500 lat tradycji kontynuacji miejsca – to temat kluczowy szkolenia przewodnickiego w Zwierzyńcu.

W niedzielę 6 kwietnia 2025 r. w Zwierzyńcu odbyło się szkolenie przewodników zorganizowane przez instruktora zamojskiego przewodnictwa Marię Puźniak. W spotkaniu aktywnie uczestniczyli Państwo Lucyna, Michał i Michał (junior) Patyk, członkowie Stowarzyszenia im. Aleksandry Wachniewskiej ze Zwierzyńca. Spotkanie rozpoczęło się przy kościele „na wodzie” p.w. św. Jana Nepomucena, w którym obecnie trwa remont konserwatorski. Celem tych działań jest odnowienie elewacji frontowej i wymiana dachówek. W poprzednim roku wykonano izolację poziomą i pionową przy fundamentach kościoła. Potem nastąpił etap zszywania popękanych ścian nawy głównej, którego celem było przywrócenie dawnej stabilności konstrukcji świątyni. Pan Michał Patyk zapoznał przewodników z wieloma, nieznanymi jak dotąd faktami dotyczącymi historii i architektury kościoła.

Reprezentacyjna fasada kościoła opilastrowana zgodnie z kanonami budownictwa barokowego, zwieńczona trójkątnym tympanonem obrzeżonym spływami wolutowymi, zakończona została żelaznym krzyżem. W trójkącie szczytu: Oko Opatrzności Bożej, Duch Święty pod postacią gołębicy oraz herby fundatorów: Tomasza Antoniego Zamoyskiego i jego żony Teresy Anieli z Michowskich – Jelita i Rawicz. Kościół nie ma kopuły ani wieży. Nakryty jest dachem mansardowym, zarówno nad nawą jak i nad kaplicami. Kalenicę dachu zdobi niewielka wieżyczka z sygnaturką. Pan Michał Patyk podkreślał, że wystrój architektoniczny fasady przypomina w swoim założeniu pojezuicki kościół Il Gesu w Rzymie, zaprojektowany przez architekta Giacomo della Portę i Jacopa Barozziego da Vignolę. Wpływ włoskiego baroku widoczny jest w opracowaniu kamieniarki fasady kościoła. W niszach, dzisiaj pustych,  dawniej były figury św. Antoniego i przypuszczalnie św. Franciszka. Przewodnikom przekazano ponadto kilka ciekawostek: do czego służyły schodki widoczne w obecnej przestrzeni nawy, gdzie kończył się zarys tzw. ermitażu Marysieńki, gdzie były miejsca po zamurowanych oknach, ile dębowych pali wbito w dno stawu przykościelnego aby przygotować grunt pod kamienny podkład podwaliny kościoła, który z obrazów znajdujących się w kościele namalowała Pani Lucyna Matławska-Patyk  itp.

Na wprost kościoła, ponad wolną przestrzenią flankowaną murowanymi oficynami, czyli tam gdzie dawniej stała modrzewiowa XVI w. willa Zamoyskich, nadal unosi się Genius Loci tego miejsca. Oczami wyobraźni, której obraz podsycały opowieści pana Michała, widzieliśmy wręcz obszerną willę, wzniesioną dla wygody i odpoczynku jej mieszkańców, zatopioną w kwaterach ogrodów i zielonościach pobliskiego lasu. Jan Zamoyski urzeczony pięknem królewskiej willi w Ujazdowie, gdzie odbyło się jego wesele z Krystyną Radziwiłłówną, zapragnął powtórzyć ten wzorzec miejsca odpoczynku na łonie przyrody w swoich włościach szczebrzeszyńskich. Zamysł zrealizował i na „włoską modłę”, w duchu renesansowego „układu villowego” stworzył miejsce, które do dzisiaj urzeka wszystkich. W skład założenia w otoczenie krajobrazu wkomponowane zostały elementy, które uzupełniały układ architektoniczny: modrzewiowa willa, drewniane oficyny, ogrody kwaterowe, systemy wodne, zwierzyńczyk, zwierzyniec. Powstało założenie willowe, które nadało sens dzisiejszej miejscowości i zapoczątkowało jego historię.

Kolejny etap szkolenia odbył się w gościnnych progach Ośrodka Edukacyjno-Muzealnego RPN w Zwierzyńcu. Dyrektor Tadeusz Grabowski zapoznał przewodników z programem i aktualną ofertą turystyczną planowaną na najbliższy sezon wakacyjny. Ponadto zachęcił do bieżącego obserwowania aktualności RPN na nowej stronie parku na profilu FB.

Niezwykle interesująca prezentacja multimedialna oraz wyczerpujący zagadnienie wykład przygotowany przez Państwa Patyk, poświęcone zostały w całości historii założenia willowego w Zwierzyńcu.

W dalszej części spotkania niezwykle interesujące referaty p.t.: 1) Historia nadleśnictwa lasów Zwierzyńca wczoraj i dziś;  2).  Historia lasów Ordynacji Zamojskiej, wygłosił kol. Franciszek Cieplak.

Spotkanie integracyjne i posiłek odbyły się w miejscowej restauracji w Zwierzyńcu. Po obiedzie przewodnicy odwiedzili dawną Willę  Zamoyskich na Rózinie, niszczejący zabytek pozostawiony bez opieki konserwatorskiej.

Jedną z ostatnich nowości w Zwierzyńcu było oficjalne odsłonięcie 4 kwietnia 2025 r. przy ul. Rudka południka 23 st.E:. Nie mogliśmy ominąć tej nowej atrakcji turystycznej.

Na zakończenie spotkania wspólne zdjęcia przy południku.

Dziękujemy bardzo wszystkim wykładowcom i osobom zaangażowanym w organizację szkolenia. Szczególne podziękowania składamy Państwu Patyk ze Stowarzyszenia im. Aleksandry Wachniewskiej ze Zwierzyńca oraz kol. Marii Puźniak za organizację szkolenia.

relacja i zdjęcia: Ewa Lisiecka