Przypomnijmy słowa dr Bogumiły Sawy z artykułu poświęconego historii zamojskiego obrazu „Zwiastowania NMP” – „sporo wody upłynie jeszcze zanim poznamy wszystkie dzieła mogące pretendować do tego miana”, czyli pierwowzoru przedstawienia z zamojskiej Katedry.
Obraz „Zwiastowania N.M.P.” z zamojskiej Katedry został sprowadzony z Florencji do Zamościa w połowie XVII w. Starania o jego pozyskanie podjęła zapewne jeszcze para małżeńska, w osobach II ordynata Tomasza Zamoyskiego i jego małżonki Katarzyny z Ostrogskich Zamoyskiej. Zamierzenie to zrealizował jednak dopiero ich syn, Jan Zamoyski III ordynat na Zamościu. Autorstwo tego barokowego dzieła znawcy tematu przypisują Carlo Dolci. Jest to kopia XIV w. wizerunku Matki Bożej z kościoła florenckich serwitów, czczonego we Włoszech i Europie. Kult obrazu szerzony początkowo przez Medyceuszy rozprzestrzeniał się stopniowo na całą Europę. Był wzorem do naśladowania dla wielu malarzy, w tym Carlo Dolci, który wykonał kilka takich realizacji. Dr Piotr Kondraciuk dokonał szczegółowej analizy zamojskiego „Zwiastowania” w książce „Pod niebem północy”, do której odsyłam wszystkich zainteresowanych szerzej tematem (Z dziejów polsko-włoskich związków artystycznych. Zamość 2010, s. 40-41). Jak dotąd nie wszyscy mieli okazję do porównania obrazu z katedry z jego pierwowzorem.
Kierując się nazwiskiem Fratelli Alinari* natrafiłam w zasobach Biblioteki Narodowej w Warszawie, udostępnianych na stronie internetowej Polona, na kopię zdjęcia z ok 1910 r., przedstawiającą „Zwiastowanie” ze zbiorów Galleria dell’Accademia we Florencji (dot. malarstwa włoskiego XIV w.) łudząco przypominające „Zwiastowanie NMP” z Zamościa. Dzięki zasobom Biblioteki Warszawskiej mamy wspaniałą okazję do porównania obu wizerunków Matki Bożej z Florencji i tej z Zamościa.
opracowanie: Ewa Lisiecka
https://www.zabytkowekoscioly.net/index.php/wlochy/668-florencja-kosciol-santissima-annunziata
Więcej na temat Obrazu MB z Zamościa w Zamościopedii Andrzeja Kędziory: https://www.zamosciopedia.pl/index.php/oa-oe/item/3710-obraz-zwiastowania-nmp
* Fratelli Alinari – Firma „Bracia Alinari” (Arnaldo Fratelli) – wybitny dziennikarz, fotograf, literat włoski, który w drodze do Lwowa przejeżdżał przez Zamość w 1935 r.
Zachęcamy także naszych Czytelników do zapoznania się z artykułami w temacie:
- Bogumiła Sawa. ZKK Nr 1/23 i Nr 2/24 z 1990 r. Zagadki zamojskiego „Zwiastowania” cz. I i cz. II.
- Łukasz Kot. Niedziela zamojsko-lubaczowska. Nr 5/2017 s. 4-5. Tajemnice zamojskiej katedry (1). Napis z lusterka.