasta leżące za Dnieprem nie otworzyły swoich bram przed Chmielnickim, lecz wojska kozacko-tatarskie musiały je zdobywać. Za rzeź Łubniów w 1648 Bohdan Chmielnicki osobiście przepraszał Wiśniowieckiego w przesłanym mu liście. Zginęli tam nie Polacy-katolicy pochodzenia szlacheckiego – większość z nich wyjechała z księciem na północ, ale przede wszystkim miejscowi Rusini wraz prawosławnym duchowieństwem.

Jednak nie tylko możliwość zarobku i wolność wyznawania religii świadczy o tym, że zamieszkanie w dobrach Wiśniowieckiego było opcją godną rozważenia. Duże znaczenie miał również fakt, że wojewoda ruski gwarantował opiekę nie tylko przed Tatarami, ale i przed bezprawiem dość powszechnie szerzącym się w tej części kraju.

Zachował się list księcia do kasztelana bracławskiego Gabriela Stempkowskiego[7], gdzie wojewoda ruski upomina się u niego o nieprawości wyrządzone przez sługę Stempkowskiego poddanym jego synowców, Dymitra i Konstantego, w dobrach na prawobrzeżnej Ukrainie.

„W krzywdzie poddanych książąt Ich MM panów synowców moich, którą od sługi WM Me(go) Mci Pana ponoszą miałem od WM me(go) Mci Pana pisanie, w którem raczysz WM Mój Mci Pan declaratią swoją exprimować{wytłumaczyć się}. Iż {ponieważ} ci poddani moi mieli być w krzywdach i szkodach swoich ukróceni, a że żadnej nie otrzymawszy satisfactiej, przykrzą mi się z supplikami swemi, upraszam tedy, by sługa WM mego Mści Pana w dalszą zwłokę niepusczając {nie zwlekając}, tych poddanych ukoieł {usatysfakcjonował}. Musiałaby bowiem ta quaerimonia {skarga} pociągnąć w proces dalszy prawny nie bez onego większego kosztu.”

Jak widać, książę sprawę potraktował poważnie. Przyjął tłumaczenie kasztelana, ale najwyraźniej uznał je za niesatysfakcjonujące, w związku z czym ponaglał Stępkowskiego i grozi konsekwencjami prawnymi w sytuacji, gdy żądania jego poddanych nie zostaną spełnione. Ciekawa jest zwłaszcza wzmianka o suplikach wnoszonych do księcia i to w takiej ilości, że się „przykrzą”. Widać więc, że podobnie jak w dobrach Zamoyskich, poddani mieli prawo głosu i mogli negocjować z księciem różne sprawy. Skoro zaś się „przykrzyli” to najwyraźniej korzystali z tych praw często i bez obaw, że spotkają ich za to jakieś represje, za to z wiarą w ich skuteczność.

Kolejne świadectwo dobrego traktowania poddanych daje Michał Kałuszowski w swojej biografii księcia napisanej już po obiorze Michała królem Rzeczypospolitej[8]. Sam autor, sługa domu,  po śmierci Jeremiego przeniósł się w okolice Zamościa, pozostał klientem Gryzeldy Wiśniowieckiej, reprezentował ją na sejmikach, wszedł też w spór sądowy z Bazylim Rudomiczem o jakąś tkaninę jedwabną w lipcu 1671 r[9].

Kałuszowski z oczywistych względów skupia się na zasługach wojennych Jeremiego i daje świadectwo jego poświęcenia na rzecz ojczyzny, mające wyrażać się m.in. w kwotach wyłożonych przez księcia na rzecz wojska. Oprócz czysto panegirycznych walorów jego praca zawiera ciekawe szczegóły z życia Wiśniowieckich przed wybuchem powstania. Jednym z nich jest stosunek księcia do osób niższego stanu. Sam Kałuszowski sprawia wrażenie, jakby nie do końca podzielał zapatrywania swojego patrona i stara się przekonać zarówno czytelnika, jak i chyba siebie, że poglądy Wiśniowieckiego na tę kwestię są słuszne. Pisze bowiem:

„(…) siła Xże Jmć  wojował chłopami swemi. Odpowiadam: Sit dolus an virtus quis in hoste requirat {niech będzie: któż we wrogu szuka podstępu czy cnoty? Wergiliusz, Eneida, II, 390}, a za tym non requiritur {nie jest wymagany} do wojny generis{urodzenia} splendor, ale mężne serce, strzelba dobra, szabla bystra, (…) a sam żołnierz sprawny, tedy tak wybije Iwan, jako i mościwy pan. Secundo odpowiadam: są u nas Niemcy in praecio {w cenie}, a wżdy siła ich jest rzemieśników, kupców i od ról chłopów, jednakże non culpandi {nie obwiniani}, sed laudandi {chwaleni}, gdy są dobremi kawalerami. Tertio: do szturmów i inszych podlejszych usług, a teraz na wojnie częste a zgoła zwyczajne, nie zawsze się chce szlachcica brata narazić na jawne niebezpieczeństwo, a to nie wadzi choć chłop zrobi, byleby nasza była wygrana (…) Quarto: na wojnie gdy chłopów Xcia Jmci zabijano, zaś i to nie szkoda, bo nie tylko była w żołnierzach diminutio {strata}, ale też i w intracie, gdy było na to miejsce trzeba suplementować chorągwie inszemi nowemi żołnierzami.”

Z powyższego fragmentu jasno wynika, że dla Wiśniowieckiego pochodzenie żołnierzy było sprawą drugorzędną, gdy w grę wchodziły liczebność i potencjał bojowy. I w tych kategoriach byli oceniani. Z tych dość pokrętnych wywodów Kałuszowskiego jednak łatwo można wywnioskować, że nie wszystkim się to podobało, jako że to właśnie szlachta czuła się potomkami rycerzy. Że nie bardzo czuła się zobligowana do obrony kraju, było już inną kwestią. Jak widać więc, książę umożliwiał poddanym również karierę w wojsku. Działo się to oczywiście w ograniczonym stopniu, ale z pewnością i tak wpływało na poprawę ich warunków bytowych, mogli oni bowiem albo sami podjąć służbę albo, pośrednio, korzystać z obrony gwarantowanej przez oddziały sformowane z chłopów. Z pewnością również ci żołnierze, którzy się odznaczyli w służbie,  mogli cieszyć się większym prestiżem i statusem społecznym.

Jednak najważniejszym świadectwem postawy życiowej księcia pozostaje jego testament[10]. Spisany w Krzeszowie dokument mówi bardzo wiele o jego autorze, zwłaszcza w części, w której zwraca się on do syna, pozostawiając jedynakowi swoisty kodeks postępowania. Wśród zaleceń posłuszeństwa Bogu, królowi, miłości i szacunku wobec matki i przyjaciół, Michał został również pouczony przez ojca, aby zachowywał „ku poddanym clementiam”. Clementia, czyli łagodność, brzmi dość nieoczekiwanie w ustach człowieka posądzanego o stosowanie najbardziej wyrafinowanych sposobów tortur. Czy można tę deklarację traktować poważnie? Zważywszy, że rodzina respektowała te zalecenia i starała się je wypełnić w miarę swoich skromnych możliwości, należy założyć, że książę istotnie życzył sobie, żeby jego jedynak traktował poddanych nie ze szczególną surowością i bezwzględnością, ale właśnie ze zrozumieniem i troską. To zalecenie Michał wziął sobie do serca i realizował również jako władca Rzeczypospolitej, kiedy nie szukał zemsty na malkontentach, ale mimo upokorzeń i zniewag dążył do porozumienia, czy kiedy ustąpił w sprawie Ordynacji Zamojskiej, rezygnując ze swoich praw na rzecz Marcina Zamoyskiego i zapobiegł tym samym kolejnym awanturom w wyniszczonym wojną domową i najazdem tureckim kraju. Zapis ten jest również szczególny z tego powodu, że jest nieoczywisty. Testamenty magnackie z tamtych czasów nie zawierają tego typu wskazówek. Owszem, znajdują się w nich zalecenia dotyczące rozdawania pieniędzy ubogim z okazji pogrzebu lub wspomaganie ich pobożnymi fundacjami, natomiast nie ma żadnych wzmianek, o tym, w jaki sposób traktować poddanych[11]. Jest to więc efekt indywidualnej refleksji księcia nad życiem.

W obliczu tych faktów nie da się utrzymać opinii, że Jeremi Wiśniowiecki był okrutnikiem i sadystą łaknącym krwi, ciemiężącym poddanych bez umiaru. Stał się on raczej ofiarą czarnej legendy. Już biografowie księcia zauważyli, że nawet domniemane okrucieństwa wojenne Jeremiego nie odbiegają od ówczesnej normy usankcjonowanej prawem. Podobne, jeśli nie gorsze, wyczyny mają na swoim koncie i hetman Stanisław Koniecpolski, i Stefan Czarniecki, i wielu innych dowódców. Tymczasem książę karał śmiercią jedynie wobec jawnej zdrady i tylko poddanych podlegających jego jurysdykcji (własnych lub Dymitra i Konstantego). Był oczywiście zwolennikiem siłowego rozwiązania konfliktu, ale z pewnością nie wyróżniał się na tle współczesnych ani okrucieństwem, ani wyrafinowanymi sposobami męczenia swoich przeciwników. Coraz częściej zwracają na to uwagę również historycy ukraińscy, podkreślający rolę Wiśniowieckiego jako raczej budowniczego niż ciemiężcy narodu, gdzie Jeremi zaczyna odgrywać o wiele bardziej znaczącą rolę niż w historiografii polskiej nadmiernie skupionej na jego czynach wojennych i ocenie zdolności wojskowych[12].

Justyna Bartkowska

Bibliografia

Rękopisy:       Archiwum Lubomirskich z Małej Wsi sygn. 1/343/0/-/1697

BN BOZ 1175

Źródła drukowane:

Rudomicz B., Efemeros czyli diariusz prywatny, Lublin 2002

Testament Jeremiego Wiśniowieckiego w: „Miesięcznik Heraldyczny” R. IX, nr 4, Warszawa 1930

Opracowania:

Biografie księcia Jeremiego:

Czamańska I., Wiśniowieccy. Monografia rodu., Poznań 2007

Tomkiewicz W., Jeremi Wiśniowiecki (1612-1651), Oświęcim 2017

Widacki J., Kniaź Jarema, Kraków 1997

Celowo nie uwzględniłam biografii R. Romańskiego, Książę Jeremi Wiśniowiecki, która do losów księcia podchodzi bardzo swobodnie, powtarza stare błędy i nie wnosi niczego nowego.

 

Źródła internetowe:

https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D1%80%D0%B5%D0%BC%D0%B0_%D0%92%D0%B8%D1%88%D0%BD%D0%B5%D0%B2%D0%B5%D1%86%D1%8C%D0%BA%D0%B8%D0%B9  (Wikipedia / ukr.)

 

https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/gabriel-stempkowski-h-suchekomnaty-zm-1655-kasztelan-braclawski

 

https://polona.pl/item-view/ae419bba-cf21-485a-855a-15e655255543?page=6

Ukraińskie spojrzenie na postać księcia:

https://risu.ua/yarema-vishneveckiy-vorog-pravoslav-ya-chi-pravoslavniy-mecenat_n28212

 

https://risu.ua/tragediya-yeremiji-vishneveckogo-ukrajinskiy-knyaz-v-tenetah-cerkovnih-negarazdiv_n104304

 

https://crs-center.org/%D1%94%D1%80%D0%B5%D0%BC%D1%96%D1%8F-%D0%B2%D0%B8%D1%88%D0%BD%D0%B5%D0%B2%D0%B5%D1%86%D1%8C%D0%BA%D0%B8%D0%B9-%D0%B1%D1%83%D0%B4%D1%96%D0%B2%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%B8%D0%B9-%D1%83%D0%BA%D1%80/ Jeremi Wiśniowiecki budowniczym państwa ukraińskiego

 

[1] O kolonizacji Zadnieprza obszernie traktują biografowie księcia: Władysław Tomkiewicz, Jeremi Wiśniowiecki 1612-1651, Ilona Czamańska, Wiśniowieccy. Monografia rodu., Jan Widacki Kniaź Jarema. Mimo wszystko temat ten jest niedostatecznie rozpoznany i zbadany. W ostatnich latach zainteresowali się nim również historycy ukraińscy, co zaowocowało diametralną zmianą stanowiska wobec Wiśniowieckiego, zwłaszcza w obliczu trwającej wojny.

[2] Tomkiewicz W., op. cit., rozdział pt. „Kolonizacja Zadnieprza”.

[3]https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D1%80%D0%B5%D0%BC%D0%B0_%D0%92%D0%B8%D1%88%D0%BD%D0%B5%D0%B2%D0%B5%D1%86%D1%8C%D0%BA%D0%B8%D0%B9

[4] W tym miejscu należy kolejny raz zdementować opowieść o klątwie, jaką rzekomo miała rzucić na niego matka za porzucenie prawosławia. Młody Wiśniowiecki, jako ostatni przedstawiciel książąt ruskich wyznających prawosławie, znalazł się w samym środku sporu pomiędzy ciążącym ku Moskwie patriarchą Izajaszem Kopińskim a Piotrem Mohyłą, dążącym do uniezależnienia Kijowa. Kiedy Kopiński zorientował się, że Jeremi zamierza porzucić prawosławie i w dodatku pozostaje w przyjaznych stosunkach z Mohyłą, zaczął przeciw niemu intrygować, rozsiewać plotki, wśród nich i tę o klątwie, i przyczynił się do wybuchu powstania kozackiego w 1637 r. Szczegóły sporu pomiędzy duchownymi można znaleźć w historiografii ukraińskiej.

[5] W przeciwieństwie np. do ciotki swojej żony, Anny Alojzy z Ostrogskich Chodkiewiczowej.

[6] Dostępna tu: https://polona.pl/item-view/ae419bba-cf21-485a-855a-15e655255543?page=6

[7] Listy różnych osób, Archiwum Lubomirskich z Małej Wsi, sygn. 1/343/0/-/1697 s. 70. Więcej o Stempkowskim tu: https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/gabriel-stempkowski-h-suchekomnaty-zm-1655-kasztelan-braclawski

[8] BN BOZ 1175, k. 405 i nn.

[9] Rudomicz B., Efemeros…, t. 2, s. 370.

[10] Testament nie był zatajony, czego dowodzi wyżej wspomniany Kałuszowski. Biograf księcia powołuje się  na niego kilkukrotnie, cytując fragmenty i wspominając również o fundacjach, które nie mogły zostać zrealizowane. Dostępny online w „Miesięczniku Heraldycznym” R. IX, nr 4, Warszawa 1930 lub, z opracowaniem, tu: https://www.wisniowiecka.pl/testament-jeremiego-wisniowieckiego/

[11] Można porównać go np. z testamentem Tomasza Zamoyskiego (Testamenty Jana, Tomasza i Jana Sobiepana Zamoyskich, wyd. W. Kaczorowski, Opole 2007) czy Albrychta Radziwiłła (Pamiętnik, Warszawa 1980, t. 3, str. 448).

[12] Czamańska I., Michał Korybut Wiśniowiecki – król i człowiek, w: Żył królem, umarł człowiekiem. Michał Korybut Wiśniowiecki i jego czasy 1669-1673, red. Z. Hundert, P. Tyszka, Warszawa 2023, s. 20, przyp. 5. Tam literatura autorów ukraińskich. Na marginesie, książkę polecam jako zupełnie odmienne spojrzenie wielu historyków na króla tak ściśle związanego z Zamościem, a którego Zamość na razie chyba się trochę wstydzi.

Rynek Wodny (ul. Wodna) dodatkowe karty 1591-1609

W lipcu 1591 r. sprzedano za 150 złp. dom „Krziskowski” w Rynku Wodnym po zmarłych Krzysztofie i Barbarze Krzisko. Nabywcami byli: Stanisław Sienkowski i Katarzyna, jego żona wcześniej Jastrzębska. Sąsiedztwo: Stanisław rzeźnik i Łukasz Rusin.

W maju 1594 r. Baltazar Sreter zapisał na domu przy Rynku Wodnym sumę 100 złp. na rzecz Tomasza Borkowskiego. Sąsiedztwo: Tomasz murarz i Platea Communis (ulica wspólna – Rynek Wodny?).

W styczniu 1604 r. Stanisław Cedrowski dictus Podobwiestwo (?) sprzedał dom w Rynku Wodnym Matuszowi Datnikowiczowi krawcowi i jego żonie za 220 złp. Sąsiedztwo: „Hanusowskie” i dom Jana Lubrica Gladiatoris (kupca).

 W październiku 1605 r. Galle Serwatowski ławnik był wymieniany jako mieszkaniec Rynku Wodnego (przy innej sprawie). Sąsiadował z Adamem Strzałkowskim i domem Ferenta szewca dicta Trus (Truś).

W czerwcu 1607 r. Mańka, wdowa po Omelianie Łapczycu i jej syn Mikołaj sprzedali za 200 złp. dom „Łapczynskie” w Rynku Wodnym Albertowi dicto Nadziewany de Villa Odrzykow (Odrzykoń?). Sąsiedztwo: dom Hac Rusina i „Pirokowskie”.

W czerwcu 1607 r. wymieniany jest jako mieszkaniec Rynku Wodnego krawiec Mateusz (przy okazji innej sprawy niż sprzedaż domu). Sąsiedztwo: „Hanusowskie” i dom Jana Lubrica.

W czerwcu 1607 r. odbyła się wycena domu „Hacowskie” po zmarłym Rusinie Hacu zamieszkałym w Rynku Wodnym. Sąsiedztwo: „Łapczynskie” i „Mysliszowskie”. Dom oszacowano na 120 złp.

Opis: „Izba ku wschodowi słońca niezła, stara. Dach wszystek y z szczytem obdarty pochylił się bardzo ku ryneczkowi asz go podparto, y to nie warownie. W sieni po obu stronach ścianek nie masz, Komor dwie y sienie warowanie, piwnica zła”.

W czerwcu 1608 r. Konstanty Steckowicz kuśnierz zapisał na domu w Rynku Wodnym sumę 64 złp. na rzecz szewca Trusia i Doroty jego żony. Sąsiedztwo: dom Galli Serwatkowskiego i dom Wawrzyńca szewca zwanego Wół.

W kwietniu 1609 r. Katarzyna Kopernionka, wdowa po Kacprze Koperny de Horodło, córka zmarłego Wojciecha Mysliszewskiego sprzedała dom za 300 złp. Bazylemu Rusinowicz Rusinowi mieszkańcowi Zamościa. Sąsiedztwo: „Hacowskie” i dom Pawła Murarii (murarza).

Mieszkańcy w układzie alfabetycznym

Borkowski Tomasz 1594 Rynek Wodny

Cedrowski Stanisław 1604 Rynek Wodny

Datnikowicz Mateusz i żona 1604 Rynek Wodny

Hac Rusin nie żył w 1607 Rynek Wodny

Koperny Kacper nie żył w 1609, w. Katarzyna (c. Wojciecha Mysliszewskiego) Rynek Wodny

Krzisko Krzysztof i Barbara 1591 Rynek Wodny

Lubrica Jan 1604, 1607 Rynek Wodny

Łapczyc Omelian nie żył w 1607, w. Mańka i s. Mikołaj Rynek Wodny

Łukasz Rusin 1591 Rynek Wodny

Mateusz krawiec 1607 Rynek Wodny

Paweł murarz 1609 Rynek Wodny

Serwatowski Galle 1605, 1608 Rynek Wodny

Sienkowski Stanisław i Katarzyna (Jastrzembska) 1591 Rynek Wodny

Sreter Baltazar 1594 Rynek Wodny

Stanisław rzeźnik 1591 Rynek Wodny

Steckowicz Konstanty 1608 Rynek Wodny

Strzałkowski Adam 1605 Rynek Wodny

Tomasz murarz 1594 Rynek Wodny

Truś Ferent  i Dorota 1605, 1608 Rynek Wodny

Wół Wawrzyniec 1608 Rynek Wodny

____________________________________________________________________________________________________

opracowanie: Ewa Lisiecka
Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Lublinie. Akta Miasta Zamościa. Advocatalia. Kwerenda l. 70 XX w.

 

Ulica Kościelna, Młyńska – dodatkowe karty

 

W maju 1590 r. Zofia wdowa sprzedała dom In Platea Molitoria alias Młyńska za 30 mk Mateuszowi Pączkowi. Sąsiedztwo: In postico Tomasz Budzinski i Mateusz Litwinus (Litwin).

W maju 1593 r. Mateusz Bączek i Anna jego żona sprzedali dom przy ul. Młyńskiej Albertowi Budzinsczik’owi za 110 złp. Sąsiedztwo: dom Tomasz Budzinskiego i dom Mateusza Litwina.

19 stycznia 1604 r. Elżbieta, wdowa po Mikołaju piekarzu sprzedała dom In platea versus Ecclesiae Parochialis tendes – przy ulicy skierowanej w stronę kościoła parafialnego za 130 złp. Łukaszowi Samujłowiczowi piekarzowi, mieszkańcowi Zamościa. Sąsiedztwo: Andrzej Nalewajko i dom „Lipszowskie”.

28 stycznia 1604 r. Elżbieta, wdowa po Mikołaju piekarzu sprzedała za 130 złp. dom przy ul. Młyńskiej Łukaszowi piekarzowi dicto Krzywonos i Małgorzacie (Sanmitrowna?), jego żonie. Sąsiedztwo: dom Andrzeja Nalewajko i dom „Pypnowiskie”.

W czerwcu 1604 r. dokonano sprzedaży domu za 200 złp. przy ul. Młyńskiej (w oparciu o testament) po zmarłym Marcelim Sołynowiczu Greku na rzecz Demetiusa Sołynowicza. Sąsiedztwo: Samuelonis i dom Jana Woziwody.

W październiku 1604 r. Helena, wdowa po zmarłym Hanusu (Janie) Murarii (murarzu) oraz jej dzieci: Zofia, Maryna, Jakub sprzedali dom za 130 złp. przy ul. Kolegiackiej – In platea versus Ecclesiae Parochialis tendes – przy ulicy skierowanej w stronę kościoła parafialnego Janowi Crinitonsor (Fryzjer) dictus Sawianskiemu. Sąsiedztwo:  szewc Franty (Pranty) i dom zamarłego Andrzeja Budzinszczika.

W sierpniu 1605 r. Jan Constantinowicz Grek otamował dom przy ul. Młyńskiej na 800 złp.

W październiku 1605 r. Jan Constantinowicz Grek i Anastazja jego żona sprzedali za 180 złp. dom przy ul. Młyńskiej Stanisławowi Godowskiemu. Sąsiedztwo: dom Samuelowski i Jan Wiktori.

W kwietniu 1606 r. Jan Constantinowicz Grek sprzedał dom przy ul. Kościelnej Stanisławowi Cedrowskiemu za 180 złp. Sąsiedztwo: Stanisław Skisa i Jan Woziwoda.

W czerwcu 1608 r. Jan Woziwoda i Zofia jego żona sprzedali dom przy ul. Młyńskiej za 120 złp. Mateuszowi krawcowi dicto Glinieckiemu. Sąsiedztwo: Stanisław Cedrowski i dom „Skorzynskie”.

W czerwcu 1608 r. Andrzej Żelazo dictum Nalewajko i Barbara Rzyskowna, jego żona sprzedali dom za 350 złp. przy ul. Młyńskiej Andrzejowi Kurkowiczowi, sędziemu miejskiemu. Sąsiedztwo: piekarz Łukasz i dom zmarłego Mikołaja piekarza.

Mieszkańcy w układzie alfabetycznym

Budzinsczik (Budzinszczik) Albert i Andrzej 1593, 1604 ul. Młyńska

Budzinski Tomasz 1590, 1593 ul. Młyńska

Cedrowski Stanisław 1606, 1608 ul. Kościelna – ul. Młyńska

Constantinowicz Jan i Anastazja Grecy 1605 ul. Młyńska

Franty szewc 1604 ul. Kościelna

Gliniecki Mateusz 1608 ul. Młyńska

Helena w. po Hanusie murarzu oraz ich dzieci Zofia, Maryna i Jakub 1604 ul. Kościelna

Krzywonos Łukasz i Małgorzata (Sanmitrowna) 1604, 1608 ul. Kościelna

Mateusz Litwin 1590, 1593 ul. Młyńska

Mikołaj piekarz nie żył w 1604, 1608 i w. Elżbieta ul. Kościelna

Nalewajko (Żelazo) Andrzej i Barbara Rzyskowna 1604, 1608 ul. Kościelna – ul. Młyńska

Pączek (Bączek) Mateusz i Anna 1590, 1593 ul. Młyńska

Samuelonis (Samuelowski) 1604, 1605 ul. Młyńska

Samujłowicz Łukasz 1604 ul. Kościelna

Sawianski Jan 1604 ul. Kościelna

Skisa Stanisław 1606 ul. Kościelna

Sołynowicz Marceli i Demetius Grecy 1604 ul. Młyńska

Wiktori Jan 1605 ul. Młyńska

Woziwoda Jan i Zofia 1604, 1606, 1608 ul. Młyńska

Zofia wdowa 1590 ul. Młyńska

____________________________________________________________________________________________________

opracowanie: Ewa Lisiecka
Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Lublinie. Akta Miasta Zamościa. Advocatalia. Kwerenda l. 70 XX w.

Rynek Solny – dodatkowe karty

 

W styczniu 1590 r. Ostaph Knias Villa Starnowałki sprzedał dom w Rynku Solnym Mikołajowi Vorwieczkiemu za 140 flr. Sąsiedztwo: dom Mikołaja Vrowieczki i dom Iwana Babicza.

W listopadzie 1590 r. Iwasko Bielko ex Sczebrzeszyn i Marusa jego żona sprzedali dom na Rynku Solnym Tomaszowi Demko za 60 mk. Sąsiedztwo: Jan Paczkowski i droga publiczna (acialem penes platea publica – blisko drogi publicznej).

W lipcu 1592 r. Bartłomiej tkacz sprzedał dom za 79 złp. Jakubowi Kramarz i Katarzynie In Circulo vel tero dicto Solnym In platea Helmensis- na trzecim rynku zwanym Solnym na ulicy Chełmskiej. Sąsiedztwo: dom Jana Paczkowskiego i dom Stanisława tkacza.

W styczniu 1593 r. Mikołaj Uhrowiecki starosta chełmski sprzedał dom w Rynku Solnym Janowi Skarbek szewcowi i jego żonie Elżbiecie za 140 złp. Sąsiedztwo: dom Iwana Babicza.

W lutym 1594 r. Mikołaj Uhrowiecki starosta chełmski sprzedał dom w Rynku Solnym za 250 złp. Krzysztofowi Grzdeszinski’emu. Sąsiedztwo: dom kniazia z Wieprzowego Jeziora i platea publica Thissowiensis (Tyszowiecka) qua In forum dicta ittur.

W lutym 1603 r. Walenty Bilanowski szewc sprzedał dom w Rynku Solnym za 290 złp. Janowi Pustkowskiemu krawcowi. Sąsiedztwo: dom Radzlicza i dom zmarłego Szymona Ungari (Węgra).

We wrześniu 1603 r. Piotr Proc i Anna jego żona sprzedali dom w Rynku Solnym za 150 złp. Mateuszowi Morawickiemu. Sąsiedztwo: dom Iwana Czarnoty i dom Krzysztofa Laszuszki.

W maju 1604 r. Na Rynku Solnym był wzmiankowany dom Walentego Bilawynskiego szewca (przy okazji innej sprawy).

W styczniu 1605 r. Józef Nanjas Żyd Włoch (Sefardyjczyk?) mieszczanin zamojski i jego żona Hana zapisali 150 złp. na hipotece domu w Rynku Solnym na rzecz Stanisława Bogorskiego i jego żony. Poprzednim właścicielem domu był Jakub Nanja Rabin , ojciec Józefa Nanjasa.

W czerwcu 1608 r. Stanisław Bogorski  zapisał 150 złp. na domu w Rynku Solnym na rzecz Mateusza rymarza, zwanego Ciemięga i Doroty jego żony. Sąsiedztwo: dom Józefa  Nanja.

W maju 1609 r. przeprowadzono taxację domu w Rynku Solnym, należącego do zmarłego Jakuba Powroźnika.

Mieszkańcy Rynku Solnego w układzie alfabetycznym

Babicz Iwan (Jan) 1590, 1593 Rynek Solny

Bartłomiej tkacz 1592 Rynek Solny

Bielko Iwasko i Marusa 1590 Rynek Solny

Bilanowski Walenty 1603 Rynek Solny

Bilawynski Walenty 1604 Rynek Solny

Bogorski Stanisław 1605, 1608 Rynek Solny

Ciemiega Mateusz i Dorota 1608 Rynek Solny

Czarnota Iwan 1603 Rynek Solny

Demko Tomasz 1590 Rynek Solny

Grzdeszinski Krzysztof 1594 Rynek Solny

Jakub kramarz i Katarzyna 1592 Rynek Solny

Jakub powroźnik 1609 Rynek Solny

Laszuszka Krzysztof 1603 Rynek Solny

Morawicki Mateusz 1603 Rynek Solny

Nanja(s) Józef i ojciec Jakub Nanja rabin Włoch Żyd 1605, 1608 Rynek Solny

Ostaph Knias (kniaź) 1590 Rynek Solny

Paczkowski Jan 1590, 1592 Rynek Solny

Proc Piotr i Anna 1603 Rynek Solny

Pustkowski Jan 1603 Rynek Solny

Radzlicz 1603 Rynek Solny

Skarbek Jan i Elżbieta 1593 Rynek Solny

Stanisław tkacz 1592 Rynek Solny

Szymon Ungari Węgier 1603 Rynek Solny

Uhrowiecki (Vrowieczki) Mikołaj 1590, 1593 Rynek Solny

______________________________________________________________________________________________________

opracowanie: Ewa Lisiecka
Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Lublinie. Akta Miasta Zamościa. Advocatalia. Kweredna l. 70 XX w.

Rynek Wielki – dodatkowe karty

Acta Advocatalia

W marcu 1589 r. Michał Brener aptekarz sprzedał dom in Circulo (w Rynku) Grzegorzowi Serbiowicz (Serchiowicz?) Armenus za 90 flr. Sąsiedztwo: dom Kiriła Greka i dom Jakuba Janiszowskiego. Parcela budowlana: agro et hortus et prato (pole, ogród i łąka).

W czerwcu 1589 r. Murat Jacobowicz sprzedał za 400 flr. dom w Rynku Wielkim (RW 16) Muratowi Kieremowiczowi obywatelowi Lwowa. W uwagach: cum agro, horto et prato (z polem, ogrodem i łąką) – sprzedane razem z domem. Sąsiedztwo: dom Tobiasza Bogdanowicza i platea Armenica (ulica Ormiańska).

W lipcu 1590 r. (?) Grzegorz Serchiowicz sprzedał dom w Rynku Wielkim za 60 flr. Iwanowi Kossa Serchiowicz Armenus. Sąsiedztwo: dom Kiriła Graeci (Greka) i dom Jakuba Janiszowskiego.

W czerwcu 1591 r. Jan Kossa Ormianin i żona Agnieszka potwierdzili sprzedaż domu w Rynku Wielkim Jakubowi Janiszowskiemu za 500 złp. Sąsiedztwo: dom Jakuba Janiszowskiego i dom Krzysztofa Kiriati Greka.

W czerwcu 1592 r. Jerzy Labuda Grek wymieniany jest w aktach (przy okazji innej sprawy) jako właściciel domu in primario Circulo acialiter (domu narożnego w Rynku Wielkim). Sąsiedztwo: Filip Antonia Graecus (Grek).

W październiku 1592 r. Filip Antonia Hospodarowicz Grek sprzedał za 800 złp. dom rajcy Janowi Konstantynowiczowi Grekowi. Sąsiedztwo: dom Jerzego Lagudy Greka i dom Jana Wolborskiego.

W lutym 1593 r. Hanus Bartelly kupiec, dokonał darowizny domu na rzecz Ludwika Birhingle i Katarzyny jego córki. Sąsiedztwo: dom Hanusa Bartelly.

W marcu 1593 r. potwierdzono sprzedaż domu przez Ludwika Biringle (Birhingle?) na rzecz Krzysztofa Popowicza Armenus (Ormianina). Dom znajdował się in prymario foro Circulo  – Rynku Wielkim i sąsiadował z domem Jana Bartelly.

W marcu 1593 r. Jan Wolborski i Zofia jego żona sprzedali dom (RW 5) Melchiorowi Reyzner’owi obywatelowi i kupcowi Gedanensis za 800 złp. Sąsiedztwo: dom Wojciecha Słowinskiego sędziego i dom Ludwika Antoninae Greka.

W lutym 1594 r. Bykacia, wdowa po Szymonie Armeni (Ormianinie) dokonała zapisu hipotecznego w wys. 200 złp. na rzecz Marka juniora, syna Bykacii na auteriori area ez domozewnętrznej części domu?. Sąsiedztwo: Szaltani Armenus i Balli Armenus.

W grudniu 1599 r. Franciszek Jelani kupiec [może Tellani?] przekazał darowiznę kamienicy w Rynku Wielkim na rzecz Jana Zamoyskiego (brak bliższych danych) Acta Consularia sygn. 2 pagin. 230-230 v). Sąsiedztwo: dom Emanulea Mazapaty i plac pusty Bernarda Morando narożny.

W styczniu 1603 r. Mateusz Borzykowski sprzedał dom narożny w Rynku Wielkim za 1000 złp. Ferenso Wołoszowicz. Sąsiedztwo: dom Unii Graeci (Greków).

W kwietniu 1603 r. Anna Swieikowska wdowa sprzedała dom za 600 złp. Zygmuntowi Swieikowskiemu, swojemu synowi. Sąsiedztwo: dom „Branatowskie”.

W sierpniu 1603 r. Jan Łazninski (z Łaźnina) sprzedał kamienicę za 1200 złp. Wilhelmowi Bol i (nieczytelny odczyt) Trudosito Stollrzth. Sąsiedztwo: dom Samuela Mezapatae i area vacua – pusty obszar.

W maju 1604 r. Jan Rosze i Dorota Rochowna jego siostra sprzedali dom  (Kołł. 2 z.) Janowi Trzebieskiemu dicto Lwowczyk i jego żonie Annie za 550 złp. Sąsiedztwo: dom Aleksandra Szkota i dom Jakuba Ormianina.

W maju 1604 r. nastąpił podział domu (Kołł. 2 z) po zmarłym Tomaszu Rochu pomiędzy sukcesorów: Jana Roszka syna i Dorotę córkę Tomasza Rocha, żonę Sebastiana Slofarza. Sąsiedztwo: dom Alexandra Szkota i dom Jakuba Ormianina.

We wrześniu 1604 r. Maria Hans Barthlowa, wdowa po Hanusie Barthelu sprzedała dom rajcy Krzysztofowi Gostopiani dicto Łosicki. Sąsiedztwo: dom Krzysztofa Armeni i dom Krzysztofa murarza.

W lutym 1605 r. Omelian Murad Grek wzmiankowany był w aktach przy okazji innej sprawy. Sąsiedztwo: dom narożny Murata „Hołubowskie”.

W grudniu 1605 r. (?) Zygmunt Swieykowski ławnik i Anna Swieykowska jego matka sprzedali dom za 680 złp. Markowi Beginowi. Sąsiedztwo: dom (nieczytelny zapis) Szyzlaundi i dom Jana Constantynowicza. Acta Advocatalia sygn. 1 pagin 275v-276.

W kwietniu 1606 r. Jan Constantinowicz Grek i Anastazja jego żona sprzedali dom narożny Adamowi Zegarthowi rymarzowi i Jadwidze jego żonie za 900 złp. Sąsiedztwo: dom „Zupanowskie”.

W maju 1606 r. potwierdzono sprzedaż domu przez Zygmunta Swiechowskiego ławnika, syna Anny SwiechowskiejJanowi Beginowi. Sąsiedztwo: dom Zygmunta Swiechowskiego i dom Jana Grega.

W lutym 1607 r. potwierdzono sprzedaż domu za 800 złp przez Greka LoniJakubowi Muratowiczowi. Sąsiedztwo: Jan Trzebieski i dom Aswadura Bogdanowicza.

W lutym 1607 r. Adam Krzeczkowicz ławnik sprzedał za 300 złp. area (plac) na Rynku Wielkim Szymonowi aptekarzowi dicto Częstopianczyk. Adam Krzeczkowicz kupił ten plac od Jana Lazninskiego. Sąsiedztwo: dom „Ortmanowskie” i kamienica Teodoryka Stollerta.

W kwietniu 1608 r. Tobiasz Bogdanowicz Armenus i Zuzanna Iwaszkowna żona sprzedali za 600 złp. dom in forio prymario – na głównym rynku, Jackowi Dmitrowiczowi ze Szczebrzeszyna. Sąsiedztwo: dom Tobiasza Bogdanowicza i dom Stanisława Szochowskiego.

W lipcu 1608 r. Krzysztof Lecht murarz dokonał zapisu na tylnej części domu na sumę 100 złp. na rzecz Tomasza Kotarskiego mieszkańca Zamościa. Sąsiedztwo: dom Krzysztofa Częstopianego (narożny). W uwagach: „Hypocaustum cum conetani et culina” – Hipokaust z kominkiem i kuchnią.

W grudniu 1608 r. Anna Abrahami Gachninowicz (siostra zmarłego Jacka Dmitrowicy obywatela Szczebrzeszyna) i jej mąż Andrzej Czayczyk obywatel Szczebrzeszyna, sprzedali dom w Rynku Wielkim Gabrielowi Ariewowiczowi Armenus za 700 złp. Dom był poprzednio własnością zmarłego Jacka Dmitrowicy. Sąsiedztwo: dom Tobiasza Bogdanowicza Armeni i dom Stanisława Szochowskiego.

W maju 1609 r. Zuzanna, wdowa po Krzysztofie Gregorowiczu i Feliks jej syn sprzedali za 700 złp. dom w Rynku Szymonowi Birconio doktorowi filozofii i medycyny i rektorowi Akademii Zamojskiej. Sąsiedztwo: Krzysztof Częstopiany i dom Omeliana Murada Greka.

W lipcu 1636 r. Anna Nerczanka i zmarły Jan Nerka kuśnierz oraz Andrzej Wysokiński muzyk z żoną (córka Anny Nerczanki) sprzedali dom w Rynku Wielkim Civitati pro Pratorio za 650 złp. Usytuowanie Praetorio Zamosciensi. Sąsiedztwo: dom Armenica.

We wrześniu 1636 r. Andrzej i Katarzyna Wołosowicz sprzedali dom w Rynku Wielkim Samuelowi Eduardo kupcowi za 900 złp. Sąsiedztwo: Jan Marcinkowic.

W czerwcu 1641 r. Jan Marcinkowski dictum Widawski kupiec i Regina Niekraszowicowana, jego żona zapisali na kamienicy w Rynku Wielkim sumę 3000 złp. na rzecz Andrzeja Rzeszotarskiego. Sąsiedztwo: kamienica Samuela Edwarda i kamienica Henryka Ananda.

W kwietniu 1644 r. Jan Marcinkowic (Marcinkowiski) dictum Widawski kupiec i Reina Orlikowna, jego żona, sprzedali kamienicę w Rynku Wielkim (RW 3) Janowi Kasinskiemu malarzowi i jego żonie Jadwidze Jaroszowicownej za 4450 złp. Sąsiedztwo: kamienica Samuela Edwarda kupca i kamienica Henryka Ananda kupca.

W grudniu 1649 r. Zuzanna Dziewania, wdowa po Adamie Dziewani ławniku dokonała cesji (darowizny) kamienicy narożnej w Rynku Wielkim na rzecz Mateusza Sepsa (Szepsa) pisarza i Marianny, jego żony. Sąsiedztwo: kamienica Henryka Ananda kupca.

W marcu 1653 r. Samuel Hedwest (raczej Edwert) kupiec sprzedał dom narożny za 9000 złp. Janowi Wernerowi kupcowi. Sąsiedztwo: sukcesorzy Jana Kasińskiego (RW 3).

W styczniu 1654 r. Mateusz Szeps Aulicus (dworzanin) i jego żona Elżbieta zapisali na kamienicy In Fero Magno w Rynku Wielkim 1000 złp. na rzecz Andrzeja Goliusa. Sąsiedztwo: acialiter strata via Lapidibus (na rogu ulicy Brukowanej) i Hendrick (Henryk) Annand.

W kwietniu 1655 r. Mateusz Szeps sprzedał kamienicę narożną w Rynku Wielkim za 6000 złp. Kacprowi Achterlani kupcowi.  Sąsiedztwo: Andrzej Anand.

W kwietniu 1667 r. Antoni Zielinski, Prezydent Zamojski i jego żona Teresa przeprowadzili wizję kamienicy w Rynku Wielkim. Sąsiedztwo: kamienica vicinales (sąsiadów) sukcesorów Lubeccianorum i sukcesorzy Deginow.

Opis: …widzieliśmy w scianie murowaney kamienicy do PP Szkrochowskich y innych konsukcessorow Lubeckich należący na podwórze pp. Zielinskich okno dwie…

W marcu 1672 r. Piotr Leysk kupiec i Katarzyna Edwertowna, jego żona zapisali (wyderkaf) 1000 złp. na rzecz Akademii Zamojskiej na kamienicy w Rynku Wielkim. Sąsiedztwo: kamienica Mikołaja Podlodowskiego kasztelana kijowskiego i kamienica sukcesorów Angielczyka alias Dykaffa.

Rok 1773 – Acta Consularia – sygn. 16 pagin. 469 v – 471 – Spis domów i kamienic spalonych (pożar) w 1772 r. (i w 1773 r.).

W grudniu 1673 r. Mikołaj de Przytyk Podlodowski kasztelan kijowski sprzedał kamienicę narożną w Rynku Wielkim za 7000 złp. Andrzejowi Pruszkowskiemu podczaszemu Culmensis. Sąsiedztwo: sukcesorzy Jakuba Bernego secretarii (sekretarza) (St 21).

W sierpniu 1683 r. darowizna kamienicy (RW 1) – Samuel Edwert (zmarły?) na rzecz Jana Wernera (szwagra właściciela) i żony Barbary. Kamienica znajdowała się w Rynku Zamojskim Większym w rogu Pierzei od Zamku blisko kościoła Farnego.

We wrześniu 1687 r. Piotr Leysk kupiec i Katarzyna Edwertowna, jego żona, córka zm. Samuela Edwerta przeprowadzili inwentarz kamienicy „Edwertowskiej” (RW 1). Sąsiedztwo: ks. Piotr Godyn (RW 3).

Opis: „Podsienie murowane u kamienicy przerzeczonej, przy którym podsieniu filar narożny od ulice stoiący….samo sklepienie srodkiem przepadłe nad podsieniem wszytko. W framugach także mur y w scianach porysował się w tymże podsieniu między filarami pierwszemi od rogu stoiacemi….Ławy przy drzwiach dwie kamienne, to iest dwa ciosowe kamienie. Sien murowana sklepiona…..sklep na przedzie do którego okno z podsienia, drzwi….Izba dolna wielka z sieni murowana. Połap drewniany y podłoga u niey, drzwi, piec chlebowy…okna dwie ku ulice…Z izby do alkierza drzwi, sam alkierz także murowany z pułapem drzewianym y podłogą…Piec dobry i kominek do palenia w tymże piecu, okno dobre…. U boku tegosz alkierza drzwi do przysionka, który sklepiony w murze wszytek….Za alkierzem przerzeczonym sklep murowany wszytek i sklepiony, okno z niego ku zamkowi…Kuchnia przed izbą wielką dolną murowana y sklepiona, y komin murowany, drzwi…piec do chleba pieczenia i drugi nad tymże mniejszy. W tey kuchni sklepik pod schody gorne idący niewielki z drzwiami. Prywet w murze u tyłu. Z dołu do gurnego mieszkania idący u sieni w tyle y przedzie drzwi…Przepierzenia drzewiane wpoł sieni z drzwiczkami. Ku tyłowi do gornego mieszkania schody drzewiane między murem z obu stron y drzwiczki do nich….Nad schodami balasy drewniane toczone. Sionka tamże na gorze murowana, sklepiona, w tey przepierzenie drewniane. W murze wychod przez mur do przednich strychow. W teyze sionce komin szafiasty murowany….Izdebka z alkierzem z przepierzenia drzewianego murowana, połap drzewiany y posadzka, okien cztery…piec dobry na murowanym fundamencie ….Izdebka wyżey z przepierzeniem na alkierz, sciany trzy murowane u nich, a od wchodu drzewiane, y połap z kominem murowanym bez pieca, okna cztery. Podle tey druga izdebka z pułapem y posadzką, z piecem y oknem iednym. Niżey na izbie wielkiey dolney komora duża z pułapem wszytka z dylow zamczysta. Nad podsieniem i sienią przednią komor takichże dwie bez połapu z drzwiami, na iednej kilka tarcic na połap. Dach wszytek zły w gontach, krokwy y łaty…rynny dobre…Schody między murowanemi scianami zostaią, drzwi z dołu z sieni do nich…Do piwnic schody w sklepionej szyi z sieni ieden sklep pod podsieniem idący, …drugi sklep pod wielką izbą idący….okien trzy do niego z ulice.”

W maju 1693 r. Katarzyna Słowienska Wnukowa, żona Wojciecha Słowenskiego Wnuka sprzedała dom w Rynku Baltazarowi Radzinskiemu (brak kwoty). Sąsiedztwo: dom Baltazara Radzinskiego i dom sukcesorów Wawrzyńca Bokmowskiego aromatarii (kupca korzennego?).

W czerwcu 1698 r. Piotr Leysk i Katarzyna, jego żona przeprowadzili inwentarz kamienicy narożnej zwanej dawniej „Edwertowska” w Rynku Wielkim. Sąsiedztwo: sukcesorzy Borkowskich.

Opis: „Kamienica z przodu dobra z filarami na podsieniu podmurowanemi, potynkowana, na podsieniu z obudwu stron ławki kamienne. Sklep murowany przedni wchodząc do kamienice po lewej ręce, do którego okna ….drzwi dębowe…Kuchnia ze wszystkim dobra, do ktorey drzwi …piec chlebowy y drugi mały. W teyrze kuchni spiżarka, okna w tey kuchni. Nad spiżarką sklepienie….Izba dolna podle tey kuchni do ktorey drzwi….Piec biały, stary…wchodząc do alkierza drzwi….drzwi z tegosz alkierza do sieni…Wchodząc do izby ku tyłowi zapierzenie z dylow, przy którym drzwi…Z lewey strony sklep murowany, w którym okno ku Zamkowi ….Wrota tylne drewniane…Kloaka murowana…Wchodząc na gorę drzwi…Po prawey stronie nad schodami balasy wkoło…Izba gorna na zatyłku ku Zamkowi, do niey drzwi…okna, piec zielony…do alkierza drzwi, w alkierzu okna złe…Wychodząc z tey izby za drzwiami przy czeluściach iest kominek wymurowany na kształt kuchenki…W sieni okno….Dach, mieyscami gonty wypadły. Item komora wielka nad izbą dolnią, z dylow postawiona, w ktorey okna na ulicę…Item naprzeciw tey komory ku Rynkowi dwie komor zapierzonych…Idąc ku tylnym schodnkom iest izdebka po lewey rece bez podłogi….druga izdebka gornia, drzwi, okna…podłoga zła…Piwnice dwie, do których drzwi troie.”

W sierpniu 1710 r. – Decyzja Rady miejskiej na wniosek właściciela i dziedzica „…aby possesores w Rynku kamienic y sklepow Żydom nie arędowali, budek nie stawiali”, aby nie oszpecać Rynku. (Acta Consularia sygn. 12 pagin. 148 v-149).

W listopadzie 1711 r. Piotr i Katarzyna Leyskowie, małżonkowie zaciągnęli pożyczkę pod zastaw kamienicy „Edwertowskiej” 4000 złp. od Anny z Gnina na Zamościu Zamoyskiej. Ordynatowa pożyczyła Leyskom pieniądze na reperację kamienicy w stanie desolata. Sąsiedztwo: sukcesorzy Jana Miroczyńskiego rajcy i kamienica „Skarbowa”.

W sierpniu 1731 r. Anna Leyskowa, żona zm. Daniela Leyska doktora medycyny sprzedała dom (RW 1) (kamienica Leyskowska w Rynku na rogu stojąca w posesji Panów Jurinskich? zostająca) Pawłowi Żelskiemu (Zelskiemu). Stan domu określono: znaczna ruina i dezolacja.

Ulica Ormiańska dodatkowe karty

Acta Armenica

31 stycznia 1589 r. Mateusz Skwara przedmieszczanin zamojski sprzedał dom za 180 fl. pol. Krzysztofowi Chwiedorowiczowi Ormianinowi. Sąsiedztwo: Stanisław Kiwek i dom Jana Nawolnego krawca.

5 marca 1589 r. Tomasz Demko sprzedał dom na ul. Ormiańskiej Janowi Gromackiemu. Sąsiedztwo: Adam murator i Jan Pellio kuśnierz.

25 czerwca 1589 r. Wojciech bednarz szczebrzeszyński miasta Zamościa i jego żona Zuzanna sprzedali dom przy ul. Ormiańskiej za 100 flr. Vartarius’owi Ariovicius’owi Ormianinowi. Sąsiedztwo: dom Jakuba Powroźnika Ormianina i dom Jakuba Amificis Armeni – Ormianina.

9 października 1589 r. Tomasz Demko i Małgorzata sprzedali za 56 flr. Dom Janowi Gromaczkiemu i jego żonie. Sąsiedztwo: Adam Muratoris (budowniczy) i dom Jana pellioficis- kuśnierza.

Opis: „cum horto alias morga et prato” – „ z ogrodem ….i łąką” – sprzedane wraz z domem.

3 czerwca 1590 r. Iwan Kossa Armenus i Agnieszka jego żona sprzedali dom za 100 flr. Szymonowi Bohdanowiczowi Armenus. Sąsiedzi: dom Jana Nadolnego krawca i area vacuna – pusty obszar.

9 października 1591 r. Jan Gromadzki i Anna sprzedali dom za 100 złp. Iwano Asłanowiczowi  Ormianinowi. Sąsiedztwo: Jan Chabat kuśnierz i Adam budowniczy.

9 lutego 1593 r. Łukas Sacryficus alias pop Ormianin sprzedał za 150 zł dom Krzysztofowi Popowiczowi Ormianinowi. Sąsiedztwo: dom Stanisława Wioteska bednarza i inny dom popa.

23 czerwca 1593 r. Jan Chabat kuśnierz i Katarzyna sprzedali za 250 złp. dom Baltazarowi Josepowiczowi Ormianinowi. Sąsiedzi: Stanisław Wioteska bednarz i dom Jana Boniata Ormianina.

6 lipca 1593 r. Łukasz Sacrificus , pop ormiański sprzedał za 400 złp dom Berdasowi Jopan’owi. Sąsiedztwo: Jan Ormianin i Murath Ormianin.

26 października 1607 r. Iwanko kuśnierz dictum Zapłata przeprowadził wycenę domu In platea a tergo plateau Armenicae na 200 złp. Sąsiedztwo: Mucsa Mikołaj.

Opis: „Hypocaustum cum cotetam stabulo, celario, ora pene de Novo extructa, pars fundi vacua a meta Nicolai Mucsaculina cum camino sine atrio”. – Hipokaust z zadaszoną stajnią, piwnica, której brzeg dobudowano prawie od nowa, część gruntu pusta od bramki Nicolai Mucsa culina z kominkiem bez dziedzińca – tłumacz Google.

1 stycznia 1609 r. Soltan Baleiowicz Ormianin zwracał dług zapisem na domu (67,7 złp.) na rzecz Lewko Żyda. Brak sąsiedztwa.

25 marca 1631 r. Stanisław Żurkowski sprzedał za 1100 złp. dom w Zamościu Owanisowi Mardyroszowic’owi Ormianinowi. Dom należał poprzednio do Skindra Mirzadzianowica. Żurkowski otrzymał go od Tomasza Zamoyskiego. Sąsiedztwo: potomkowie Buniata i potomkowie Murata Dzwonnika.

13 września 1632 r. – szacunek ściany wspólnej kamienic Wartepa Kirkorowicza i Ałtuna Muratowicza, Ormian i kupców – 804 złp. Usytuowanie: na miedzy wedle kamienicy kniaziowskiey.

Opis: „w przod, wzdłusz y wszesz y wysokość rozmierzawszy, którego muru iest sążni sto trzydzieści y cztery terze sciany ….sciana nad sklepem wzgorę wymurowana.”

Notatka z akt ormiańskich:

  1. Zamościa. Acta Armenica. ks. 1, 13 IX 1632, s. 46 v

Jan Jaroszowic architekt Tomasza Zamoyskiego

Hanus Wolph Mularz

Ks. 2 R. 1642, 30 VII s. 52

Leonardus Murarius

Mieszkańcy w układzie alfabetycznym

 

Achterlani Kacper 1655 Rynek Wielki

Adam murator 1589, 1591 ul. Ormiańska

Aleksander Szkot 1604 Rynek Wielki

Anand (Annand) Henryk 1641, 1644, 1649, 1654, 1655 Rynek Wielki

Angielczyk (Dykauff) 1672 Rynek Wielki

Ariewowicz Gabriel Ormianin 1608 Rynek Wielki

Asłanowicz Iwano (Jan) Ormianin 1591 ul. Ormiańska

Baleiowicz Sultan  (Soltan) Ormianin 1592, 1609 ul. Ormiańska

Balli Ormianin 1594 Rynek Wielki

Bartyhl  Hanus (Jan Bartelly 1593) i w. Maria 1604 Rynek Wielki

Begin Jan 1606 Rynek Wielki

Begin Marek 1605 Rynek Wielki

Berdas Jopan 1593 ul. Ormiańska

Bernardo Morando (pusty plac) 1599 Rynek Wielki

Berny Jakub – sukcesorzy 1673 Rynek Wielki

Birconio (Birkowski) Szymon 1609 Rynek Wielki

Bogdanowicz Aswadur 1607 Rynek Wielki

Bogdanowicz Tobiasz 1589, i ż. Zuzanna Iwaszkowna 1608  Rynek Wielki

Bohdanowicz Szymon Ormianin 1590, nie żył w 1592 r. ul. Ormiańska

Bokmowski Wawrzyniec 1693 Rynek Wielki

Bol Wilchelm 1603 Rynek Wielki

Boniat Jan Ormianin 1593 ul. 1593 ul. Ormiańska

Borkowscy (sukcesorzy) 1698 Rynek Wielki

Borzykowski Mateusz 1603 Rynek Wielki

Brener Michał 1589 Rynek Wielki

Bringle (Birhingle) Ludwik i c. Katarzyna 1593 Rynek Wielki

Buniata potomkowie 1631 brak wskaz. ulicy, przyp. ul. Ormiańska

Bykacia w. po Szymonie Ormianinie i s. Marek 1594 Rynek Wielki

Chabat Jan i ż. Katarzyna 1591, 1593 ul. Ormiańska

Chaczaturi (Ormianin ?) 1592 ul. Ormiańska

Chwiedorowicz Krzysztof Ormianin 1589 ul. Ormiańska

Constantinowicz (Konstantynowicz) Jan Grek 1592, 1605, 1606 Rynek Wielki

Czayczyk Andrzej, mąż Anny Gachninowicz 1608 Rynek Wielki

Częstopianczyk Szymon aptekarz 1607 Rynek Wielki

Częstopiany Krzysztof 1608, 1609 Rynek Wielki

Degin sukcesorzy 1767 Rynek Wielki

Demko Tomasz i Małgorzata 1589 ul. Ormiańska

Dmitrowica (Dmitrowicz) Jacek nie żył w 1608 Rynek Wielki

Dziewania Adam nie żył w 1649 r. i w. Zuzanna Rynek Wielki

Dzwonnika Murata potomkowie 1631 brak wskaz. ulicy, przyp. ul. Ormiańska

Edwerd (Eduardo, Edwert, Eduart) Samuel 1636, 1641, 1644 Rynek Wielki

Gachninowicz Anna Abrahami s. zm. Jacka Dmitrowicy 1608 Rynek Wielki

Godyn ks. Piotr 1698 Rynek Wielki

Golius Andrzej 1654 Rynek Wielki

Gostopiani (Łosicki) Krzysztof 1604 Rynek Wielki

Greg Jan 1606 Rynek Wielki

Gregorowicz Krzysztof, syn Feliks i wdowa Zuzanna 1609 Rynek Wielki

Gromaczki (Gromadzki) Jan i żona Anna 1589, 1591 ul. Ormiańska

Hospodarowicz Filip Antonia Grek 1592 Rynek Wielki

Jacobowicz (Jakubowicz) Murat 1589 Rynek Wielki

Jakub amificis Ormianin 1589 ul. Ormiańska

Jakub Ormianin 1604 Rynek Wielki

Jakub powroźnik Ormianin 1589 ul. Ormiańska

Jan kuśnierz 1589 ul. Ormiańska

Jan Ormianin 1593 ul. Ormiańska

Janiszowski Jakub 1589, 1590, 1591 Rynek Wielki

Josepowicz Baltazar Ormianin 1593 ul. Ormiańska

Kasinski Jan i Jadwiga (Jaroszowicowna) 1644, sukces. 1653 Rynek Wielki

Kiriati (?) Krzysztof 1591 Rynek Wielki

Kiriła Grek 1589, 1590 Rynek Wielki

Kirkorowicz Wartep Ormianin 1632 brak wskaz. ulicy, przyp. ul. Ormiańska

Kiwek Stanisław 1589 ul. Ormiańska

Kossa Jan Ormianin i Agnieszka 1590, 1591 Rynek Wielki

Kotarski Tomasz 1608 r. Rynek Wielki

Krzeczkowicz Adam 1607 Rynek Wielki

Krzysztof murarz 1604 Rynek Wielki

Krzysztof Ormianin 1604 Rynek Wielki

Labuda Jerzy Grek 1592 Rynek Wielki

Lazninski Jan (Łaźniński?) 1607 Rynek Wielki

Lechth Krzysztof 1608 Rynek Wielki

Lewko Żyd 1609 ul. Ormiańska

Leysk Daniel nie żył w 1731 r. i ż. Anna Rynek Wielki

Leysk Piotr i Katarzyna (Edwertowna c. zm. Samuela Edwerta) 1672, 1711 Rynek Wielki

Loni Grek 1607 Rynek Wielki

Ludwik Antoninae Grek 1593 Rynek Wielki

Łaźninski Jan 1603 Rynek Wielki

Łukasz Sacrificus pop Ormianin 1593 ul. Ormiańska

Marcinkowic Jan (Widawski) i  ż. Reina Orlikowna 1636, 1644 Rynek Wielki

Mazapata Emanuel 1599 Rynek Wielki

Mezapatae Samuel 1603 Rynek Wielki

Miroczynski Jan, nie żył w 1711, sukcesorzy Rynek Wielki

Mirzadzianowic Skinder 1631 brak wskaz. ulicy, przyp. ul. Ormiańska

Mucsa Mikołaj 1607 ul. Ormiańska

Murath Ormianin 1593 ul. Ormiańska

Muratowicz Ałtun Ormianin 1632 brak wskaz. ulicy, przyp. ul. Ormiańska

Nawolny Jan 1589, Nadolny Jan 1590, i ż. Zofia 1592 ul. Ormiańska

Nerka Jan nie żył w 1636 r. Rynek Wielki

Niekraszowicowna Regina druga ż. Jana Marcinkowskiego (Widawskiego) 1641 Rynek Wielki

Omelian Murad Grek 1605, 1609 Rynek Wielki

Podlodowski Mikołaj de Przytyk 1672, 1673 Rynek Wielki

Popowicz Krzysztof Ormianin 1593 ul. Ormiańska

Pruszkowski Andrzej 1673 Rynek Wielki

Radzinski Baltazar 1693 Rynk Wielki

Reyzner Melchior 1593 Rynek Wielki

Roch Tomasz nie żył 1604, s. Jan Roszek i c. Dorota Rochowna Rynek Wielki

Rzeszotarski Andrzej 1641 Rynek Wielki

Serbiowicz (Serchiowicz?) Ormianin 1589 Rynek Wielki

Serchiowicz Grzegorz 1590 Rynek Wielki

Serchiowicz Iwan Kossa Ormianin 1590 Rynek Wielki

Skwara Mateusz 1589 ul. Ormiańska

Slofarz Sebastian i ż. Dorota Rochowna 1604 Rynek Wielki

Słowinski Wojciech 1593 Rynek Wielki

Stollert Teodoryk 1607 Rynek Wielki

Swieykowski Zygmunt i matka Anna (w. od 1603) 1605 Rynek Wielki

Szaltani Ormianin 1594 Rynek Wielki

Szeps (Seps) Mateusz i Elżbieta 1654, 1655, (pierwsza ż. Marianna 1649) Rynek Wielki

Szochowski Stanisław 1608 Rynek Wielki

Szyzlaundi 1605 Rynek Wielki

Telani (zły odczyt Jelani) Franciszek 1599 Rynek Wielki

Trudosito Stollrzth 1603 Rynek Wielki

Trzebieski Jan (Lwowczyk) i ż. Anna 1604 Rynek Wielki

Trzebieski Jan 1607 Rynek Wielki

Turzynscy 1731 Rynek Wielki

Vartarius Ariovicius Ormianin 1589 ul. Ormiańska

Wioteska (Wateska) Stanisław 1593 ul. Ormiańska

Werner Jan 1653 i ż. Barbara 1683 Rynek Wielki

Wnuk Słowenski Wojciech i Katarzyna 1693 Rynek Wielki

Wojciech bednarz i ż. Zuzanna 1589 ul. Ormiańska

Wolborski Jan i Zofia 1592, 1593 Rynek Wielki

Wołosowicz Andrzej i Katarzyna 1636 Rynek Wielki

Wołoszowicz Ferenso 1603 Rynek Wielki

Wysokiński Andrzej i żona c. Anny Nerczanki 1636  Rynek Wielki

Zapłata Iwanko 1607 ul. Ormiańska

Zegarth Adam i Jadwiga 1606 Rynek Wielki

Zielinski Antoni 1767 Rynek Wielki

Żelski Paweł 1731 Rynek Wielki

Żurkowski Stanisław 1631 brak wskaz. ulicy, przyp. ul. Ormiańska

_________________________________________________________________________________________________

opracowanie: Ewa Lisiecka
Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Lublinie. Akta Miasta Zamościa. Advocatalia. Kweredna l. 70 XX w.