Dworskie opowieści – Ostatnia dziedziczka Adamowa

zdjęcie ślubneOto kolejny odcinek naszych opo_Wieści z Adamowa


Maria Annuncjata Gabriela z Jędrzejowiczów z Zaczernia herbu Świat z krzyżem, żona hrabiego Adama Andrzeja Marii Łosia z Adamowa urodziła się 25 lutego 1913 r. w Staromieście. Zaczernie to dzisiaj prawie dzielnica Rzeszowa. Jedrzejowiczowie w Staromieściu pobudowali w latach 1879-1883 pałac wg projektu T. Stryjeńskiego. Rodzicami Marii byli: Jan Feliks Marian Jędrzejowicz z Zaczernia h. Świat z krzyżem, urodzony 23.01.1879 w Krakowie oraz Maria Natalia Izabella hrabina Tyszkiewicz-Kalenicka h. Leliwa, urodzona 26.08.1888r (na zdjęciach poniżej). Ojciec hrabiny Marii Łoś zmarł w Rzeszowie w wieku 63 lat (22.08.1942 r., natomiast matka zmarła w Gliwicach w wieku lat 59 (8.08.1947 r.). Maria była najstarszą z pośród pięciorga rodzeństwa Jędrzejowiczów: Maria(1913-2007); Adam (1914-1995); Stanisław (1916-1997); Natalia (1918-2011); Teresa (1925-1948).

Zachowała się stara fotografia Jana Feliksa Mariana Jędrzejowicza, przypuszczalnie z 1900 r., w mundurze oficera huzarów austriackich. Jedrzejowiczowie to polski ród szlachecki ormiańskiego pochodzenia, wśród których nie brakowało obrońców ojczyzny. W powstaniu listopadowym walczył Jan Kanty Jędrzejowicz  (1810-1865). Pieczętowali się herbem własnym, co oznacza, że poza tym rodem nikt więcej tego herbu nie używał. Protoplastą rodu był Jan Jędrzejowicz urodzony w 1729 r. w Warszawie. Był synem kupca warszawskiego, Mikołaja Jędrzejowicza. Jan został nobilitowany przez cesarza Józefa Habsburga. Sprzedał w Warszawie kamienicę „Pod Murzynami” i osiedlił się na Rzeszowszczyźnie w połowie XVIII w.  Majątek po nim dziedziczyli kolejni spadkobiercy, a ostatnim, który mieszkał na Staromieściu był Jan Kanty Jędrzejowicz, który musiał uchodzić z pałacu podczas ostatniej wojny światowej.

Jan Feliks Marian Jędrzejowicz matka Marii ojciec Marii
Na jednej ze ścian dworku w Adamowie znajduje się duża fotografia rodzinna ze ślubu Marii Annuncjaty Gabrieli Jadwigi z Jędrzejowiczów Łosiowej i hrabiego Adama Andrzeja Marii Łosia. Młodzi małżonkowie w otoczeniu najbliższej rodziny pozują do zdjęcia w stylowych wnętrzach we Lwowie. Wzięli tam ślub „około roku 1930”, jak podają źródła genealogiczne. Faktycznie ślub odbył się we Lwowie w 1933 r. Maria miała 20 lat kiedy poślubiła starszego o 10 lat hrabiego Adama Łosia. Kiedy zamieszkali w Adamowie? Przypuszczalnie po ślubie. Pewne jest, że przebywali tam w latach 1935-1939-1942. Matka Adama, hrabina Maria z Tarnowskich Łosiowa, która dziedziczyła te dobra, uczyniła swojego syna  pełnomocnikiem zarządu nad dobrami adamowskimi.

W 1939 r. hrabia Adam Łoś brał udział w wojnie obronnej, a potem znalazł się w obozie jenieckim w Niemczech. We dworze mieszkała wówczas (do 1942 r.) hrabina Maria Annuncjata Gabriela Łoś z synem Andrzejem Feliksem Marią Łoś, który urodził się tuż przed wojną w Lublinie (21 lipca 1939 r.). Hrabina Maria opuściła dworek w 1942 r., przypuszczalnie 17 sierpnia. Nie był to wyjazd dobrowolny. We wspomnianym (wcześniejszy artykuł) „liście polecającym” sama przyznaje, że….„z powodu przymusowego wyjazdu z domu, a przejęcia majątku przez władze do hodowli koni”.

Na ślubnej fotografii państwo młodzi widnieją w centralnej części w otoczeniu rodziny. Adam Łoś jest w mundurze wojskowym, podobnie jak kilku innych członków rodziny (znajomych). Po lewej stronie na fotelach siedzi para seniorów rodu Łosiów, rodzice hrabiego Adama Łosia: hrabia Witold Łoś i hrabina Maria z Tarnowskich Łosiowa. Witold Łoś był porucznikiem w rezerwie ułanów wojsk austriackich. Jego ojcem, a dziadem Adama, był Adam hrabia Łoś z Grodkowa i Januszowic, urodzony w Krakowie w 1824 r. (zm. 1892 r. w Dąbnikach), a matką  (babką Adama) była Euzebia Kirchmajer (1834-1909). Maria z Tarnowskich była drugą żoną Witolda Łosia. Pierwszy ślub Witolda odbył się w 1880 r. (żona ? – 1860-1898), a drugi 29.11.1901 r. z hrabianką Marią z Tarnowskich. Bratem Witolda Łosia był znany polski powieściopisarz, kolekcjoner dzieł sztuki, Wincenty Antoni Łoś (1857-1918), znany bardziej jako Feliks z Grodkowa i Konar. Witold i Wincenty mieli jeszcze dwie siostry: Irenę (kanoniczkę berneńską) i Marię (powieściopisarkę). Ich dziad Feliks Ignacy (1791-1831), dziedzic Jurowa zginął pod Modlinem. Pradziad natomiast, także Feliks Ignacy (1761-1795) był pierwszym z tej linii Łosiów, który otrzymał tytuł hrabiowski. Linia Łosiów, Dąbrowitów (h. Dąbrowa) piszących się z Grodkowa i Januszowic była starszą linią tego rodu tzw. senatorską.

ślub . Łosiowie

Małżeństwo hrabiostwa Łosiów nie przetrwało. W 1949 r. Maria Annuncjata Gabiriela Jadwiga Łosiowa (z.d. Jędrzejowicz) wyszła powtórnie za mąż za Zdzisława Nowakowskiego h. Prus (1902-1983). Ślub odbył się w Warszawie 17 X 1949 r.  Państwo Nowakowscy mieli jedną córkę, Małgorzatę Marię Nowakowską, urodzoną w 1952 r., zamężną z Guy Ferdinandem Mauchamp (ur. 1946 r.). Przypuszczalnie po śmierci drugiego męża, Maria przeniosła się do Francji i tam w wieku 94 lat zmarła 2 grudnia 2007 r. W sierpniu 2008 r. prochy jej spoczęły w rodzinnym grobowcu w Zaczerniu. W tym samym dniu, obok szczątków pięciu innych członków rodu Jędrzejowiczów, pochowano urnę z prochami brata Marii, Jana Grzegorza Mier-Jedrzejowicza ur. w Krakowie 15 XII 1919 r., a zmarłego w wieku 88 lat (4 VI 2008 r.) w Londynie. Kaplica Jędrzejowiczów z 1892 r. stoi obok rzeszowskiego kościoła. Wśród żegnających rodzeństwo Jędrzejowiczów była córka Marii, synowie Jana i dalsi krewni. Rody Mierów i Jędrzejowiczów spokrewniły się poprzez ożenek Adama Jędrzejowicza z Gabrielą Felicją Mier. Adam Ludwik Jędrzejowicz (1847-1924) był dziadem po mieczu Marii Annuncjaty, a babka – Gabriela Felicja (1850-1938), po której nosiła imię, pochodziła z Mierów spokrewnionych z gałęziami rodu mieszkającymi na naszych terenach (Wożuczyn, Tyszowce, Komarów). Losy hrabiego Adama Andrzeja Marii Łosia ur. 28.06.1903 w Krakowie potoczyły się nie mniej ciekawie, ale to już historia na inną okazję. Zmarł w Katowicach 26.08.1971 r. w wieku 68 lat.

zdjęcia pochodzą z archiwum prywatnego właścicieli dworku w Adamowie oraz portali genealogicznych:

http://www.sejm-wielki.pl/b/cz.I028357

http://www.rodtarnowski.com/gene/fam00595.html

http://www.nowiny24.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20080801/WEEKEND/735335523

opracowanie Ewa Lisiecka