Tatarynówka

Na podstawie relacji Joanny Żubrowej, pochodzącej z jej rękopisu z 1828 r. wiemy, że w XVIII w. Tatarynówka była majątkiem dzierżawionym przez Jana Pasławskiego (ojca Joanny) . Tam zmarł kiedy Joanna miała 12 lat. Z zapisków w rękopisie Joanny Żubrowej wiemy także, że wieś Tatarynówka znajdowała się o dwie mile od Berdyczowa, miejsca zamieszkania Pasławskich. (…) miałam natenczas lat 12, kiedy ojciec mój włócząc się po dzierżawach umarł we wsi Tatarynówce, którą trzymał w dzierżawie, dwie mile od Berdyczowa odległe prawie wtenczas (…)

Mapka Guberni Wołyńskiej udostępniona przez Bibliotekę Narodową (Polona).

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Ciekawy epizod udało się wyszukać w internecie, który łączy wyżej wspomnianą Tatarynówkę z Tadeuszem Kościuszko. Otóż na stronie internetowej: fundacjakosciuszki.pl znajduje się informacja, że Tadeusz Kościuszko nocował w tym majątku. Zdarzenie to miało miejsce 18 maja 1792 r. Nie mamy potwierdzenia, czy w tym czasie dzierżawcą Tatarynówki był Jan Pasławski. Wiemy natomiast z całą pewnością z relacji Joanny Żubrowej, że jej ojciec zmarł w tym właśnie majątku dwa lata później, czyli w 1794 r.

„Ojciec mój był w stopniu porucznika w czasie Konfederacji Barskiej (…)” – wspomina Joanna Żubrowa w swoim rękopisie z 1828 r. Nie jest wykluczone, że Jan Pasławski był czynnym uczestnikiem Konfederacji Barskiej. Nic ponadto nie wiemy ze wspomnień Joanny Żubrowej na temat przebiegu jego służby wojskowej, ale późny ożenek w wieku lat 60 świadczy, że wcześniej mógł być zaangażowany w sprawy niepodległości Rzeczypospolitej. Wszak właśnie tutaj, pod Berdyczowem, który odparł trzykrotnie oblężenie Rosjan w 1768 r., sam Kazimierz Pułaski wraz z 700 konfederatami i 800 cywilami przetrwali aż 17 dni w Klasztorze (Fortecy) Karmelitów Bosych. Joanna Żubrowa urodziła się w Berdyczowie i mieszkała tam z rodzicami i rodzeństwem zanim wyszła za mąż i przeniosła się do Żytomierza, odległego od Berdyczowa o 44 km.

Tatarynówka, ta niewielka miejscowość koło Słobodyszcz, niedaleko Berdyczowa odegrała jak widać ważną rolę w życiu naszych bohaterów. Tereny byłej Guberni Wołyńskiej wchodziły w skład dawnych włości Tyszkiewiczów, potem Radziwiłłów. Do kogo należał majątek Tatarynówka kiedy dzierżawił go Jan Pasławski, może uda się jeszcze ustalić, tym bardziej, że chyba opisał tę posiadłość Roman Aftanazy. Tatarynówka, podobnie jak nieodległe Słobodyszcze, leżała w czasach Joanny Żubrowej w Guberni Wołyńskiej; parafii Trojanów w dekanacie Żytomierz. Obecnie ta miejscowość na Ukrainie nosi nazwę Ozeryanka (na wysokości miejscowości Kodnia). Poszukiwania wokół Joanny Żubrowej trwają nadal.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

1791-09-09 do 10.11
bierze udział w manewrach pod Bracławiem nad rzeką Boh
1792-05-10
zostaje dowodcą dywizji
1792-05-16
obozuje w Niemirowie
1792-05-17
nocuje we wsi Lopatyn koło Niemirowa
1792-05-18
gdy wojska rosyjskie wkraczają do Rzeczpospolitej, nocuje we wsi Tatarynówka koło Słobodyszcz niedaleko Berdyczowa
1792-05-24
wycofuje się z Tetyjowa pod Pohrebyszcze a następnie do Przyłuki

Kalendarium Kościuszkowskie

 opracowanie:Ewa Lisiecka