Po co wam ta studnia?

Dzięki uprzejmości kol. Ewy Dąbskiej uzyskaliśmy pełny wykaz publikacji naukowych śp. dr Bogumiły Sawy oraz informację, że Pani Bogumiła Sawa pozostawiła testament, który zawiera szczególny zapis ostatniej woli Zmarłej. Przeniosła Ona bowiem wszystkie pozostawione po sobie dobra na cele ochrony i promocji dziedzictwa narodowego miasta Zamościa. Pani Bogumiła Sawa zastrzegła sobie, że dotyczy to w szczególności odbudowy na Rynku Wielkim studni, którą przewodnicy i miłośnicy Zamościa znają z materiałów archiwalnych m.in. z „Widoku ratusza” Jana Pawła Lelewela (zdjęcie powyżej – po lewej – 1824 r.), czy chociażby z malarstwa Marcina Zaleskiego (zdjęcie powyżej – po prawej – 1848 r.) . Rekonstrukcja tej studni była marzeniem Pani Bogumiły. Przez ostatnie lata podejmowała Ona szereg działań zmierzających do zrealizowania tego projektu, ofiarowując na ten cel swoje własne środki. Niestety, a wielka szkoda, ta piękna inicjatywa nie znalazła aprobaty wśród włodarzy miasta i instytucji konserwatorów zabytków, za wyjątkiem obecnego Kierownika Delegatury WUOZ w Zamościu, według którego nie ma podstaw do wydawania negatywnych opinii w sprawie. Wystąpił zatem do Narodowego Instytutu Dziedzictwa z pismem (w załączeniu) o zmianę opinii. NID jednak podtrzymał swoje wcześniejsze stanowisko (pismo w załączeniu) w sprawie rekonstrukcji zamojskiej studni. Pani Sawa podejmowała starania w tej sprawie już od 2008 roku. Nawet po śmierci, jak wynika z testamentu, Pani Sawa nie zrezygnowała z tego marzenia, umożliwiając bardziej przychylnym ludziom i czasom kontynuację dzieła odbudowy Zamościa. Niewielu ze współczesnych, nieżyjących już, a znanych osób i miłośników miasta, poświęciło mu z siebie tak wiele. Należał do nich z pewnością guru Pani Sawy, śp. Profesor Jerzy Kowalczyk. Dla Zmarłej Profesor był największym autorytetem i podobnie jak On, poświęciła Zamościowi całe swoje pracowite życie i pracę naukową, a także środki finansowe, których nie szczędziła nigdy na znane zamościanom inicjatywy, projekty i realizacje na rzecz miasta. Poniżej zdjęcie z odsłonięcia Pomnika Jana Zamoyskiego w Zamościu w 2005 r., na którym obok Marcina Zamoyskiego stoi Pani Bogumiła Sawa, która hojnie partycypowała w kosztach budowy pomnika.

 

Ostatnie lata swojego życia śp. Bogumiła Sawa poświęciła pracy wydawniczej, która zaowocowała publikacjami: Zamość 1772-1866 oraz Noce i dnie Zamościa XVI-XXw. Tom I. Ostatnią pozycją książkową, w formie prezentu, śp. Bogumiła Sawa pożegnała mieszkańców Zamościa i przyjezdnych, którzy licznie uczestniczyli w uroczystościach pogrzebowych, w sobotę 30 maja 2020 r. w Katedrze Zamojskiej i na Cmentarzu Parafialnym w Zamościu. To wspaniały prezent Pani Bogusiu, który pięknie wpisuje się w rocznicę 440 lecia lokacji miasta. Dziękujemy bardzo za to wydawnictwo. Przy okazji poruszenia tematu tych ostatnich publikacji książkowych Pani Sawy, jakże cennych dla całokształtu wiedzy o naszym mieście, wypada mi nadmienić, że śp. Bogumiła Sawa należała do osób bardzo skromnych i długo nie można było Jej przekonać do opublikowania swojej pracy doktorskiej. Przez wiele lat pozostawała w maszynopisie i nie była dostępna ogółowi czytelników. Osobą, która ją do tego w końcu przekonała była Ewa Dąbska. Nie tylko namówiła do udostępnienia tej pracy, ale razem z autorką wykonała tytaniczną pracę przygotowawczą do opublikowania pracy doktorskiej Pani Sawy. Przez szereg lat trwały ich wspólne, żmudne uzgodnienia, porządkowanie, sprawdzanie materiałów i uzupełnienia. Także cały ciężar pracy związanej z opracowaniem map do wydania wzięła na siebie Ewa Dąbska, która jest współautorką tego wydawnictwa. Swoje niezastąpione zaangażowanie wykazał również drugi ze współautorów wydawnictwa, Piotr Zawadzki. My przewodnicy, dla których wiedza ta jest nieoceniona, bardzo Wam dziękujemy za ten trud. Zawdzięczamy ją niestrudzonej pracy śp. Bogusławy Sawy i Waszej pracy. Otrzymaliśmy na kolejną zamojską rocznicę olbrzymią dawkę wiedzy o naszym mieście. Przy okazji przypominamy młodzieńczą sylwetkę tej zasłużonej dla Zamościa mieszkanki (na pierwszym zdjęciu Pani Bogumiła  Sawa z mamą, w parku zamojskim).

Składamy wszystkim Przyjaciołom i Znajomym śp. Bogumiły Sawy wyrazy głębokiego współczucia i łączymy się w żalu po stracie tak zacnej Osoby.

Pani Bogusiu, spoczywaj w spokoju w Domu Pana Naszego.

 

Piękne wspomnienie śp. dr Bogumiły Sawy:

https://www.radiozamosc.pl/wiadomosci/13327,ewa-dabska?fbclid=IwAR1hHML88VxqiKiO6WQrLk43kt2BGFhA7WurBpXqa6C7AEI1rjyYZkNcLRY

Pełny Wykaz publikacji dr Bogumiły Sawy. (opracowanie – Ewa Dąbska)

I. Artykuły w „Zamojskim Kwartalniku Kulturalnym”

1. Pałac w Zamościu, cz. I i II, „Zamojski Kwartalnik Kulturalny” (dalej: „ZKK”), nr 4 (14), 1987, s. 26-31; nr 1 (15), 1988, s. 55-61.

2. Diamenty z archiwum, cz. I, „ZKK”, nr 3 (17), 1988, s. 13-19 [historia ciekawszych kamienic Starego Miasta w Zamościu: kamienicy Tellaniego, hotelu Victoria, teatru Ptaszyńskiego].

3. Sprawa nas wszystkich. Diamenty z archiwum, cz. II, „ZKK”, nr 4 (18), 1988, s. 47-51 [Dom Centralny i ul. Żeromskiego, wg fot. K. Strzeleckiego z 1877 r.].

4. Diamenty z archiwum, cz. III, „ZKK”, nr 1 (19), 1989, s. 28-33 [historia kamienic Starego Miasta].

5. Sprawa nas wszystkich. Diamenty z archiwum, cz. IV, „ZKK”, nr 2 (20), 1989, s. 21-26 [historia kamienic Starego Miasta].

6. Portret słowem odtwarzany. Gryzelda Celestyna z Zamoyskich Działyńska, cz. I, „ZKK”, nr 3 (21), 1989, s. 43-46; cz. II, nr 4 (22), 1989, s. 19-27.

7. Zagadki zamojskiego „Zwiastowania”, „ZKK”, nr 1 (23), 1990, s. 5-9; nr 2 (24), 1990, s. 12-16 [obraz w kolegiacie, kaplica Zwiastowania NMP].

8. Wokół „Zwiastowania”, „ZKK”, nr 4 (26), 1990, s. 46-49 [list czytelnika i odpowiedź autorki].

9. Żydzi w Zamościu, „ZKK”, nr 2 (28), 1991, s. 17-21.

10. Kaplice w Akademii, „ZKK”, nr 1-2 (39-40), 1994, s. 68-71.

11. Korespondencje. Sprostowanie, „ZKK”, nr 3 (41), 1994, s. 73.

12. Ksiądz Mikołaj Kulaszyński – zamojski regionalista, zesłaniec i pisarz, „ZKK”, nr 1 (55), 1998, s. 35-43.

13. Remont katedry w 1827 r., „ZKK”, nr 4 (57), 1998, s. 36-38.

14. Jan Zamoyski – teolog, „ZKK”, nr 1-2 (58-59), 1999, s. 83-86.

15. Zamojskie Przedmieście Lubelskie, „ZKK”, nr 1-2 (62-63), 2000, s. 77-87.

16. Jeszcze raz o Janie Pawle Lelewelu, „ZKK”, nr 1-2 (62-63), 2000, s. 97-98 [polemika z Wojciechem Przegonem].

17. Uzupełnienie do „Krajobrazów…” Wojciecha Przegona, „ZKK”, nr 1-2 (62-63), 2000, s. 99-105.

18. Inżynierowie wojskowi w pierwszej połowie XIX wieku w Zamościu, „ZKK”, nr 3-4 (64-65), 2000, s. 100-103.

19. Batalia o celę Łukasińskiego i Starą Bramę Lwowską w Zamościu, „ZKK”, nr 3-4 (64-65), 2000, s. 113-127.

20. Budowa umocnień obronnych w Zamościu w XVII w., „ZKK”, nr 1-2 (66-67), 2001, s. 90-96.

21. Sabina Szwed. Liceum i licealistka, „ZKK” nr 1-2 (66-67), 2001, s. 125-127 [recenzja].

22. Zjazd z okazji 85. rocznicy powstania szkół ogólnokształcących, „ZKK”, nr 3-4 (68-69), 2001, s. 36-37.

23. Gdzież ten zameczek w Skokówce i pałacyk na Krasnymbrzegu?, „ZKK”, nr 1-2 (70-71), 2002, s. 68-75.

24. Inżynier Feliks Pancer w Zamościu, „ZKK”, nr 3-4 (72-73), 2002, s. 100-101.

25. Apteka Rektorska w Zamościu, „ZKK”, nr 1-2 (74-75), 2003, s. 112-121.

26. Złoci absolwenci, „ZKK”, nr 1-2 (74-75), 2003, s. 122-126.

27. Przywrócić attyki, „ZKK”, nr 3-4 (76-77), 2003, s. 65-69.

28. Zamojskie szpitale, „ZKK”, nr 3-4 (76-77), 2003, s. 91-97.

29. Życie codzienne Żydów zamojskich w XIX w., „ZKK”, nr 1-2 (78-79), 2004, s. 62-67.

30. W jaki sposób Żydzi kupowali domy w Zamościu w II połowie XVII i w XVIII w., „ZKK”, nr 1-2 (78-79), 2004, s. 67-68.

31. Dzieje zamojskiego parku, „ZKK”, nr 1-2 (78-79), 2004, s. 89-99.

32. Podziemia zamojskiej katedry w l. 1817–1876, „ZKK”, nr 3-4 (80-81), 2004, s. 24-35.

33. Jana Zamoyskiego noce i dnie, „ZKK”, nr 1-2 (82-83), 2005, s. 16-32.

34. Kaplica Zamoyskich pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego. Początki, „ZKK”, nr 1-2 (82-83), 2005, s. 87-92.

35. Kronika odnowienia kaplicy ordynackiej w zamojskiej katedrze 1860–1891, „ZKK”, nr 3-4 (84-85), 2005, s. 73-88.

36. Tajemnice grobu Zamoyskich w Żdanowie, „ZKK”, nr 3-4 (84-85), 2005, s. 89-94.

37. Zamojscy złoci absolwenci”, „ZKK”, nr 1-2 (86-87), 2006, s. 159.

38. Zofia z Czartoryskich Zamoyska, cz.1, „ZKK”, nr 1-2 (86-87), 2006, s. 10-19; cz. 2, nr 3-4 (88-89), 2006, s. 41-47; cz. 3, nr 1 (90), 2007, s. 64-69; cz. 4, nr 2 (91), 2007, s. 59-63; cz. 5, nr 3 (92), 2007, s. 119-127; cz. 6,nr 1 (98), 2009, s. 7.

39. Centralka, „ZKK”, nr 4 (93), 2007, s. 28-32.

40. Zamojscy aptekarze, apteki i składy materiałów aptecznych w II poł. XIX i XX w., „ZKK”, nr 2 (91), 2007, s. 63-69; nr 2 (95), 2008, s. 27-32.

41. Łabuńki przed stu laty, „ZKK”, nr 1 (94), 2008, s. 16-18.

42. Życie codzienne w osiemnastowiecznym Zamościu. Stajnie, wozownie i masztalernie, „ZKK”, nr 3 (96), 2008, s. 38-42; Polowania, konie, nr 4 (97), 2008, s. 61-65.

43. Widok Zamościa Brauna z 1617 r. domniemaną kopią „malowania”Moranda z 1579 r., „ZKK”, nr 2 (99), 2009, s. 6-13; nr 3 (100), 2009, s. 51-57.

44. Najstarszy siedemnastowieczny obraz Zamościa Jakuba Laura, „ZKK” nr 4 (101), 2009, s. 14-23.

45. Zamojskie widoki Franciszka Brudera – oryginały czy kopie?, „ZKK”, nr 1 (102) 2010, s. 72-78.

46. Figury św. Jana Nepomucena w Zamościu i okolicy w XVIII-XX wieku, „ZKK” nr 2 (103), 2010, s. 51-55.

47. Kolegiata zamojska w XVIII i XIX wieku, „ZKK”, nr 3 (104), 2010, s.74-76.

48. Zamojski ratusz w XVII i XVIII wieku, „ZKK”, nr 4 (105), 2010, s. 69-73.

49. Inżynier Jan Paweł Lelewel – odkrywca rysunków zamojskich bram Bernarda Moranda, „ZKK”, nr 1 (106), 2011, s. 45-51.

50. Najstarsze zamojskie bramy i objazd lubelski w Morandowskiej koncepcji Zamościa z 1579 r., „ZKK”, nr 2 (107), 2011, s. 13-18.

51. Zamojskie bramy miejskie XVI–XVII w., „ZKK”, nr 3 (108), 2011, s. 4-11.

52. Bramy nowożytne 1597–1603, „ZKK” nr 4 (109), 2011, s. 4-11.

53. Zamojskie bramy nowożytne 1648–1770, „ZKK”, nr 1 (110), 2012, s. 15-18.

54. Zamojskie bramy nowożytne w czasie wojny północnej 1700–1721 i w 2. poł. XVIII wieku, „ZKK”, nr 2 (111), 2012, s. 8-12.

55. Brama Szczebrzeska 1770–1866, „ZKK”, nr 3 (112), 2012, s. 18-23.

56. Morandowska Brama Szczebrzeska z Temidą czy św. Florianem?, „ZKK”, nr 4 (113), 2012, s. 14-19.

57. Komendant Zamościa generał Maurycy Hauke (1775–1830) i oblężenie twierdzy w 1813 r., cz. I, „ZKK”, nr 3 (116), 2013, s. 4-12., cz. II, „ZKK”, nr 4 (117), 2013, s. 4-13.

58. Nieznany plan Zamościa z czasów oblężenia w 1813 r., „ZKK”, nr 4 (117), 2013, s. 14-16.

59. Zapomniane studnie, cz. I, „ZKK”, nr 1 (118), 2014, s. 10-15.

60. Zapomniane studnie, cz. II, „ZKK”, nr 2 (119), 2014, s. 35-39.

61. Zapomniane studnie, cz. III, „ZKK”, nr 3 (120), 2014, s. 10-13.

62. Zapomniane studnie, cz. IV – Grzebień studziennej attyki, „ZKK”, nr 4 (121), 2014, s. 10-11.

63. W austriackim Zamościu (1772–1809), cz. I, „ZKK”, nr 2 (123), 2015, s. 11-12.

64. W austriackim Zamościu (1772–1809), cz. II, „ZKK”, nr 3 (124), 2015, s. 8-11.

65. W austriackim Zamościu (1772–1809), cz. III, „ZKK”, nr 4 (124), 2015, s. 4-10.

66. Nieznana przedwojenna kolekcja archiwalnych zdjęć Zamościa Adama Lenkiewicza, „ZKK”, nr 4 (124), 2015, s. 24-31.

67. W austriackim Zamościu, cz. IV – Handel, „ZKK”, nr 1 (126), 2016, s. 6-10.

68. W austriackim Zamościu, cz. V – Handel, „ZKK”, nr 2 (127), 2016, s. 8-11.

69. Pamięć aż po grób, „ZKK”, nr 3 (128), 2016, s. 37-38.

70. Wydawnictwa na okoliczność 100-lecia II Liceum Ogólnokształcącego im. M. Konopnickiej w Zamościu, „ZKK”, nr 3 (128), 2016, s. 102-103.

71. W austriackim Zamościu, cz. VI – Rzemiosło, „ZKK”, nr 4 (129), 2016, s. 3-5.

72. W austriackim Zamościu, cz. VII – Fundusze miejskie, „ZKK”, nr 1 (130), 2017, s. 6-9.

73. Dole i niedole zamojskich mieszczan w latach 1809–1821, „ZKK”, nr 2 (131), 2017, s. 10-15.

74. Ustrój miejski Zamościa 1809–1821, cz. I, „ZKK”, nr 3 (132), 2017, s. 21-25, cz. II, „ZKK” nr 4 (133), 2017, s. 38-42.

75. Kultura i życie duchowe Zamościa w latach 1809-1821, „ZKK”, nr 1 (134), 2018, s. 57-61.

76. Historia zamiany Zamościa na dobra narodowe 1810-1821, cz. I, „ZKK”, nr 2 (135), 2018, s. 11-14., cz. II, „ZKK”, nr 1 (138), 2019, s. 9-17.

II. Rozprawy i szkice w czasopismach, periodykach i wydawnictwach zbiorowych

1. Przyczynek do sytuacji prawnej Żydów zamojskich od II połowy XVI do XIX wieku, „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego w Polsce”, nr 3 (99), lipiec – wrzesień 1976, s. 27-40.

2. Szkolnictwo wyższe, średnie i elementarne w Zamościu w XVIII i XIX wieku, „Przegląd Historyczno-Oświatowy”, R. XXI, nr 1 (79), Warszawa 1978, styczeń – marzec, s. 12-34.

3. Historia zamiany Zamościa na miasto rządowe – twierdzę 1810–1821, [w:] Rewaloryzacja Zamościa, Warszawa – Zamość 1979, s. 25-53.

4. Galicja i cyrkuł zamojski w świetle kopiariusza rozporządzeń urzędu cyrkularnego zamojskiego z lat 1782–1788, cz. I, [w:] Rewaloryzacja Zamościa, Warszawa – Zamość 1980, s. 24-60.

5. Społeczeństwo Galicji i cyrkułu zamojskiego w świetle kopiariusza rozporządzeń urzędu cyrkularnego z lat 1782–1788, „Studia Historyczne”, R. XXIII, z. 2 (89), 1980, s. 173-189.

6. Likwidacja zamojskiej twierdzy, [w:] Zamość. Z przeszłości twierdzy i miasta, pod red. Albina Koprukowniaka i A. A. Witusika, Lublin 1980, s. 193-200.

7. Rozplanowanie i zabudowa Zamościa w okresie Królestwa Kongresowego, [w:] Zamość miasto idealne. Studia z dziejów rozwoju przestrzennego i architektury pod redakcją Jerzego Kowalczyka, Lublin 1980, s. 142-167.

8. Odkrywca Światowida Zbruczańskiego, „Z Otchłani Wieków”, nr 3, 1980, s. 171-176.

9. Opracowanie rękopisu Mieczysława Potockiego „Zamość i jego instytucje pod względem dziejów religii i oświaty krajowej” Kociubińczyki 1862, „Konserwatorska Teka Zamojska”, Warszawa 1980, s. 1-64.

10. Mieczysław Ludwik Potocki – konserwator zabytków Galicji i historyk Zamościa, „Ochrona Zabytków”, R. XXXIV, nr 3-4 (134-135), 1981, s. 161-165.

11. Dziennik Ekonomiczny Zamojski (1803–1804) i jego redaktorzy Bazyli Kukolnik i Wojciech Gutkowski, „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej”, R. XXIII, nr 3, Wrocław 1984, s. 5-14.

12. Zamojska twierdza w latach 1809–1825, „Rocznik Zamojski”, t. I, Zamość 1984, s. 211-237.

13. Działalność publicystyczna i literacka pierwszej polskiej redaktorki Wandy Maleckiej 1800–1860, „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej”, R. XXIV, nr 4, 1985, s. 5-26.

14. Zagłada zamojskiej oberży, „Spotkania z Zabytkami”, kwartalnik popularno-naukowy. R. IX, nr 3-4 (21-22), 1985, s. 46-48.

15. Zamojskie skwery, ogrody i parki w XIX i XX wieku, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”, t. XXX, z. 1, 1985, s. 51-62.

16. Zamość w XIX stuleciu: 1. Zamojska twierdza w pierwszym dziesięcioleciu Królestwa Polskiego 1815–1825, 2. Zamojskie skwery, ogrody i parki w XIX i XX w., 3. Rozwój przestrzenny przedmieść Zamościa w latach 1580–1939, „Konserwatorska Teka Zamojska” (numer autorski), Warszawa – Zamość 1986, s. 7-31, 32-46, 48-129.

17. Odpowiedź na zarzuty i wątpliwości dra Jana Bujaka, „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej”, t. XXV, nr 4, Wrocław 1986, s. 149-150 [polemika na temat artykułu „Dziennik Ekonomiczny Zamojski…”].

18. Gmach Akademii Zamojskiej i jego służba miejscowemu szkolnictwu w drugiej połowie XVIII wieku, „Region Lubelski”, R. I, nr 3, 1986, wyd.1990, s. 131-145.

19. Fortyfikationen der Stadt Zamość vom 16. bis zum 19. Jahrhundert und ihre Restaurierung in den Jahren 1977 bis 1987, „Forschen, Erhalten, Pflegen, Nutzen Vom Umgang mit Wehrararchitektur, Wesel 1981-Wesel 1991, 10 Jahre Deutsche Gesellschaft für Festungsforschung e. V. Herausgegeben von Volker Schmidtchen, Band 10”, Wesel 1991, s. 337-360.

20. Budowle akademickie w Zamościu w czasach Jana Zamoyskiego, Akademia Zamojska w dziejach i życiu miasta, pod red. A. Urbańskiego i R. Szczygła, Zamość 1996.

21. Jakub Bobrowski, zapomniany malarz zamojski przełomu XVIII i XIX w., „Archiwariusz Zamojski”, 2004, s. 15-24.

22. Widok Zamościa Brauna z 1617 r. domniemaną kopią „malowania” Moranda z 1579 r., „Rocznik Przemyski – Historia”, t. XLVI, z. 4, 2010, s. 3-20.

III. Artykuły i szkice w ogólnopolskich i regionalnych tygodnikach społeczno-kulturalnych

1. Walerian Łukasiński, więzień twierdzy zamojskiej, „Sztandar Ludu”, R. XIX, nr 286 (9151), 1973, s. 4.

2. Gdy ratusz zamojski był więzieniem…, „Kamena”, nr 2 (540), 1974, s. 6-7.

3. Likwidacja twierdzy. 400 lat Zamościa, „Tygodnik Zamojski”(dalej: „TZ”), nr 6, 1979, s. 8-9.

4. Tajemnice zamojskiej Centralki, „Kamena”, nr 22 (690), 1979, s. 4-5 [historia największej kamienicy czynszowej w Zamościu z pocz. XX w.].

5. Jodko-Narkiewicz i jego łazienki (400 lat Zamościa), „TZ”, nr 8 (14), 1980, s. 9 [pierwsza połowa XIX w., okolice Bramy Szczebrzeskiej i Podgrobla].

6. Z życiorysów zabytków (400 lat Zamościa), „TZ”, nr 9 (15), 1980, s. 8-9 [historia zabudowy parceli Poczty Głównej przy ul. Kościuszki].

7. We wspomnieniach warszawianki (400 lat Zamościa), „TZ”, nr 10 (16), 1980, s. 5 [Zamość oglądany w połowie XIX w. oczami słynnej pamiętnikarki Pauliny Wilkońskiej].

8. Z przeszłości Akademii Zamojskiej (400 lat Zamościa), „TZ”, nr 12 (18), 1980, s. 6-9.

9. Pałacyk miejski i kamieniczka mieszczańska (400 lat Zamościa), „TZ”, nr 13 (19), 1980, s. 10-11 [zabudowa ul. Kościuszki w Zamościu].

10. W Księstwie Warszawskim (400 lat Zamościa), „TZ”, nr 17 (23), 1980, s. 8-9 [miasto na pocz. XIX w.].

11. Jatki i kuźnia przy Zamenhofa (400 lat Zamościa), „TZ”, nr 21 (27), 1980, s. 4-5.

12. Kanclerskie gody (400 lat Zamościa), „TZ”, nr 25 (31), 1980, s. 12 [zaślubiny hetmana Jana Zamoyskiego z Gryzeldą Batorówną].

13. Z dziejów oświaty (400 lat Zamościa), „TZ”, nr 30 (36), 1980, s. 6-7 [Akademia i szkoły istniejące w starym gmachu na początku XIX w.].

14. Zamojski Merkury w XVIII stuleciu (400 lat Zamościa), „TZ”, nr 31 (37), 1980, s. 4-6 [handel w Zamościu].

15. Życie towarzyskie i kulturalne Zamościa na przełomie XIX i XX wieku (400 lat Zamościa), „TZ”, nr 47 (53), 1980, s. 10-12.

16. Plac autobusowy (400 lat Zamościa), „TZ”, nr 50 (56), 1980, s. 10 [Plac Wolności – jego zabudowa i historia].

17. Zamość w powstaniu styczniowym, „TZ”, nr 2 (60), 1981, s. 11-12 [błędy drukarskie: „TZ”, nr 4 (62), 1981, s. 13].

18. Zamojski rozdział życia Marii Kazimiery, „Kobieta i Życie”, 29 (1978), 1983, s. 14-15 [o Marysieńce Sobieskiej].

19. Tajemnic kościoła ciąg dalszy, „TZ”, nr 39 (244), 1984, s. 7 [kościół w Szczebrzeszynie].

20. Okruchy zamku, „TZ”, nr 44 (258), 1984, s. 7 [zamek w Szczebrzeszynie].

21. Jeszcze o muzeum Ormian, „TZ”, nr 46 (260), 1984, s. 11.

22. Pierwsze pismo „nadobnych czytelniczek”, „Kobieta i Życie”, nr 6 (170), 1984 [„Bronisława” – czasopismo redagowane przez Wandę Malecką na początku XIX w.].

23. Łabuńki przed stu laty, „TZ”, nr 1 (267), 1985, s. 5.

24. Ach, co to był za ślub, „TZ”, nr 20 (286), 1985, s. 8-9 [zwyczaje ludowe na Zamojszczyźnie].

25. Frampol i inne, „TZ”, nr 30 (296), 1985, s. 5.

26. Zamojscy ułani powstania listopadowego, „TZ”, nr 46 (312), 1985, s. 6-9.

27. Tragiczny życiorys, „TZ”, nr 6 (324), 1986, s. 6-10 [o Walerianie Łukasińskim].

28. Był rok 1905, cz. 1 i 2, „TZ”, nr 45 (415), 1987, s. 7-9 [rewolucja 1905 r. w Zamościu].

29. Jeszcze jedna z attyką, „TZ”, nr 29 (399), 1987, s. 5-7 [sprostowanie pomyłki w tym artykule: Korespondencje, „TZ”, nr 32 (402), 1987, s. 6; historia kamienicy Tellaniego przy ul. Staszica, jedynej, dla której zachował się rysunek attyki z XVII stulecia].

30. Pomnik dla oratora, „TZ”, nr 10 (380), 1987, s. 6 [pomnik dla kanclerza Jana Zamoyskiego].

31. Inskrypcje na pomniku, „TZ”, nr 20 (390), 1987, s. 12 [pomnik Jana Zamoyskiego].

32. Akademia nieznana, „TZ”, nr 21 (391), 1987, s. 7-9 [Akademia w Zamościu].

33. Niech będzie pomnik. Lista kolejnych ofiarodawców na pomnik Jana Zamoyskiego, „TZ”, nr 6 (428), 1988, s. 4 [zdjęcie: Bogumiła Sawa-Sroczyńska odbiera dyplom z rąk prezydenta Zamościa Eugeniusza Cybulskiego].

34. Grodzka i Wiejska, cz. 1, „TZ”, nr 10 (432), 1988, s. 6-9 [nazewnictwo ulic Zamościa], cz. 2, „TZ”, nr 11 (433), 1988, s. 7-9 [nazewnictwo ulic Zamościa].

35. W sprawie pałacu, „TZ”, nr 15 (437), 1988, s. 7-9 [pałac w Zamościu].

36. Pomnik – ale jaki?, „TZ”, nr 17 (439), 1988, s. 8-9 [pomnik Jana Zamoyskiego].

37. Jeszcze o pomniku, „TZ”, nr 24 (446), 1988, s. 4 [pomnik Jana Zamoyskiego].

38. Jan Zamoyski i Radziwiłłowie, „TZ”, nr 40 (462), 1988, s. 8-9.

39. Ordynackie pogrzeby, „TZ”, nr 44 (466), 1988, s. 8-9 [błędy w artykule: Rozigrał się chochlik, „TZ”, nr 47 (469), 1988, s. 7].

40. Ogród profesora Milera, cz. 1, „TZ”, nr 17 (491), 1989, cz. 2, „TZ”, nr 18 (492),1989, s. 7, cz. 3, „TZ”, nr 19 (493), 1989, s. 7 [ZOO w Zamościu].

41. Wrześniowe bezdroża, cz. 1, „TZ”, nr 37 (511), 1989, s. 5; cz. 2, „TZ”, nr 38 (512), 1989, s. 5 [kampania wrześniowa mego ojca Michała Sawy].

42. Listopadowy nokturn, „TZ”, nr 45 (571), 1990, s. 6 [ostatnie lata życia ordynata Stanisława Kostki Zamoyskiego 1775–1856].

43. Z Zamościa rodem, „TZ”, nr 50 (576), 1990, s. 5 [o Julianie Surzyckim].

44. Kawałek życia, „TZ”, nr 51-52 (577-578), 1990, s. 14 [Zamość lat 60. i wcześniejszych, charakterystyczne typy ludzkie].

45. Banki w dawnym Zamościu, cz. 1, „Przegląd Kresowy”(dalej: „PK”, nr 9, 1990, s. 8-9; cz. 2, „PK”, nr 10, 1990, s. 9.

46. Województwo chełmskie w zwierciadle zabytkowej kartografii. Mapy z XVI i XVII wieku, „PK”, nr 14, 1990, s. 4.

47. Województwo chełmskie w zwierciadle zabytkowej kartografii. Mapy z XVIII stulecia, cz.1, „PK”, nr 15, 1990, s. 7-10; cz. 2, nr 16, 1990, s. 8-9.

48. Mapy województwa chełmskiego. Mapa Antona Mayera von Heldensfelda z początku XIX wieku, „PK”, nr 18, 1990, s. 8.

49 Mapy województwa chełmskiego. Między “Heldensfeldem” a mapą Kwatermistrzostwa Generalnego, „PK”, nr 24, 1990, s. 7 [mapy z XIX w.].

50. Mapy województwa chełmskiego. Mapa Kwatermistrzostwa Generalnego, „PK”, nr 32, 1990, s. 11 [połowa XIX w.].

51. Mapy województwa chełmskiego. Województwo chełmskie w oczach kartografów państw zaborczych, „PK”, nr 34, 1990, s. 11 [mapy XIX w.].

52. Jaśnie Wielmożni na Dorohusku, cz. 1, „PK”, nr 33, 1990, cz. 2, „PK”, nr 34, 1990, s. 9, cz. 3, „PK”, nr 35, 1990, s. 9, cz. 4, „PK”, nr 36, 1990, s. 10, cz. 5, „PK”, nr 37, 1990, s. 10 [historia pałacu w Dorohusku].

53. Nad Łopą, „PK”, nr 40-41, 1990, s. 5 [Łopiennik k. Krasnegostawu na początku XX w.].

54. Mapy województwa chełmskiego. Gdy szło nowe… (1846–1863), „PK”, nr 3 (44), 1999, s. 10-11.

55. Mapy województwa chełmskiego. Raczkujący kapitalizm (1863–1900), „PK”, nr 12 (53), 1999, s. 11.

56. Zamojskie łaźnie, „TZ”, nr 6 (584), 1991, s. 9.

57. Był sobie Magistrat. Reprezentacja, „TZ”, nr 11 (589), 1991, s. 4 [Magistrat w Zamościu w XVIII–XIX w.].

58. Był sobie Magistrat. Ratusz i spółka, „TZ”, nr 13 (591), 1991, s. 7-9 [władze miejskie w XVIII w. w Zamościu].

59. Był sobie Magistrat. W Księstwie Warszawskim 1809–1814, „TZ”, nr 14 (592), 1991, s. 8-9 [władze miasta Zamościa 1809–1814].

60. Był sobie Magistrat. Urząd Municypalny 1815–1830, „TZ”, nr 15 (593), 1991, s. 7-9 [ustrój miejski Zamościa].

61. Był sobie Magistrat. Kłopotliwy sublokator 1815–1830, „TZ”, nr 18 (596), 1991, s. 7-9.

62. Był sobie Magistrat. Powstanie listopadowe, „TZ”, nr 19 (597), 1991, s. 7.

63. Był sobie Magistrat. Sylwetki urzędników 1832–1866, „TZ”, nr 20 (598), 1991, s. 8-9.

64. Zesłaniec w sutannie, „TZ”, nr 5 (635), 1991, s. 14-15 [o Mikołaju Kulaszyńskim (1828–1901)].

65. Prima Aprilis Anno Domini 1960, „TZ”, nr 13 (643), 1992, s. 9 [prima aprilis w II Liceum Ogólnokształcącym im. Marii Konopnickiej w Zamościu].

66. Zamojskie styczniowe gromy, „Kronika Zamojska” (dalej: „KT”), nr 2 (38), 1992, s. 5 [o burzy atmosferycznej z 12 stycznia 1859 r.].

67. Oskalpowany kościół, „TZ”, nr 4 (687), 1993, s. 10 [o kościele Franciszkanów w Zamościu].

68. Była sobie Hyża, „TZ”, nr 12 (694), 1993, s. 9-11 [historia podzamojskiej wsi Hyża).

69. Oblężenie Zamościa, cz. l, „TZ”, nr 19 (701), 1993, s. 7-11 [oblężenie twierdzy w 1813 r.]; cz. 2, „TZ”, nr 20 (702), 1993, s. 7-11; cz. 3, „TZ”, nr 21 (703), 1993, s. 10-11.

70. Zaniedbany pomnik, „TZ”, nr 18 (700), 1993, s. 10 [pomnik ku czci więźniów obozu przejściowego z czasów II wojny światowej przy ulicy Lubelskiej w Zamościu].

71. Styczniowi powstańcy, „TZ”, nr 2 (736), 1994, s. 10.

72. Dyrektor i wychowawca, z cyklu: Zamojskie sylwetki, „KT”, nr 1 (106), 1994, s. 13 [o Kazimierzu Maciasie, dyrektorze II Liceum Ogólnokształcącego w Zamościu].

73. W kręgu Akademii Zamojskiej. Z notatnika badaczy przeszłości, „KT”, nr 22 (160), 1994, s. 1.

74. Kościuszko w Zamościu, „TZ”, nr 3 (737), 1994, s. 10.

75. Pomnik Kościuszki, „TZ”, nr 10 (744), 1994, s. 11 [projekt pomnika w Zamościu XIX w.].

76. Akademickie niedyskrecje, „TZ”, nr 13 (747), 1994, s. 12 [Akademia w Zamościu].

77. Katownia w byłym domu misjonarzy, „TZ”, nr 15 (749), 1994, s. 6 [historia ul. Żeromskiego w Zamościu, zdjęcie archiwalne z XIX w.].

78. Virtuti dla Joanny, „TZ”, nr 18 (752), 1994, s. 10 [o markietance Joannie Żubrowej, walczącej w Zamościu w 1809 r.].

79. Młodość parku, „TZ”, nr 19 (753), 1994, s. 10 [Park Miejski w Zamościu].

80. Klaryski i szarytki, „TZ”, nr 26 (760), 1994, s. 8 [klaryski i szarytki w Zamościu].

81. Zamojska mogiła Chmielnickiego, „TZ”, nr 40 (774), 1994, s. 9.

82. Miłość ojczyzny prawdziwa…, „TZ”, nr 50 (784), 1994, s. 11 [cela Łukasińskiego w Zamościu].

83. Zastał Zamość drewniany…, „TZ”, nr l (787), 1995, s. 11 [o Tomaszu Zamoyskim (1594–1638)].

84. Więźniowie na przedmieściu, „TZ”, nr 4 (790), 1995, s. 11 [historia więzienia w Zamościu].

85. Rycerze św. Floriana, „TZ”, nr 7 (793), 1995, s. 1 [z przeszłości straży pożarnej w Zamościu].

86. Baraki, „TZ”, nr 10 (796), 1995, s. 9 [tanie mieszkania komunalne w Zamościu w okresie międzywojennym].

87. Rzeźnia nad Topornicą, „TZ”, nr 15 (801), 1995, s. 12 [zamojska rzeźnia na przełomie XIX i XX w.].

88. Trakty i wertepy nauki, „TZ”, nr 24 (810), 1995, s. 5 [sesja naukowa z okazji jubileuszu 400-lecia Akademii Zamojskiej].

89. Trakty i wertepy nauki – odpowiedź, „TZ”, nr 27 (813), s. 10.

90. W przybytku Hipokratesa. Korespondencja własna z zamojskiego szpitala, „TZ”, nr 33 (819), 1995, s. 6.

91. Owadzie plagi ongiś i dziś, „Kronika Tygodnia – Magazyn Zamojski”(dalej: „KT-TM”), nr 21 (230), 1996, s. 5.

92. Zamojski pręgierz, „KT-MZ”, nr 23 (232), 1996, s. 14.

93. Jana Zamoyskiego noce i dnie, cz. 1, „KT-MZ”, nr 24 (233), 1996, s. 14, cz. 2, „KT-MZ”, nr 25 (234),1996, s. 14, cz. 3, „KT-MZ”, nr 26 (235), 1996, s. 14, cz. 4, „KT-MZ” nr 27 (236), 1996, s. 14, cz. 5, „KT-MZ”, nr 28 (237), 1996, s. 14, cz. 6, „KT-MZ”, nr 29 (238), 1996, s. 14, cz. 7, „KT-MZ”, nr 30 (239), 1996, s. 14, cz. 8, „KT-MZ”, nr 31 (240), 1996, s. 14, cz. 9, „KT-MZ”, nr 32 (241), s. 14.

94. Bazylianie, Kiełbińscy i inni, cz. I, „KT-MZ”, nr 30 (239), 1996, s. 14, cz. II, „KT-MZ”, nr 31 (240), 1996, s. 14, cz. III, „KT-MZ”, nr 32 (241), 1996, s. 14, cz. IV, „„KT-MZ””, nr 33 (242), 1996, s. 14.

95. Świetne tradycje rudery, cz. I, „KT-MZ”, nr 36 (245), 1996, s. 14, cz. II, „KT-MZ”, nr 37 (246), 1996, s. 14; cz. III, „KT-MZ”, nr 43 (252), 1996, s. 14.

96. Silniejsze niż Oświęcim, cz. I, „KT-MZ”, nr 42 (251), 1996, s. 14.

97. Zamojska „Kropla Mleka”, „KT-MZ”, nr 46 (255), 1996, s. 14.

98. Zamojskie klaryski, cz. I, „„KT-MZ””, nr 47 (256), 1996, s. 14, cz. II, „KT-MZ”, nr 48 (257), 1996, s. 14.

99. Bernardo Morando, cz. I, „KT-MZ”, nr 50 (259), 1996, s. 14.

100. Morando – projektant i budowniczy, cz. II, „„KT-MZ””, nr 51-52 (260-261),1996, s. 20.

101. Morando i jego kamienice, cz. III, „KT-MZ”, nr 53 (262), 1996, s. 14.

102. Kamienica „morandowska”, ul. Staszica 25, cz. IV, „KT-MZ”, nr 1 (263), 1997, s. 14.

103. Bernardo Morando, cz. V, „KT-MZ”, nr 2 (264), 1997, s. 14.

104. Pójdź dziecię, ja cię uczyć każę (ale po rosyjsku)!, „KT”, nr 7 (269), 1997, s. 16.

105. Spacerkiem po dziewiętnastowiecznym Zamościu, „KT” nr 8 (270), 1997, s. 15.

106. Chory talent, „KT”, nr 16 (278), 1997, s. 5.

107. Pałac w Stryjowie, „KT”, nr 16 (278), 1997, s. 12.

108. Zamojscy majowi solenizanci, „KT”, nr 18 (280), 1997, s. 9.

109. Zamojska Czarna Madonna, cz. I, „KT”, nr 19 (281), 1997, s. 19; cz. II, „KT”, nr 20 (282), 1997, s. 10.

110. Seminarzyści, „KT”, nr 22 (284), 1997, s. 7.

111. Gdy Zamość był twierdzą, „KT”, nr 22 (284), 1997, s. 19.

112. Czarnej Madonny droga do katedry, „KT”, nr 23 (285), 1997, s. 17.

113. Zamojski wolny rynek dawno temu, „KT”, nr 23 (285), 1997, s. 18.

114. Zamojskie Lata Teatralne w XIX w., „KT”, nr 24 (286), 1997, s. 4.

115. Infułatka w Zamościu, „KT”, nr 25 (287), 1997, s. 18.

116. Zamojskie bractwa religijne w XVII i XVIII wieku, „KT”, nr 27 (289), 1997, s. 18.

117. Białobrzegi, „KT”, nr 23 (423), 2001, s. 17.

118. Kolekcjoner od zawsze, „KT”, nr 23 (423), 2001, s. 17.

119. Białowola, „KT”, nr 24 (424), 2001, s. 11.

120. Siedliska, „KT”, nr 25 (425), 2001, s. 4.

121. Bortatycze, „KT”, nr 26 (426), 2001, s. 12.

122. Chyża, „KT”, nr 27 (427), 2001, s. 12.

123. Jatutów, „KT”, nr 28 (428), 2001, s. 5.

124. Lipsko, „KT”, nr 30 (430), 2001, s. 17.

125. Płoskie, „KT”, nr 31 (431), 2001, s. 17.

126. Sitaniec, „KT”, nr 32 (432), 2001, s. 11.

127. Mokre, „KT”, nr 33 (433), 2001, s. 9.

128. Żdanów, cz. I, „KT”, nr 38 (438), 2001, s. 24, cz. II, „KT”, nr 39 (439), 2001, s. 17.

129. Nowa opowieść o Starej Bramie, „KT”, nr 11 (899), 2009, s. 9.

130. Stylowe piękno starego Zamościa, „KT”, nr 14 (1267), 2016, s. 12-13 [artykuł Bogdana Nowaka o Bogumile Sawie i jej znalezisku – zdjęciach Adama Lenkiewicza z 1938 r.].

IV. Publikacje książkowe:

  1. Akademia Zamojska 1594-1994. Nauczyciele i wychowankowie Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Zamoyskiego w Zamościu 1916-1998, Zamość 1998.

  2. Dziewczęta w fartuszkach czyli Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące im. Marii Konopnickiej w Zamościu 1916-1970, Zamość 2000.

  3. Maria Cieślak.: Pamiętniki zamojskiej licealistki 1941-1950, Zamość 2000.

  4. Dziewczęta w fartuszkach, czyli gimnazjum i liceum ogólnokształcące im. Marii Konopnickiej w Zamościu 1916–1970, wyd. II poprawione, Zamość 2016.

  5. Uczniowie bez mundurków, czyli II Liceum Ogólnokształcące im. Marii Konopnickiej w Zamościu 1970–2000, Zamość 2016.

  6. Zamość 1772–1866, tom I – Tekst, tom II – Ilustracje, Zamość 2018.

  7. Noce i dnie Zamościa XVI-XX w. tom I, Zamość 2018.

W maszynopisie niepublikowane:

Sawa-Sroczyńska Bogumiła: Przemiany miasta Zamościa w latach 1772-1866.

Rozprawa doktorska napisana w Zakładzie Historii Nowożytnej UMCS pod kierunkiem prof. dra Tadeusza Mencla Lublin, 1978 ss. 641

  

 

Zdjęcia z  zasobów p. Bogumiły Sawy
Tekst i zdjęcia: Ewa Lisiecka

Składam serdeczne podziękowania Ewie Dąbskiej za użyczenie materiałów, zdjęć oraz korektę artykułu.

Polecamy także nasz artykuł na temat jednej z ostatnich publikacji Pani dr Bogumiły Sawy (link poniżej):

Zamość 1772-1866.