Wieś Polany rozciąga się na krawędzi Roztocza Środkowego, w Gminie Krynice. Jest to miejscowość ukraszona wręcz malowniczymi krajobrazami, licznymi pagórkami; polami pociętymi miedzami oraz jarami i debrami. W 1937 r., na niedługo przed II wojną światową, wyznaczono w Polanach drogi i dzielnice, prawie jak w mieście. Powstały przysiółki wsi o nazwach: Stara Wieś; Staropole; Wronczy Lasek; Przymiarki; Paświsko; Koroszczyna; Kuźmówka, Namulisko; Nowiny; Namule i Zaszylina. Właśnie w Zaszylinie, za lasem nad łąkami stał na początku XX w. dom rodzinny Basajów. Tu właśnie 24 listopada 1917 r. przyszedł na świat Stanisław Kraska vel Basaj, przyszły partyzant o pseudonimie „Ryś”. Dzisiaj po tym domu nie ma już nawet fundamentów i tylko miejscowi potrafią wskazać to miejsce. Przed trzema laty dla uczczenia pamięci Stanisława Basaja i jeszcze dwóch innych żołnierzy BCh z Polan, ufundowano tablicę pamiątkową, która znajduje się na Domu Ludowym w Polanach.
W listopadzie 2017 r., w setną rocznicę urodzin Stanisława Basaja, Społeczność Gminy Krynice uczciła jego pamięć w szczególny sposób. W uroczystości zaangażowały się następujące instytucje: Urząd Gminy Krynice; Ogólnopolski Związek Żołnierzy Batalionów Chłopskich; Koło Gminne Krynice; Biblioteka w Krynicach oraz Mieszkańcy okolicznych wsi, w tym wsi Polany. Uroczystości w Gminie Krynice trwały cały tydzień tj. od 19 do 26 listopada 2017 r. W niedzielę 19. 11. 2017 r. o godz. 14:00, w Kościele Parafialnym w Krynicach odprawiona została Msza Święta w intencji Stanisława Basaja. Mszę zamówioną przez Ogólnopolski Związek Żołnierzy Batalionów Chłopskich i Koło Gminne w Krynicach odprawił ks. kanonik Zbigniew Mazurek. Po mszy Wójt Gminy, p. Janusz Bałabuch wraz z członkami O. Z. Ż. B. Ch. złożyli pod tablicą pamiątkową w Polanach wieńce i zapalili znicze. Obchodom towarzyszyła wystawa poświęcona Stanisławowi Basajowi, przygotowana przez Bibliotekę Publiczną w Krynicach, gdzie można ją było oglądać od 19 do 26 listopada 2017 r., a obecnie do połowy grudnia 2017 r.
Dalsze obchody odbywały się w Polanach w dniu 26. 11. 2017 r. Mieszkańcy wsi także Mszą Świętą w Kaplicy w Polanach zainaugurowali kolejny etap tygodniowych uroczystości poświęconych Stanisławowi Basajowi. O godz. 14:30 rozpoczęło się nabożeństwo poprowadzone przez ks. Zbigniewa Mazurka. W modlitwie zgromadzeni połączyli się w intencji odnalezienia pochówku Stanisława Basaja. Ksiądz proboszcz przypomniał sylwetkę i bohaterską walkę partyzantów z I Oddziału B.Ch. Stanisława Basaja w czasie II wojny światowej, jego męczeńską śmierć i bezimienny pochówek. Po mszy, przy tablicy poświęconej partyzantom B. Ch., Szymon Lupa z Orkiestry Młodzieżowej z Białowoli odegrał na trąbce hymn Batalionów Chłopskich. Goście złożyli kwiaty, zapalili znicze i położyli „kamienie pamięci”. Dalsze uroczystości przebiegały w świetlicy Domu Ludowego w Polanach.
Rolę gospodarza uroczystości w Polanach przejęło Koło Gospodyń Wiejskich z Polan z przewodniczącą p. Teresą Sachajko. Zaproszeni goście: poseł Ziemi Zamojskiej – p. Sławomir Zawiślak; Wójt Gminy Krynice – p. Janusz Bałabuch i prezes Koła Przewodników Terenowych PTTK O/Zamość im. Róży i Jana Zamoyskich – p. Maria Rzeźniak nakreślili w swoich wypowiedziach tło historyczne wydarzeń ostatniej wojny światowej, bohaterską postawę społeczności wiejskiej w walce z okupantem, w tym m.in. z Polan. Stanisławowi Basajowi poświęcono pieśni partyzanckie w wykonaniu chóru z Gminnego Ośrodka w Krynicach, wiersze recytowane przez Marię Jamroż, Szymona Lupę i innych mieszkańców Polan. Uroczystość zaszczyciła także swoją obecnością 93 letnia mieszkanka Polan, która obecnie mieszka w Zamościu, Pani Sabina Słopska, sanitariuszka oddziałów partyzanckich spod Zaboreczna i Róży. Długo przeciągnęły się rozmowy i wspomnienia przy ciepłym posiłku, do którego zaprosili swoich gości Gospodarze wsi Polany.
————————————————————————————————————————— Przewodników z Koła w Zamościu zainteresowała informacja na temat „Szlaku Edukacyjno-Historycznego Batalionów Chłopskich”, którego trasa będzie przebiegać przez Polany. Zgłoszona do konkursu inicjatywa lokalnych działaczy wygrała i zostały im przydzielone środki na wykonanie. Początek szlaku wyznaczono przy pomniku BCh w Krynicach. Dalej biegnie dawnym gościńcem nad zalewem w kierunku Polan. Po drodze szlak mija Figurę Matki Bożej z 1906 r. i kieruje na Starą Wieś, a dalej w kierunku Kolonii Podgóry. Jeszcze w 1918 r. stała tutaj na rozstaju dróg karawaka, upamiętniająca ofiary tyfusu i strzegąca wieś przed zarazą. Szlak doprowadza następnie do miejsca urodzenia Stanisława Basaja. Wąwozem wyprowadza pod górę i kieruje do świetlicy w Polanach. W styczniu 2018 r. Dom Ludowy w Polanach będzie obchodzić 50 lecie swojego istnienia. Gospodarze zdradzają nam swoje zamysły: w budynku gospodarczym po byłej szkole podstawowej chcą zorganizować Lokalną Izbę Pamięci Batalionów Chłopskich.
Relacja i zdjęcia: Maria Jamroż, Ewa Lisiecka