Nasz Honorowy Przewodnik  Koła Przewodników Terenowych Oddziału PTTK w Zamościu im. Róży i Jana Zamoyskich –mgr inż. Eugeniusz Cybulski.

W dniu 19.04.2024 roku Jubilat skończył 90 lat! Jest postacią znaną w Zamościu ze względu na działalność na rzecz miasta i okolic, głównie jako Prezydent Miasta. Pan Eugeniusz Cybulski został Prezydentem Miasta Zamościa od 16.II.1981 roku i funkcję  tę pełnił do 19.06.1990 roku w trudnym okresie – w czasie stanu wojennego, przełomu społeczno-politycznego i gospodarczego. W tym okresie najważniejszymi problemami mieszkańców  był brak mieszkań, jednocześnie stale wzrastała liczba mieszkańców, byli nawet dowożeni z innych miejscowości. Priorytetem była  potrzeba usprawnienia komunikacji miejskiej i rozwoju budownictwa mieszkaniowego. To spowodowało konieczność rozbudowy infrastruktury technicznej miasta.

W 1981 roku powstała nowa Spółdzielnia Mieszkaniowa im. Jana Zamoyskiego, dotychczas działała tylko Spółdzielnia Mieszkaniowa im. Łukasińskiego. W latach 1981-1990 obie spółdzielnie wybudowały razem w 97 budynkach 3.877 mieszkań .Wydano 500 zezwoleń na budowę domów jednorodzinnych. W tym czasie musiała ulec zmianie infrastruktura techniczna, budowano ciepłownię w  Szopinku i całą miejską sieć grzewczą. Została zbudowana nowoczesna  stacja wodociągów. Wykonano nowe odwierty do nowego ujęcia wody w rejonie Majdanu. Rozbudowano sieć kanalizacji sanitarnej. Rozpoczęto budowę nowoczesnej biologicznej oczyszczalni ścieków. Do czasu odejścia z prezydentury   Eugeniusza Cybulskiego wykonano  ok 25% oczyszczalni. Później na kilka lat wstrzymano realizację tej inwestycji ponieważ zabrakło pieniędzy na jej ukończenie. Na prośbę Przewodniczącego Rady Miejskiej i Prezydenta Miasta pan Cybulski podjął się pośrednictwa w pozyskaniu  środków z Funduszu Polsko-Niemieckiego i dzięki znajomości z Burmistrzem Binderem miasto otrzymało 10 mln złotych na zakończenie budowy oczyszczalni.

W latach  1981-1989 zbudowano rurociągi gazowe, podjęte zostały działania zmierzające do wymiany napowietrznej sieci energetycznej –na sieć kablową. W tych latach  przeprowadzono remonty dróg miejskich na odcinkach łącznie 21 km. W latach 1981-1983 zbudowano obiekty Szkoły Podstawowej nr 3, rozbudowano Szkołę Podstawową nr 10, od podstaw wybudowano Szkołę Podstawową nr 4 na Osiedlu PR-5 przy ul. Zamoyskiego. Wybudowano 5 przedszkoli. W dziedzinie służby zdrowia – w 1981 r. były w mieście 2 przychodnie – przy ul. Partyzantów i na Lubelskiej. Zorganizowano 4 przychodnie zdrowia w budynkach  istniejących:  przy ul. Orlicz–Dreszera, przy Rynku Wielkim, ul.  Żeromskiego, na Osiedlu PR-5. Wybudowano jeszcze 3 nowe przychodnie (ul. Szwedzka, na Karolówce, na ul. Kilińskiego). Powstały 2 apteki na ul. Grodzkiej  i Lubelskiej. Przygotowano  teren pod budowę nowego Szpitala Wojewódzkiego. Rozpoczęto budowę zajezdni dla autobusów komunikacji miejskiej, zbudowano dom pogrzebowy i kaplicę na cmentarzu komunalnym.

Bardzo ważnym zadaniem była w tym czasie renowacja Starego Miasta. Kontynuowano  prace rewaloryzacyjne rozpoczęte przed 1980 rokiem, przy kamienicach Ormiańskich, które przeznaczone były dla Zamojskiego Muzeum (przeprowadziło się tam w 1983 roku). Zakończono też prace remontowo-konserwatorskie przy budynku Arsenał i oddano do użytku dla Muzeum Barwy i Oręża. Na wniosek Prezydenta Cybulskiego podjęto 3 ważne inicjatywy dla wojewódzkiego miasta: udało się zachęcić dyrekcję Hotelu Orbis w Warszawie do decyzji o rozpoczęciu prac remontowo-konserwatorskich dla potrzeb przyszłego hotelu w Zamościu. Do końca 1990 roku wykonano połowę niezbędnych prac. Hotel oddano do użytku w 2000 roku. Rozpoczęto budowę filii banku dewizowego  PKO SA w Lublinie w 1998 roku. Kontynuowano prace remontowo–konserwatorskie w bloku nr 9 przy Rynku Solnym i Placu Stefanidesa, kontynuowano prace rekonstrukcyjne przy  bastionie, prace budowlano-konstrukcyjne Kojca w Parku Miejskim, rozpoczęto prace remontowo-konserwatorskie w dawnym klasztorze Klarysek. W dziedzinie kultury podjęto inicjatywę wpisania Zamościa na listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO. Dzięki inicjatywie i osobistym zaangażowaniu Prezydenta Miasta i XVI Ordynata Jana Zamoyskiego uzyskano wsparcie organizacyjne ICOMOS w Warszawie.

Nie było łatwo, prace organizacyjne i dokumentacyjne trwały 3 lata. Pan Prezydent Cybulski  zawsze podkreśla czołową rolę jaką odegrał w tej sprawie Jan Zamoyski. Gdyby nie działalność i konsekwencja tych dwóch osób ta inicjatywa nie ujrzałaby światła dziennego. ZAMOŚĆ  został wpisany na listę Światowego  DZIEDZICTWA Kultury w 1992 roku. W dziedzinie kultury w 1986 roku zorganizowano w Zamościu Festiwal Piosenki Włoskiej „Włoska Jesień” z udziałem  orkiestry pod batutą Zbigniewa Górnego. We wrześniu 1989 roku podpisano akt partnerstwa z miastem niemieckim  Schwabish Hall, później z miastem włoskim Cassino. Przedtem z Miastami Diepp we Francji i Prilep w Macedonii. Partnerstwo zwłaszcza ze Schwabish Hall trwa do dzisiaj, wiele osób z Zamościa mogło odwiedzić miasto niemieckie i obywatele niemieccy zwiedzali zabytki naszego miasta. Młodzież niemiecka ze średnich szkół przyjechała do Zamościa pracować przy pracach porządkowych na Rotundzie. Akcja ta nazywała się „Za grzechy ojców”.

Po 1990 roku po prezydenturze pan Cybulski pracował jako kierownik Urzędu Rejonowego w Zamościu, później był sekretarzem Powiatu Zamojskiego. Będąc kierownikiem Urzędu Rejonowego przekazał Liceum Plastycznemu obiekt – nowy budynek na potrzeby szkoły a budynek kościoła Franciszkanów, dawny „Stylowy” zwolnił. W wieku 69 lat przeszedł na emeryturę, jednak nie pozostał bierny, włączył się w działalność społeczną. Przez 5 kadencji w latach 1994-2014 był czynnym radnym Rady Miejskiej Zamość. Później został też długoletnim przewodniczącym  Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej im. Jana  Zamoyskiego.

Pan Cybulski  ma bardzo miłą żonę Jadwigę, warszawiankę którą poznał w Warszawie studiując na Politechnice Warszawskiej. Z wielkim szacunkiem mówi o żonie troszcząc się o jej zdrowie. Razem przeżyli 65 lat. Mają 2 synów, jeden mieszka w Zamościu, drugi w Kanadzie. Mają też jedną wnuczkę. Nasz Honorowy Przewodnik (od 1988 roku) jako szef Urzędu Miejskiego był człowiekiem konkretnym, fachowym, kulturalnym, surowym ale sprawiedliwym, pogodnym, żyjącym w zgodzie z pracownikami, szanując ich. (Mogę taką opinię wydać ponieważ był moim szefem.). Wybierając  pana Eugeniusza Cybulskiego na Honorowego Przewodnika  Koła Przewodników  Terenowych PTTK w Zamościu kierowaliśmy się tym, że Prezydent dbał o turystykę na naszym terenie, wielokrotnie oprowadzał swoich oficjalnych gości, którzy przyjechali do Zamościa fachowo opowiadając o historii, przeszłości i przyszłości tego terenu i o rodzinie Zamoyskich, którym zawdzięczamy budowę naszego miasta. W latach 80 i 90 XX w. było bardzo dużo zwiedzających turystów i gości oficjalnych w naszym mieście (400 lat Zamościa i dożynki, które miały być centralne).

Prywatnie pan Cybulski jest romantykiem – pisze wiersze i sonety, znaczną część tych wierszy dedykuje swojej żonie. Miał również spotkania poetyckie. Poza tym pan Cybulski zawsze, kiedy mu zdrowie i czas pozwalał uczestniczył w naszych spotkaniach, szkoleniach, sejmikach, jubileuszach, opłatkach przewodnickich. Niestety, w tym roku nie mógł przybyć na nasze spotkanie opłatkowe, które odbyło się w miesiącu styczniu. Pozdrawiał przewodników od siebie i żony. Na drugi dzień po opłatku wydelegowana przez przewodników kol. Bożena Kamaszyn-Gonciarz w imieniu wszystkich przekazała bukiet kwiatów, symbolicznie w podziękowaniu za wieloletnią współpracę. Pan Prezydent był wzruszony, przekazał do naszych zbiorów  raport o swoich osiągnięciach w czasie swojej prezydentury na rzecz miasta i regionu. Z tego raportu korzystałam w pierwszej części, pisząc o osiągnięciach pana Cybulskiego jako Prezydenta Zamościa. Pokazał też album o obronie Monte Cassino w czasie II wojny światowej, który dostał od ambasadora Włoch na pamiątkę, że reprezentował Polskę jako oficjalny gość w uroczystościach patriotycznych. Album ten jest bardzo ciężki w rzeźbionych srebrnych okładkach. Pan  Cybulski przekazał też oryginalny plakat który dostał od pana Jana Zamoyskiego informujący o wystawie z 1985 roku „Zamość dziś i jutro”, która była zorganizowana na Zamku Królewskim w Warszawie m.in. przez Warszawskie Koło Zamościan, Muzeum Zamojskie. Wystawa promowała Zamość w Warszawie. Przewodnicy zamojscy pojechali na wycieczkę m.in. zwiedzając wystawę na Zamku oprowadzani przez przewodnika warszawskiego i pana Jana Zamoyskiego, spotkali się z naszymi byłymi mieszkańcami naszego grodu, którzy tęskniąc za naszymi stronami założyli Warszawskie Koło Zamościan.

Bożena Kamaszyn-Gonciarz

PAN  EUGENIUSZ CYBULSKI 19.04.2024 ROKU KOŃCZY 90 LAT !

JUBILATOWI Życzymy PRZEDE WSZYSTKIM ZDROWIA, WSZELKIEJ POMYŚLNOŚCI I ŻYCZLIWOŚCI OD LUDZI. Dziękujemy za dotychczasową obecność w naszym Kole Przewodników i działalność na rzecz naszego pięknego miasta i mieszkańców.

Przewodnicy Koła Przewodników Terenowych Oddziału PTTK Zamość  im. Róży i Jana Zamoyskich