Sierpniowe DNI OTWARTE RPN – to szczególny czas w Roku Jubileuszu Roztoczańskiego Parku Narodowego. Związany był ściśle z czerwcowymi obchodami 40-lecia istnienia Parku oraz 20-lecia działalności Ośrodka Edukacyjno – Muzealnego RPN. Przygotowania do tego święta trwały na długo przedtem. RPN zapewniło swoim Gościom i Turystom niezliczoną ilość atrakcji. Przez trzy dni sierpnia (8-9-10) OEM RPN prezentował szeroki wachlarz działań (w tym edukacyjnych), związanych z udostępnieniem zasobów Parku i ochroną przyrody.
Przygotowano szereg imprez towarzyszących, związanych z obchodami 20 -lecia powstania OEM RPN. Były to m.in. ciekawe wystawy czasowe. Przygotowana przez NBP wystawa „Zwierzęta świata na monetach” prezentowała ponad 500 monet ze zwierzętami chronionymi „. Już na początku roku 2014 r. NBP wprowadził (w ramach jubileuszu RPN) do obiegu monetę „Konik polski”. Są to dwie monety: srebrna o nominale 20 zł, przedstawiająca klacz ze źrebięciem, oraz dwuzłotówka ze stopu Nordic Gold z wizerunkiem biegnącego konika polskiego. Potomek tarpana jest symbol Roztoczańskiego Parku Narodowego. Hoduje się go na terenie parku na Floriance (hodowla stajenna) i na wolności, w warunkach naturalnych, w obszarze leśnym „Stawów Echo” (hodowla zachowawcza).
Trzeci dzień obchodów „Dni otwartych RPN” był właśnie poświęcony koniom, nie tylko konikowi polskiemu, ale także tym prezentowanym na pokazach przez Roztoczańską Konną Straż Ochrony Przyrody. Ponadto bezpłatnie w tych dniach można było zwiedzić wystawę stałą RPN – „Kraina jodły, buka i tarpana”. To wspaniały pokaz multimedialny, w którym gra świateł i dźwięku towarzyszy oglądaniu eksponowanych tam zwierząt. Po wystawie oprowadza przewodnik-pracownik Parku.
Pierwszy dzień „Dni otwartych RPN” poświecono pszczołom. To była ciekawa inicjatywa, którą zorganizowano przy współudziale ogrodów botanicznych i parków narodowych zaprzyjaźnionych z RPN. Chodziło o wyczulenie społeczeństwa na istotną rolę pszczół i innych owadów „zapylających” w środowisku człowieka. Dzieci, młodzież, a także dorośli mogli pozyskać szeroką wiedzę na temat pszczół i innych owadów; uczestniczyć w próbach samodzielnego budowania domków i poidełek dla owadów oraz zapoznać się z gatunkami roślin „miododajnych”.
.
Florianka i „Izba Leśna” także w tych dniach szczególnie zadbały o swoich gości. Ścieżka rowerowa była użytkowana w tych dniach przez turystów bezpłatnie, podobnie jak ścieżka na Bukową Górę, której w tym Roku Jubileuszu Parku, nadano imię XVI Ordynata Jana Zamoyskiego. Rezerwat Ścisły „Bukowa Góra” o trzymał natomiast patronat w osobie XV ordynata – Maurycego Zamoyskiego. Tego dnia „Izba Leśna” witała gości podpłomykami wypiekanymi na płycie starej, zabytkowej kuchni, swojskim jadłem i ciastem oraz nową wystawą, związaną z wojenną historią Florianki.
Natomiast drugi dzień „Dni otwartych RPN” miał charakter festynu, połączonego z obchodami 30-lecia Roztoczańskiej Konnej Straży Ochrony Przyrody (o czym szerzej pisaliśmy na naszej stronie). Stoiska obfitowały w wyroby kuchni regionalnej i smaki Roztocza, by turyści mogli posmakować nie tylko w aspekcie duchowym roztoczańskich darów. Były kramiki lokalnych twórców i rzemieślników, nawet z ukraińskiej części Roztocza. Były gry, zabawy i pokazy multimedialne. Zgromadzonym Gościom RPN przygrywał tanecznie zespół ze Zwierzyńca.
Wielkim powodzeniem cieszyła się także coroczna już akcja ekologiczna, związana z przekazywaniem zużytych baterii, za które RPN fundował swoim Gościom piękne sadzonki drzew i krzewów. Kolejka nie malała, a drzewek ubywało.
Gospodarze „Dni otwartych” krzątali się koło wszystkiego ze znaną sobie zaradnością. Witali wszystkich z uśmiechem i życzliwością. Przyjmowanie życzeń i gratulacji zastrzegli sobie po wszystkim, by nie zapeszać. Życzymy więc od zamojskich przewodników kolejnych, tak owocnych jubileuszy. Życzymy Wam Drodzy Przyjaciele, aby dostrzeżono Wasze zaangażowanie, trud i pracę jaki wkładacie w poszanowanie tradycji ochrony przyrody roztoczańskiej, która na tych terenach sięga jeszcze lat przedwojnia. Życzymy Wam, aby Wasza praca obfitowała w wymierną pomoc finansową. Życzymy byście nie musieli się borykać z wieloma problemami i jeszcze owocniej mogli pożytkować ku wspólnemu dobru bogactwa ziemi roztoczańskiej. Wyrażamy nadzieję, że nie ustaniecie w pracy i działaniach edukacyjnych, z których przewodnicy tak często korzystali i korzystają. Dziękujemy Wam bardzo za całokształt wiedzy twórczej jaka płynie nieprzerwanym strumieniem na przestrzeni tych 20 lat pracy OEM RPN.
Dla Turystów i Miłośników naszej strony, wypada niejako przy okazji, wymienić przynajmniej w syntetycznym skrócie, dorobek RPN związany z ochroną dziedzictwa przyrodniczo-kulturalnego Roztocza. Nie sposób zamieścić tu wszystkich ich osiągnięć na przestrzeni tych 40 lat. Jest tego bardzo dużo. To, czym mogą ostatnio się poszczycić to najnowsza, (jedna z 12 w kraju) Stacja Bazowa Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego na „Białym Słupie”, której standardy porównywalne są do europejskich. Realizują w niej m.in. nowatorski program w oparciu o zespół odnawialnych źródeł energii m.in. poprzez tzw. układ solarny -panele słoneczne montowane na dachach podległych im obiektów; zastosowanie ogniw fotowoltaicznych; zastosowanie kotła na biomasę i olej opałowy. RPN dba także o obiekty starsze, jakie otrzymał po poprzednich gospodarzach, modernizuje je stale i utrzymuje w należytym stanie.
Dorobek edukacyjny RPN i zatrudnionej tam grupy pracowników przekłada się na setki publikacji, materiałów szkoleniowych i promocyjnych. Wszystkie są dostępne w bibliotece działającej przy RPN, a niektóre z nich dostępne w sprzedaży w sklepiku przy OEM RPN. Z zasobów biblioteki korzystają nie tylko liczni naukowcy, ale i lokalna społeczność. W roku jubileuszu wydano także kilka pozycji. To atrakcyjne wydawnictwa, związane z ochroną przyrody i dziedzictwa kulturowego Roztocza. Informowanie o wszelkich zadziałaniach i nowościach społeczności lokalnej i ludzi zainteresowanych ochroną przyrody to jedno z priorytetowych zadań RPN, które wykonuje bez zarzutów. Tylko ten kto „nie chce” wiedzieć, nie będzie wiedział co dzieje się na terenie Parku Narodowego na Roztoczu. O wszystkim bowiem Park informuje swoich miłośników także na stronie internetowej.
Warto także wspomnieć o najbliższych planach na przyszłość. Przykładowo: Park wzbogaci się o wieżę widokową na tzw. Białe Górze k. Białego Słupa; Bukową Górę i teren przy „Izbie Leśnej” uatrakcyjnią „furty drewniane” . Te małe elementy architektury ładnie wpiszą się w klimaty parku, który używa surowców ekologicznych przy tzw. małej architekturze, służącej turystom. Pracownicy Parku pracują obecnie nad nowymi projektami, które będą służyć popularyzacji i promocji, a w szczególności racjonalnemu zagospodarowaniu walorów Roztocza. Są to przykładowo projekty: Geopark „Kamienny Las” i mapa Transgranicznego Rezerwatu Biosfery Roztocza.
Podczas pierwszego świątecznego dnia, na dziedzińcu OEM pracownicy RPN opowiadali o pszczołach, a w kolejne dni sami pracowali jak pszczółki, żeby wszystko dopiąć na przysłowiowy „ostatni guzik” i godnie przyjąć swoich Gości i Miłośników Parku.
tekst i zdjęcia: evel