Ordynacja Zamojska – służba dworska na początku XIX wieku

Etat służby w dworach w Zamościu, Klemensowie i Zwierzyńcu  w latach 1808-13
Podano wszystkich pracowników na umowie, opłacanych z kasy Ordynacji Zamojskiej.
                             Służba na dworze zamojskim
  1. marszałek dworu – Andrzej Stepowski (Stępowski),
  2. archiwista – Mikołaj Stworzyński (wyznania greko-katolickiego), był osobistym archiwistą ordynata, oprócz niego był archiwista w Zarządzie Ordynacji,
  3. pisarz – Anzelm Kuszel (do czerwca 1809 roku), w końcu 1809 roku oficjalista szpitala wojskowego w Zamościu,
  4. introligator – Franciszek Frydrych Melin, od 1810 roku w Zwierzyńcu,
  5. szwajcar (odźwierny) – Jan Surma (do czerwca 1809 roku), od końca 1809 roku rzemieślnik kunsztu rzeźniczego w Zamościu,
  6. lokaj – Sebastian Grabowski, otrzymywał dodatkowo liberię: frezja, kurtka, surdut, spodnie, kamizelka, trzewiki,
  7. praczka w pralni pańskiej – żona Grabowskiego,
  8. szafarz – Michał Jachowski, otrzymywał dodatkowo: surdut, spodnie, płaszcz, czapkę i buty,
  9. kucharz – Stanisław Ber, zmarł w 1812 roku w Szczebrzeszynie jako były kuchmistrz ordynatów,
  10. kominiarze – Józef Ankier i Bergier,
  11. gracjaliści (otrzymywali zasiłek): Stanisław Chinc, Wojciech Deboli – stolnik; Mikołaj – piwniczny; Maciejowa Wędkowska; Jackowa stróżowa; dodatkowo od czerwca 1809 roku Antoni Zdziobło (Ździobło) – froter i Maciej Cybulski – furman
    Klemensów, pałac Zamoyskich, Fotopolska. eu.
Służba w Zamościu, Klemensowie i Zwierzyńcu
  1. murgrabiowie zarządzający siedzibami ordynatów:
– Zamość – Franciszek Dowiakowski,
– Klemensów – Sebastian Smagalski,
– Zwierzyniec – Filip Misiaczkiewicz,
  1. froterzy:
– Zamościu – Antoni Zdziobło (od czerwca 1809 roku gracjalista i froter w Klemensowie), Wawrzyniec Krawczyński, Sebastian Giecal; dodatkowo od czerwca 1809 roku Maciej Wasąg i Sebastian Gradzik,
– w Klemensowie – Maciej Kutton z Iwanem Wasilewskim od czerwca 1809 roku tylko Maciej Kutton,
główni froterzy otrzymywali liberię:
– Wawrzyniec Krawczyński frezja, płaszcz, kurtka, surdut, spodnie, kamizelkę,
– Sebastian Gradzik i  Maciej Kutton: płaszcz, kurtka, surdut, spodnie, buty,
  1. strażnicy (raczej stróżowie):
– Zamość: Dominik, Antek Lis, Kasper Różański, Ignacy Dechnik (wszyscy czterej do czerwca 1809 roku), Antoni Malinowski; dodatkowo od czerwca 1809 roku Paweł Szewski, Józef Magryta,
– Klemensów: Antoni Czuba, Wojciech Bartnik,
– Zwierzyniec: Kazimierz Adamkiewicz,
otrzymywali: dwóch w Zamościu – spodnie, kapota, żupan, czapka, buty; czterech – surdut, spodnie, płaszcz, czapka i buty,
  1. furmani:
– dworscy w Zamościu: Tomasz Faliński stary, Maciej Cybulski (od czerwca 1809 roku gracjalista); dodatkowo od czerwca 1809 roku Mateusz Wysokiński,
– przy stajni w Zamościu: Rafał Osmulski,
furmani dworscy otrzymywali: surdut, spodnie, płaszcz, czapka i buty; furman stajenny: pieniądze na liberię,
  1. Stajenni (jednocześnie furmani): w Zamościu od czerwca 1809 roku: Tomasz Faliński stary, Mateusz Wysokiński,
Przyjęcie w 1809 roku, w pałacu zamojskim księcia Józefa Poniatowskiego na obiad kosztowało 45 zł i 6 gr., w tym roku Juzinowski kaleka z Tarnogrodu dostał roczną zapomogę 50 zł.
Ogrody w Zamościu, Janowicach, Klemensowie, Sitańcu i Zwierzyńcu w latach 1808-13
  1. Ogród w Janowie (ozdobny):
–  ogrodnicy Jan Ziemba, Wawrzyniec Brzuś,
  1. Ogród w Klemensowie (fruktowy):
– ogrodnik Hipolit Le Gross (do czerwca 1809 roku),
– ogrodniczki (pomocnicy ogrodnika): Stanisław Sawiński (5 miesięcy) do czerwca 1809 roku, Maciej Grudzik, Mateusz Suchacki, Kasper Kołtun do czerwca 1809 roku, Dominik Basiński (10 miesięcy), od czerwca 1809 roku Wnuk,
– furman Józef Magryta; dodatkowo od czerwca 1809 roku Jan Zabiciel,
– parobkowie: Stefan Pulis, Jakub Mróz, Jan Panczewicz,
  1. Ogród w Sitańcu (włoszczyzna i oranżeria):
– ogrodnik – Jan Szukalski,
–  ogrodniczki: Franek Karpik, Jakub Cieliszakoski, Sebastian Lichota wszyscy trzej do czerwca 1809 roku, Ludwik Malinowski, Maciej Kura, Szczepan Karpik,
  1. Ogród w Zwierzyńcu (włoszczyzna i oranżeria):
– ogrodnik Ackermann, od czerwca 1809 roku Hipolit Le Gross,
– ogrodniczki: Stanisław Sawiński (5 miesięcy), Jakub Pańkiewicz, Jakub Flis; Paweł Ruszkowski,  Jan Michałowski, Dominik Busiński (1 miesiąc), Mateusz Pańkiewicz wszyscy czterej do czerwca 1809 roku; dodatkowo od czerwca 1809 roku Walenty Jaworski,
– parobkowie Antoni Piaseczny, Sobek Zemla,
– furman Jakub Złotkiewicz,
  1. Ogród w Zamościu (ozdobny), zlikwidowany w końcu 1809 roku:
– ogrodnik Antoni Kowalski.
Przeniesiono dwór z Zamościa do Klemensowa i Zwierzyńca w końcu 1809 roku
– część pracowników odeszła ze służby i pozostała w Zamościu:
 marszałek – Andrzej Stepowski, przeniesiony do pałacu w Klemensowie,
  1. archiwista – Mikołaj Stworzyński (w Klemensowie),
  2. murgrabiowie:
– w Klemensowie Sebastian Smagalski,
– w Zwierzyńcu Filip Misiakiewicz,
  1. lokaj Sebastian Grabowski (w Klemensowie),
  2. froterzy:
– w Zamościu: Sebastian Gradzik,
–  w Klemensowie: Maciej Wasąg i Jan Adamkiewicz,
  1. szafarz: Michał Jachowski,
  2. kominiarz: Ankier,
  3. furmani: Tomasz Faliński stary, Mateusz Wysokiński,
  4. stróże:
– w Zamościu Paweł Szewski,
– w Klemensowie Antoni Czuba (w 1813 roku jako Czubiński), Wojciech Bartnik,
–  w Zwierzyńcu Kazimierz Adamkiewicz,
  1. gracjaliści:
– Stanisław Chinc (Hinc) – w Zwierzyńcu, Wojciech Deboli stolnik w Soli, Antoni Zdziobło (w 1813 roku jako Zdziobiński) – froter w Klemensowie,
– wolussy (bez zapłaty) przy dworze w Klemensowie: Maciejowa lokajka (żona Wasąga), Mateuszowa furmana (żona Wysokińskiego), Mikołajowa piwniczna (żona piwnicznego Mikołaja),
Zamość, pałac Zamoyskich, Fotopolska.eu
ogrody w Janowicach, Klemensowie, Sitańcu i Zwierzyńcu w latach 1810-13
  1. w Janowicach
– ogrodnicy: Jan Ziemba, Wawrzyniec Brzuś,
  1. w Klemensowie
– ogrodniczki: Maciej Grudzik, Mateusz Sucharski, Paweł Wnuk,
– parobkowie: Stefan Pulis, Sobek Zemla, Marcin Zuk,
– furman Jędrzej Ostaszczyk,
  1. w Sitańcu
– ogrodnik Jan Szukalski,
– ogrodniczki: Sebastian Karpik, Ludwik Malinowski, Marcin Kura,
  1. w Zwierzyńcu
– ogrodnik Hipolit Le Gross,
– ogrodniczki: Jakub Flis, Jakub Pankiewicz, Walenty Jaworski, Marcin Kura (7 miesięcy),
– parobkowie: Antoni Piasecki, Sobek Zemla, Jakub Mróz, Mikołaj Typlak,
– furman Jakub Złotkiewicz.
Oprócz służby etatowej (płatnej), do prac specjalistycznych wynajmowano doraźnie na obstalunek rzemieślników, byli też służący bez zapłaty w ramach odrobku pańszczyzny.
Stankiewicz Zbigniew