W jednym z poprzednich artykułów wspominaliśmy sylwetkę ks. Mikołaja Kulaszyńskiego (link poniżej), który zebrał materiały do pierwszej monografii Zamościa i przekazał je Mieczysławowi Potockiemu, a ten z kolei opracował ten materiał i sprzedał w rękopisie do antykwariatu w Krakowie. Dotychczas panowała opinia, że rękopis nie doczekał się żadnej publikacji do naszych czasów. Jednak, przynajmniej część z tego materiału, została opublikowana na łamach dziennika „Czas” w lipcu 1862 r. Dotyczyła historii Akademii Zamojskiej w Zamościu. W kolejnych, lipcowych numerach dziennika publikowano w częściach fragmenty rękopisu. Począwszy od numeru 149 z 2 lipca 1862 r. do numeru 156 z 10 lipca 1862 r. opublikowano w kilkunastu fragmentach dzieje Akademii Zamojskiej. Dwa fragmenty opracowania zostały odnalezione w Cyfrowej Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie (Nr 155/1862 z dn. 9 lipca), a kolejne w zasobach Biblioteki Narodowej w Warszawie (Nr 149/1862 z dn. 2 lipca; 150/1862 z dn. 3 lipca; Nr 151/1862 z dn. 4 lipca; Nr 152/1862 z dn. 5 lipca; Nr 153/1862 z dn. 6 lipca; Nr 156/1862 z dn. 10 lipca). Początkowo, w 1862 r. redaktorem naczelnym Dziennika Poświęconego Polityce Krajowej i Zagranicznej oraz Wiadomościom Literackim, Rolniczym i Przemysłowym „Czas” był Lucjan Siemieński, a w późniejszym okresie red. Adam Kłobukowski. Artykuły nie zostały podpisane, ale we wstępie redaktor wymienia jako autora dzieła o Zamościu, Mieczysława Potockiego, członka Towarzystwa Nauk w Krakowie.

opracowanie: Ewa Lisiecka

więcej o konflikcie Jezuitów z Akademią Krakowską i Zamojską tutaj: Starodruk Akademii Zamojskiej. | (przewodnicyzamosc.pl)

błędy w opracowaniu: Tomasz Zdzisław Zamoyski – winno być Tomasz Antoni Zamoyski – VII ordynat.

Badacz historii Zamościa – Ksiądz Mikołaj Kulaszyński. | (przewodnicyzamosc.pl)