Po upadku powstania listopadowego Rosjanom zależało na szybkiej normalizacji politycznej w Królestwie Polskim. Jednocześnie Namiestnik Królestwa Polskiego Iwan Paszkiewicz był przeciwnikiem masowych, bezmyślnych kar. Zaczęto nawet odtwarzanie wojska Królestwa Polskiego, trzeba pamiętać, że nie było to wojsko polskie tylko Królestwa. Było częścią Armii Imperium Rosyjskiego. Na jego wniosek car wydał dwa ukazy dotyczące karania sprawców wybuchu powstania.
Ukaz carski z 4 października 1831 r.
Stosownie do tego, teraz, po uskromieniu już buntu, Rozkazujemy; w guberniach gdzie miały miejsce wojenne przeciw powstańcom działania, i gdzie już zostały przywiedzione do końca, z uśmierzeniem rokoszu i przywróceniem spokojności, obwieścić wolę Naszą, iż wszyscy ci, z liczby uczestników powstania, którzy, wskutek poprzednich rozkazów, nie stawili się u władz, s prośbą o przebaczenie, do czasu urzędowego w każdem z osobna miejscu ogłoszenia niniejszego ukazu nie będą już potem mogli korzystać s tej łaskawości rządu i że, jak sami oni, tak ich majątki, ulegną skutkom prawa i oddzielnie wydanych w tym przedmiocie postanowień.
Ukaz carski z 7 grudnia 1831 roku (zachowano pisownie oryginalną)
-
Że całkowite i zupełne przebaczenie udzielone zostaje poddanym Naszym Królestwa Polskiego, którzy powrócili do obowiązku posłuszeństwa. Żaden z nich, ani na teraz ani na przyszłość, pociąganym do sądu ani poszukiwanym nie będzie za występki lub zdanie polityczne, przez niego w całem ciągu byłych w Królestwie Polskiem rozróchów objawione,
-
Że s samej amnestyi wyłączeni być mają,
-
a) podżegacze krwawego powstania w dniu 17/29 listopada 1830 roku wynikłego, ci którzy w wieczór tegoż samego dnia napadli na pałac Belweder w zamiarze targnięcie się na życie ukochanego brata Naszego w Bogu spoczywającego Cesarzewicza i Wielkiego Księcia Konstantego Pawłowicza, nie mniej mordercy jenerałów i oficerów rossyjskich i polskich,
-
b) Podżegacze i wykonywacze morderstw w Warszawie na dniu 3/15 Sierpnia r.b. Dopełnionych,
-
c) Ci, którzy w ciągu rokoszy i w różnych onego epokach, po dniu 13/25 Stycznia r.b. byli naczelnikami lub członkami nieprawego rządu najwyższego w Królestwie Polskiem zaprowadzonego, i, do dnia 1/13 Września nie oświadczyli podległości swojej do zasad odezwą Naszą z dnia 17/29 Lipca wskazanych, podobnież i ci, którzy, po zajęciu Warszawy rząd swój nieprawy w Zakroczynie odnowili i przez to wszelkiego udziału do łaskawości Naszej sami się zrzekli,
-
d) Członkowie Sejmu, którzy podali lub popierali w obu Izbach wniosek ogłoszenia aktem z dnia 13/25 Stycznia 1831 roku, że Nasze i domu Naszego panowanie w Polsce ustało”, „Wszyscy należący do powyższych czterech kategoryi, a których niezwłocznie imienne listy spisane zostają oddani będą natychmiast po ich zatrzymaniu pod ustanawiający się sąd kryminalny i sądzeni podług całej surowości prawa,
-
e) Oficerowie Korpusów, które zostawały pod dowództwem Romarino, Różyckiego, Kamińskiego i Rybińskiego, stosownie do osobnych postanowień względem nich w dniach 20 Września/2 Październik, 26 Września/18 Październik i 1/13 Październik wydanych,
Polski Prometeusz – obraz Horace Verneta jako alegoria upadku powstania listopadowego
3) Że ci spomiędzy członków sejmu, którzy lubo nie mieli udziału w zaproponowaniu aktu z dnia 12/25 Stycznia i nie popierali onego w głosach swoich, a wszelako oświadczyli przyswolenie na tenże akt i takowy popierali, a wszelako oświadczyli przyswolenie na tenże akt i takowy podpisali, a który jedynie przez słabość ducha lub bojaźń mogli dać się nakłonić do tak występnego przyzwolenia, z ogólnych skutków niniejszego przebaczenia korzystać mają, jednakże po należytem wyśledzeniu i sprawdzeniu rzeczywistości ich podpisów, pozbawieni będą prawa sprawowania odtąd jakiejkolwiek rządowej lub obywatelskiej publicznej służby, chybaby, przez żal i następne postępowanie swoje, stali się na nowo godnymi zaufania rządu,
4) Że ogólne amnestya, niniejszym Manifestem Naszym udzielająca się, nie rozciąga się również do obwinionych o inne Kryminalne przestępstwa, w ciągu buntu dokonane którzy wedle istniejących praw sądzeni być powinni,
5) Że moc niniejszego Manifestu nie stosuje się do poddanych Cesarstwa Rossyjskiego, s pomiędzy mieszkańców gubernij zachodnich, którzy byli uczestnikami rokoszu w Królestwie Polskiem, a którzy skutkom oddzielnie wydanych względem nich postanowień ulegać mają.
Kary które zostały wydane przeciwko głównym prowodyrom powstania przez Sąd Kryminalny Armii Czynnej
-
zostali skazani na kary śmierci: ppor Piotr Wysocki; ppor Franciszek Malczewski; ppor Wincenty Niemojowski i żołnierz Tomasz Przybylski
– następnie ułaskawieni zostali przez cara i odesłani do robót w kopalniach: Wysocki na 20 lat, Malczewski na 18 lat, Przybylski na 15 lat, Niemojewski na 10 lat,
-
skazani na karę warownego więzienia: ppor Ludwik Chrząstowski na 12 lat, ppor Stanisław Prokopowicz na 10 lat, ppor Franciszek Stypułtowski na 10 lat ciężkiego więzienia
– zostali następnie ułaskawieni przez cara i wysłani do robót fortecznych: Chrząstowski na lat 10; pozostali na lat 8.
-
24 pozostałych skazano na mniejsze kary więzienia.
Jednocześnie zapowiedziano, że Dalsze śledztwa do wyśledzenia wszystkich początków byłego rokoszu i do wykrycia innych uczestników tegoż dążące, jak również poszukiwanie osób podejrzanych o uczestnictwo w zbrodniach politycznych mają być odtąd zaniechane i żadne nadal owe w tym względzie czynności w drodze kryminalnej rozpoczynane nie będą.
Jednocześnie zostali skazani którzy pomimo dwukrotnego wezwania nie stawili się przed oddzielny sąd kryminalny.
Łącznie po powstaniu zostało skazanych: 258 osób na karę śmierci (249 powieszenie, 9 ścięcie); 9 osób na kary więzienia (2 na karę 20 lat więzienia warownego i pozostali na 10 lat więzienia ciężkiego).
Lista skazanych z Lubelszczyzny, na karę śmierci przez powieszenie
Adam Koźmian podoficer pułku grenadierów gwardii, ze szkoły podchorążych piechoty, z Gałęzowa w Obwodzie Lubelskim,
Władysław Engler podoficer pułku grenadierów gwardii, ze szkoły podchorążych piechoty, z Kurowa w Obwodzie Lubelskim,
Wojciech Leszczyński podoficer pułku grenadierów gwardii, ze szkoły podchorążych piechoty, z Lublina,
Remigiusz Wierzbicki podoficer pułku grenadierów gwardii, ze szkoły podchorążych piechoty, z Łukowa w Obwodzie Zamojskim,
Antoni Bojarski podoficer pułku grenadierów gwardii, ze szkoły podchorążych piechoty, z Zamościa,
Antoni Skalski starszy sierżant 3 pułku piechoty liniowej, ze szkoły podchorążych piechoty, z Prawna w Obwodzie Lubelskim,
Szymon Futyński podoficer 3 pułku piechoty liniowej, ze szkoły podchorążych piechoty, z Goraja w Obwodzie Zamojskim,
Maksymilian Lutostański podoficer 5 pułku piechoty liniowej, ze szkoły podchorążych piechoty, z Dąbrówki w Obwodzie Siedleckim,
Hieronim Dębicki starszy sierżant 6 pułku piechoty liniowej, ze szkoły podchorążych piechoty, z Popowa w Obwodzie Zamojskim,
Ferdynand Mejsner podoficer 7 pułku piechoty liniowej, ze szkoły podchorążych piechoty, z Lublina,
Feliks Łubieński podoficer 8 pułku piechoty liniowej, ze szkoły podchorążych piechoty, z Grabowa w Obwodzie Siedleckim,
Polacy po powstaniu listopadowym – https://lekcjahistoriionline.wordpress.com/polacy-po-powstaniu-listopadowym/
Michał Mystkowski starszy sierżant 2 pułku strzelców pieszych, ze szkoły podchorążych piechoty, z Traw w Obwodzie Siedleckim,
Jan Brzeziński starszy sierżant 2 pułku strzelców pieszych, ze szkoły podchorążych piechoty, z Garwolina Obwód Łukowski,
Lucjan Koperski starszy sierżant 4 pułku strzelców pieszych, ze szkoły podchorążych piechoty, z Krępca w Obwodzie Lubelskim,
Józef Kozłowski starszy sierżant 2 pułku strzelców pieszych, ze szkoły podchorążych piechoty z Kłoczewia w Obwodzie Łukowskim,
Wiktor Radziejowski podoficer 4 pułku strzelców pieszych, ze szkoły podchorążych piechoty, z Ornatowic w Obwodzie Hrubieszowskim,
Aleksander Łaski ppor pułku grenadierów gwardii, z Sernik w Obwodzie Lubelskim,
Wincenty Hirszpel podchorąży batalionu saperów, ze szkoły zimowej artylerii, z Zamościa,
Antoni Żarski podchorąży kompanii pozycyjnej artylerii pieszej, ze szkoły zimowej artylerii, z Kmiczyna w Obwodzie Hrubieszowskim,
Ksawery Węgleński podchorąży kompanii lekkiej artylerii pieszej, ze szkoły zimowej artylerii, z Lublina,
Wincenty Zarzycki podoficer półkompanii rakietników pieszych, ze szkoły zimowej artylerii, z Lubienia w Obwodzie Lubelskim,
Aleksander Jaszowski podoficer półkompanii rakietników konnych, ze szkoły zimowej artylerii, z Lublina,
Antoni Bacewicz student Warszawskiego Uniwersytetu, z Lublina.
Skazany na karę śmierci przez ścięcie
Józef Świrski były poseł powiatu hrubieszowskiego,
Skazany na 10 lat więzienia ciężkiego
Ksawery Nowicki student Warszawskiego Uniwersytetu z Jakubowic w Obwodzie Lubelskim.
Ponieważ Paszkiewicz był przeciwnikiem stosowania masowych krwawych kar, żadna z nich nie została wykonana:
Zawyrokowane przeciw nim kary śmierci jakoż więzienia, zastąpione były dla nich wszystkich w liście wyszczególnionych, wywołaniem na zawsze z Królestwa Polskiego i z innych podwładnych Nam ziem Cesarstwa Naszego. Jeżeliby zaś który z tych winowajców jawno lub potajemnie w granice Cesarstwa lub Królestwa kiedykolwiek powrócił, takowy uledz ma skutkom wydanego przeciw niemu wyroku sądu podług całej surowości polowego.
Stankiewicz Zbigniew