Na podstawie informacji zawartych w Roczniku Woyskowym Królestwa Polskiego na rok 1824. (1) możemy poznać skład osobowy Twierdzy Zamość w dobie Królestwa Polskiego. Komendantem tymczasowym Twierdzy Zamość w 1824 r. został mianowany Józef Hurtig. Obowiązki Majora Placu pełnił p.o. Alexy Krasnodębski, major w Pułku Piechoty Liniowej J.C.M. Wielkiego Księcia Rosji Michała. Adjutantami Placu byli: Michał Woynowski (kap. bramowy); Ignacy Godlewski; Stanisław Pleśniarski, Jakób Murzynowski; Józef Jurkowski. Adjutantem Budown. z Korpusu Inżynierów był Antoni Goliszewski. Obowiązki Sekretarza Placu pełnił Jan Starzewski. Kapitanowie: Tomaszewski i Zawadzki przeszli z twierdzy na tzw. reformę. Naczelne dowództwo w Twierdzy Zamość sprawował Generał Dywizji Maurycy Hauke, jednocześnie pełniąc funkcje Generalnego Kwatermistrza Wojska, Dowódcy Korpusu Art. i Inż., Radcy Stanu, Dyrektora Generalnego w Komisji Wojny i Z-cy Ministra Wojny.
W Twierdzy Zamość w 1824 r. funkcjonowały dwie Kompanie Poprawcze. Dowódcą kompanii poprawczych był Ignacy Rozmysłowski. W pierwszej Kompanii Poprawczej służyli: kapitanowie Jan Smotrycki i Stefan Laskowski; porucznik Jan Zieliński oraz podporucznicy: Walenty Borkusiak; Michał Sierakowski; Wincenty Furgołowicz; Paweł Skrzydlewski i Jan Bazarewski. W drugiej Kompanii Poprawczej służbę pełnili: kpt. Jan Olszewski; porucznicy: Jan Januszewski i Jan Zieliński. Wśród podporuczników wymieniono: Tadeusza Nagurskiego; Tomasza Wernerowskiego; Leona Bułhaka; Józefa Olszańskiego; Aleksandra Glińskiego.
Kompanią Weteranów w Twierdzy Zamość dowodził w 1824 r. kpt. Ignacy Karpiński. Wśród poruczników wymienieni zostali: Antoni Bilewicz i Dyonizy Stankiewicz, a wśród podporuczników: Onufry Pomorski; Sebastyan Górski i Teodor Moniak. Lekarzem Batalionowym był Szymon Pyrzanowski. Odnotowano także zmarłych w 1824 r. weteranów zamojskiej twierdzy: z Kompanii Inwalidów: mjr. Rylskiego i z Kompanii Weteranów: kpt. Jabłońskiego; kpt. Milkiewicza; por. Łuniewskiego; por. Kurowskiego; ppor. Zakrzewskiego; ppor. Pignana oraz ułanów: Gulicza i Klema. Z Batalionu Weteranów Czynnych do zamojskiej twierdzy zostali przeniesieni w 1824 r. – do kompanii poprawczych: ppor. Tomkowski; Gliński i Bazarowski.
Korpusem Inżynierów, również w twierdzy zamojskiej, dowodził G.B. Dyr. Inż. Jan Malletski (de Grandville). Przy G.B. Malletskim służył kpt. Jan Lelevel i por. Jan Woyczyński. W Zamościu Komendantem Inżynierów był ppłk. Leonard Jodko; wymieniany jest także m.in. kpt. Henryk Rossman. W skład Dyrekcji Inżynierii w Twierdzy Zamość wchodzili: ppłk. Leonard Jodko (komendant); kpt. I klasy Bernard Engbricht; kpt. I klasy Aleksander Linsenbarth; por. adj. budown. Felikx Wiszniewski; Dozorca Składu – Józef Surzyński. Dyrekcję Artylerii Twierdzy Zamość reprezentowali: ppłk. Kazimierz Uszyński (Dyrektor); kpt. 2 kl. Xawery Troianowski, przeniesiony z Kampanii Rzemieślniczej do Twierdzy Zamość oraz Dozorca Artylerii – Stefan Kornalewski. Wymieniono także zmarłego kpt. Bogdanowicza.
Artyleria Garnizonowa składał się z dwóch Kompanii: w Modlinie i w Zamościu. Kapitanem Kompanii Garnizonowej 2 w Twierdzy Zamość był Kazimierz Hoffman, a ponadto w jej skład wchodzili: kpt. Karol Cichocki; ppor. Kazimierz Furs i L.B. Kasper Niedobylski. Natomiast por. Szczepkowski został przeniesiony do Korpusu Kadetów w Kaliszu.
Poniżej prezentujemy rysunki umundurowania wojskowego poszczególnych służb w twierdzach, w tym w Twierdzy Zamość. Zobaczymy mi.in. mundury: Dywizji Gwardii Królewskiej; Pułku Strzelców Konnych; Pułku Grenadierów Gwardii; Baterii Artylerii i Konnej Gwardii; Dywizji Piechoty i poszczególnych Pułków; Korpusu Żandarmerii; Korpusu Artylerii i Inżynierów aż po zwykłych szeregowych ułanów z poszczególnych pułków i służby pomocnicze.
opracowanie: Ewa Lisiecka
źródło:
-
Zasoby archiwalne Cyfrowej Biblioteki Jagiellońskiej . – https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/publication/243735/edition/232059