Michał Pieszko – prelegent i wykładowca.

Michał Pieszko (1890-1969) to niezwykle barwna i popularna postać w Zamościu. Przez 50 lat był nauczycielem w zamojskim Gimnazjum Męskim. Urodzony Lwowiak. Ukończył Uniwersytet Lwowski. W Zamościu uczył geografii i historii. Wszechstronne zainteresowania Michała Pieszki stawiały go w czołówce zamojskich społeczników i aktywistów XX w. Jedną z form jego działalności było nauczanie pozaszkolne. „Wygłosił setki referatów, prelekcji, pogadanek” –  podkreśla Andrzej Kędziora w Zamościopedii.

W ostatnim czasie Biblioteka Narodowa w Warszawie, w ramach udostępniania swoich zbiorów, zdigitalizowała m.in. zamojskie afisze z lat 30-tych XX w., informujące o odczytach i referatach wygłoszonych przez prof. Michała Pieszkę w Zamościu.  Najstarszy z dostępnych obecnie druków pochodzi z 1925 r. Wydany przez Drukarnię Sejmiku Zamojskiego zawiadamia o wykładzie profesora, wygłoszonym w zamojskim gimnazjum męskim w niedzielę 1.III.1925 r. Spotkanie zorganizowało T.N.S.W. (Towarzystwo Nauczycielstwa Szkół średnich i Wyższych) w Zamościu. Tytułem wykładu był „Zamość w latach 1772-1809.”

W styczniu i lutym 1926 r. z inicjatywy Zarządu Koła Polskiej Macierzy Szkolnej i T.N.S.W. w Zamościu profesor Pieszko wygłosił w sali kino-teatru „Stylowy” i Gimnazjum Męskim kolejne odczyty. Styczniowy był poświęcony setnej rocznicy śmierci Stanisława Staszica i towarzyszył mu pokaz „obrazów świetlnych.” Odczyt nosił tytuł „Stanisław Staszic jako wzór obywatela demokratycznej Polski”. Lutowy odczyt dotyczył historii regionu: „Zamojszczyzna w czasie potopu szwedzkiego (1655-1660).”

Dużą aktywność profesora Michała Pieszki w sferze kształcenia pozaszkolnego w Zamościu potwierdzają także wykłady z 1927 r. Dotychczas znane są dwa afisze informujące o marcowych odczytach, zorganizowanych przez Towarzystwo Wiedzy Wojskowej w Zamościu. W dniu 6.III.1927 r. odczyt dotyczył „Twierdzy Zamojskiej w latach 1580-1772”, a 13.III.1927 r.  profesor powtórzył odczyt dla kolejnej rzeszy zainteresowanych mieszkańców Zamościa.

Zachował się także afisz z 19.II.1939 r. informujący o inicjatywie Miejskiej Komisji Oświaty Pozaszkolnej, która w ramach tzw. Uniwersytetu Niedzielnego, utworzonego na przełomie lat 1938/39, zorganizowała prelekcje na temat „Legiony Dąbrowskiego a Legiony Piłsudskiego„, którą wygłosił prof. M. Pieszko. Uniwersytet Niedzielny zorganizowano w celu dokształcania licznej rzeszy pracowników fizycznych w mieście, a jego prelegentami byli przedstawiciele miejscowej inteligencji, w tym także profesor Michał Pieszko.

opracowanie: Ewa Lisiecka