Dzięki zdigitalizowaniu niektórych dokumentów przez Bibliotekę Narodową w Warszawie uzyskaliśmy dostęp do niezwykle ciekawych druków/afiszy związanych z Zamościem i osobą Marszałka Józefa Piłsudskiego. W większości informują o zapowiedziach odczytów w Zamościu różnych osób m.in.: Michała Pieszki; Zygmunta Dąbrowskiego; Tadeusza Wieniawy-Długoszowskiego i Jerzego Lewickiego. Przedział czasowy tych odczytów zamyka się w latach: 1923r. ; I-III 1939 r. Kolekcję druków uzupełniają odezwy: jedna z 1917 r. wydana w Zamościu z okazji uczczenia trzeciej rocznicy wypowiedzenia walki o niepodległość (w VIII 2017 r. minie 100 od jej wydania), druga z 1918 r. oraz trzecia z 1930 r. z warszawskiej drukarni (przypuszczalnie znana także w zamojskim środowisku) . Oto one w układzie chronologicznym:
- adres wydawniczy: [Zamość: s.n. 1917] ([s.l.:s.n]) – wymiary: 33×48 cm
Rodacy!! Celem uczczenia 3-ej rocznicy wypowiedzenia walki o niepodległość Polski i wkroczenia do Królestwa strzelców Piłsudskiego, w niedzielę dnia 5-go sierpnia r.b. odbędzie się w kościele nabożeństwo, a następnie w sali Oaza o godz. 1-ej objaśniające przemówienia, oraz śpiewy i deklamacje, na które zaprasza Zamojski Komitet. Kupujcie znaczek na korzyść Legjonistów.
2. Druk ulotny z 1930 r. wyd. Warszawa: Druk. Współczesna
Obywatele zastanówcie się !
Prasa niemiecka i sowiecka występują przeciwko Piłsudskiemu i życzą zwycięstwa opozycji! Wie ona, że zwycięstwo opozycji wywołałoby anarchię i osłabiłoby siłę oporu Polski wobec zamiarów rewizji Jej granic! Obywatele strzeżcie się, abyście swemi głosami nie pomogli do urzeczywistnienia dążeń wrogów Państwa Polskiego! Głosujmy na listę Bloku Bezpartyjnego Nr 1.
3. Druk z 1923 r. Zamość: Druk. Sejmiku Zamojskiego wymiary druku: 33x 50 cm
W dniu 18 listopada 1923 r. (Niedziela) o godz. 4 pop. w sali Rady Miejskiej w Zamościu publicysta i dziennikarz Tadeusz Wieniawa Długoszewski wygłosi odczyt p.t. „Legendy Piłsudskiego”. Bilety w cenie 50.000 i 100.000 Mk (dla uczącej się młodzieży 30.000 Mk) wcześniej nabywać można w cukierni W-go Puszczyńskiego – przed odczytem przy wejściu na salę.
Wydaje się, że na plakacie pomylono nazwisko – przypuszczalnie chodzi tu o Tadeusza Wieniawę- Długoszowskiego, dalszego krewnego Bolesława Wieniawy- Długoszowskiego, który był osobistym adiutantem Józefa Piłsudskiego. Zamościopedia Andrzeja Kędziory wspomina, że….. zwyczajowo rozprowadzano w Cukierni Puszczyńskiego (Żeromskiego 22) bilety na imprezy kulturalne, co powyższy druk potwierdza.
4. Afisz Zamość: nakł. Magistrat, 1939 (Zamość: Druk. Rady Powiatowej) rozmiar 57×95 cm
Miejska Komisja Oświaty Pozaszkolnej. Uniwersytet Niedzielny. W niedzielę, dnia 22 stycznia 1939 r. wygłosi czwartą prelekcję na temat Ideologia Marszałka Józefa Piłsudskiego p. Jerzy Lewiński. Sala Rady Miejskiej. Początek punktualnie o godz. 15-ej (3 po poł.). Komitet Wykonawczy.
5. Nakładca: Magistrat 1939 (Zamość: Druk. Rady Powiatowej) rozm. 55×95 cm
Miejska Komisja Oświaty Pozaszkolnej. Uniwersytet Niedzielny. W niedzielę 19-lutego 1939 r. prelekcję na temat: Legiony Dąbrowskiego a Legiony Piłsudskiego wygłosi p. prof. Michał Pieszko. Zarządy Związków Kombatanckich wzywają swych członków do przybycia na wykłady. Sala Rady Miejskiej. Wejście bezpłatne. Początek punktualnie o godz. 15-ej (3 po poł).
Komitet Wykonawczy.
6. Adres wydawniczy: Magistrat. 1939 Zamość: Druk. Rady Powiatowej rozmiary druku: 55×95 cm
Miejska Komisja Oświaty Pozaszkolnej. Uniwersytet Niedzielny. W niedzielę, dnia 19 marca 1939 r. w dniu Imienin Marszałka Józefa Piłsudskiego dwunasty wykład na temat: „Pieśni Legionowe” wygłosi p. prof. Zygmunt Dąbrowski. Wykład poprzedzi recytacja utworów Marszałka Józefa Piłsudskiego oraz deklamacje. Orkiestra Straży Pocztowej wykona część koncertową. Zarządy Związków Kombatanckich wzywają swych członków do przybycia na wykład. Sala Rady Miejskiej. Wejście bezpłatne. Początek o godz. 15-ej. Komitet Wykonawczy.
7. Druk Adres wydawniczy:[Zamość : s.n.], 1918 ([s.l. : s.n.])
Rodacy! Najdostojniejsza Rada Regencyjna wydała manifest o utworzeniu niepodległego Państwa Polskiego zjednoczonego z trzech zaborów z dostępem do morza. Obecnie losy ojczyzny naszej spoczywają już w naszych rękach! Okażmy się godnymi obywatelami wolnej niepodległej Polski i stańmy wszyscy w szeregach, by piersią swą bronić Ją od wrogów zewnętrznych a utrzymać ład i porządek wewnątrz kraju. Komitet organizacyjny Straży obywatelskiej gorąco wzywa wszystkich czujących i myślących po polsku obywateli miasta, by poparli zapoczątkowane już prace tworzenia Straży obywatelskiej i tłumnie zapisywali się do jej szeregów. Rodacy! Niech zamilknie w tej dziejowej chwili wszystko co nas dzieli i podporządkujmy się jednemu tylko hasłu: WOLNA NIEPODLEGŁA ZJEDNOCZONA POLSKA. Komitet Organizacyjny Straży obywatelskiej w Zamościu 10 października 1918 r.
Więcej na temat pobytu Józefa Piłsudskiego w Zamościu oraz pamiątek po Marszałku rozproszonych na terenie Zamojszczyzny i Polski tutaj: http://ewa.lisieccy.pl/index.php?/category/65
opracowanie: evel